Sau 16 phiên giao dịch (từ ngày 11/3 đến 1/4/2024), Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã bán ra 171.698,8 tỷ đồng tín phiếu, qua đó "hút" về lượng tiền tương ứng ra khỏi hệ thống.
Các tín phiếu được nhà điều hành bán ra đều có kỳ hạn 28 ngày, nhưng có sự thay đổi đáng kể trong lãi suất trúng thầu. Cụ thể, lãi suất tín phiếu đã tăng từ mức 1,4%/năm trong thời gian đầu lên 2,5%/năm vào cuối tuần trước.
Bên cạnh đó, lãi suất bình quân liên ngân hàng kỳ hạn qua đêm cũng có xu hướng tăng trong những phiên gần đây, từ mức 0,76%/năm áp dụng cho phiên 11/3 lên 2,5%/năm áp dụng cho phiên giao dịch ngày 29/3.
Tuy nhiên, trong giai đoạn này, chỉ số VN-Index vẫn vững vàng trên mốc 1.270 điểm. Diễn biến này trái ngược so với giai đoạn tháng 9-11/2023, khi NHNN hút ròng gần 200.000 tỷ đồng qua kênh tín phiếu.
Mặt khác, theo thống kê của CTCP Chứng khoán BIDV (BSC), chỉ số VN-Index thường chứng kiến nhịp điều chỉnh lớn khi NHNN 'hút' ròng hơn 100.000 tỷ đồng qua kênh tín phiếu, xét trong giai đoạn 2018 - 2023.
Chẳng hạn, trong năm 2020, NHNN có 1 chu kỳ 'hút' ròng hơn 100.000 tỷ đồng qua kênh tín phiếu. Cùng giai đoạn, chỉ số VN-Index ghi nhận mức giảm 14,63%.
Đến năm 2022, NHNN có 3 đợt 'hút' ròng hơn 100.000 tỷ đồng qua kênh tín phiếu. Trong đó, VN-Index ghi nhận 2 đợt giảm điểm, tương ứng với xác suất giảm ở mức 66,67%.
Thống kê của BSC cũng cho thấy, trong trường hợp NHNN 'hút' ròng dưới 50.000 tỷ đồng, xác suất VN-Index giảm điểm là thấp hơn đáng kể (ngoại trừ năm 2022).
NHNN 'hút' tiền và tác động tới thị trường chứng khoán
Chia sẻ trên trang Facebook cá nhân, ông Khánh Nguyễn - Founder Hedge Academy - cho biết, mối tương quan giữa hoạt động phát hành tín phiếu của NHNN và biến động của thị trường chứng khoán gọi là “fake corellation” (tương quan giả).
Theo ông Khánh, việc bơm/hút tiền qua kênh tín phiếu thường do thị trường 1 (primary market) đang làm mất cân đối về mặt cung tiền. Với thị trường 2 (secondary market), trong đó có thị trường chứng khoán, hoạt động này chỉ mang tính chất tạo thanh khoản cho thị trường 1 chứ không tác động theo chiều ngược lại.
Ông Khánh cho rằng, ở đợt hút tiền vào năm 2022 của NHNN, thị trường đang không ổn định và thiếu thanh khoản. Nguyên nhân đến từ việc mất cân đối đột ngột sau Nghị định 65, đẩy gánh nặng từ trái phiếu doanh nghiệp lên NHNN.
Việc hút tín phiếu cuối năm 2023 cũng gặp phải vấn đề tương tự khi các ngân hàng phải đáp ứng quy định về tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn và nghiệp vụ hoán đổi ngoại tệ (swap) âm.
Theo ông Khánh, tình hình hiện tại đã ổn định hơn mặc dù tỷ giá vẫn tăng, quan trọng là "thanh khoản chung ổn". Thực tế cho thấy, việc hút tín phiếu hiện tại chưa gây ra tình trạng thiếu hụt thanh khoản chung.
Ngoài ra, đà tăng của thị trường chứng khoán Việt Nam hiện đang được ủng hộ bởi nhiều câu chuyện tích cực khác như: Lãi suất thấp; bất động sản và trái phiếu doanh nghiệp cần nhiều thời gian để hồi phục; quyết tâm nâng hạng thị trường của cơ quan quản lý./.
