Khi tôi hỏi các giám đốc điều hành rằng đâu là những bài phát biểu mà họ ấn tượng và yêu thích, hầu hết các câu trả lời đều tương tự với người đứng đầu danh sách là Steve Jobs với bài phát biểu ở lễ tốt nghiệp Đại học Stanford. Nói về lý do, mọi người đều nói rằng họ cảm thấy xúc động và đồng cảm sâu sắc bởi những câu chuyện mà Steve Jobs kể trong phần trình bày của ông ấy.
Các nhà lãnh đạo và tất cả chúng ta đều thích nghe những buổi nói chuyện như vậy, nhưng ít người cảm thấy thoải mái khi trình bày chúng. Tại sao? Bởi vì những câu chuyện được kể chân thành sẽ phơi bày khuyết điểm và hành trình vươn lên từ khó khăn của chúng ta. Song, đây chính là điều khiến chúng trở nên truyền cảm hứng, không biết được cách thức chia sẻ chúng sẽ khiến bạn bỏ lỡ cơ hội tuyệt vời để kết nối với khán giả. Dưới đây là một số kỹ thuật được chúng tôi lặp đi lặp lại để gợi nhắc và tạo cảm hứng cho những nhà lãnh đạo kể câu chuyện của họ.
Khơi gợi những câu chuyện thông qua việc gợi lại ký ức
Khi nghĩ về việc kể một câu chuyện nào đó, chúng ta thường cố gắng nhớ lại những việc đã qua theo trình tự thời gian, nhưng có một cách khác để gợi lên những câu chuyện một cách thú vị hơn.
Hãy ngồi xuống với một cuốn sổ tay và suy nghĩ về những điều quan trọng đối với bạn: những con người, địa điểm và những thứ đã định hình nên cuộc sống của bạn. (Vâng, ý tôi thực sự là hãy ngồi xuống với một cuốn sổ và tờ giấy, các nghiên cứu cho thấy rằng bạn có nhiều khả năng sáng tạo khi viết hơn là khi đánh máy).
– Con người: Viết tên của bạn vào giữa tờ giấy và bắt đầu những “nhánh” là các mối quan hệ: gia đình, bạn bè, đồng nghiệp… mỗi khi nhìn vào một đường kết nối giữa bạn và những người ấy, hãy suy nghĩ về những động lực và cảm xúc giữa bạn và họ. Chắc chắn sẽ có ít nhất một câu chuyện trong ấy.
– Nơi chốn: Hãy thử nhớ lại những địa điểm có ý nghĩa đối với bạn, làm thế nào đó để chúng càng cụ thể càng tốt: hành lang trường cấp hai, căn nhà gỗ ở buổi cắm trại, sân bóng đá, ngọn núi phía tây, phòng khám nha khoa… Việc theo dõi lại chuyển động của bạn sẽ kích hoạt các cảnh, âm thanh và mùi hương. Nó sẽ đánh bật những ký ức tiết lộ cho bạn những sự kiện và tương tác đã bị lãng quên từ lâu.
– Một điều gì đó: Hãy ghi lại những món đồ hoặc điều gì đó có ý nghĩa biểu tượng trong cuộc sống của bạn: quà tặng, sách, giải thưởng hay bất kỳ điều gì mà bạn ghi nhớ. Phác thảo hình ảnh của những biểu tượng này và nhớ lại điều gì khiến chúng mang lại cảm xúc cho bạn. Những món đồ này không có ý nghĩa gì với người khác nhưng chúng có ý nghĩa với bạn. Tại sao?
Khi bạn hoàn thành các bài tập trên, hãy nhìn vào câu chuyện mà bạn đã nghĩ ra và viết tóm tắt một vài dòng về chúng. Một số câu chuyện bạn kể có thể quá riêng tư để chia sẻ, nhưng bạn có thể xem đó như một cách luyện tập và một số giai thoại trong số đó sẽ trở thành nền tảng cho các câu chuyện quan trọng khác.
Tạo danh mục các câu chuyện
Khi bạn đã tuyển chọn một loạt câu chuyện mà bạn có thể sử dụng trong nhiều loại tình huống khác nhau, hãy tạo thành một danh mục các câu chuyện mà bạn có thể tham chiếu bất cứ lúc nào.
Tạo và quản lý danh sách này theo cách làm việc của bạn. Nó có thể là một cuốn nhật ký hoặc một bảng tính có các bản tóm tắt. Bạn có thể sử dụng các danh mục để sắp xếp theo tình huống, chủ đề hoặc tâm trạng. Hãy thoải mái sử dụng bất kỳ cách phân loại nào có ý nghĩa nhất đối với bạn.
Thay vì đợi đến khi bị ép buộc, hãy ghi lại những câu chuyện quan trọng trong cuộc sống của bạn ngay bây giờ và lập danh mục cho chúng. Việc bạn có thể dễ dàng kể những câu chuyện của mình và kể chúng một cách truyền cảm hứng sẽ giúp cuộc sống của bạn trở nên thú vị hơn và là vốn liếng tuyệt vời cho những lần thuyết trình, nói trước đám đông mà bạn có dịp tham gia.
Chọn những câu chuyện hướng đến người nghe của bạn
Để chọn một câu chuyện cho phần trình bày của bạn, hãy nhớ ý thức rằng những ai sẽ nghe chúng. Những câu chuyện có sức tác động mạnh mẽ đến cảm xúc của người nghe, họ có thể vui, buồn, phẫn nộ, hy vọng, hân hoan… với những câu chuyện mà bạn mang lại. Vì thế hãy chú ý đến cảm xúc của người nghe, ngữ cảnh và chủ đề để lựa chọn những câu chuyện phù hợp. Đồng thời, hãy xem xét khán giả của bạn là ai và và họ quan tâm đến điều gì. Hãy cẩn thận trả lời các câu hỏi về giá trị, mục tiêu và sở thích của họ.
Ví dụ, khi nói chuyện với khán giả nữ, tôi trở nên cá nhân và chân thành hơn bằng cách kể những câu chuyện thời thơ ấu với nhiều gian khổ, điều này khuyến khích các quý cô vững tâm vượt qua khó khăn và dễ dàng nuôi dưỡng sự đồng cảm với họ. Tôi không kể những câu chuyện tương tự khi nói chuyện với một nhóm đàn ông kín đáo.
Những câu chuyện và cách bạn nghĩ về người nghe cũng rèn luyện sự tinh tế và gia tăng chất lượng cho những cuộc giao tiếp của bạn. Hãy nhớ rằng, kể một câu chuyện cá nhân bằng sự chân thành là công cụ giao tiếp mạnh mẽ nhất mà bạn có. Đó là điều mà những người diễn thuyết, những chuyên gia nói trước đám đông mà bạn hằng yêu mến thường làm.
Biên phiên dịch từ bài viết “How to Identify and Tell Your Most Powerful Stories” của Nancy Duarte, đăng trên Harvard Business Review, số ngày 21/06/2018.
