"Mở" kho dự trữ Mỹ: Từ vàng, dầu mỏ đến... Bitcoin

Trong suốt nhiều thập kỷ, vàng và dầu mỏ luôn là trụ cột trong chính sách dự trữ chiến lược của Mỹ. Tuy nhiên, sự trỗi dậy của Bitcoin cùng làn sóng chấp nhận từ các định chế tài chính lớn đang khiến bức tranh này chuyển sắc. Dưới thời Trump 2.0, ý tưởng về một kho Bitcoin chiến lược đã được chính thức đặt lên bàn nghị sự.

Khác với vàng và dầu – vốn được cất giữ lâu dài – Bitcoin chủ yếu nằm dưới quyền quản lý của Bộ Tư pháp và Cơ quan Cảnh sát Tư pháp Mỹ, và từng được mang ra bán đấu giá hoặc thanh lý.

Nhiều nguồn tin từng ước tính Mỹ nắm giữ gần 200.000 BTC, trị giá khoảng 23,7 tỷ USD, chủ yếu từ các vụ tịch thu như Silk Road và Bitfinex hack. Tuy nhiên, con số có thể thấp hơn do phần lớn số BTC này đã được bán đấu giá công khai trong các năm trước, đặc biệt là giai đoạn 2022 – 2024.

Lượng Bitcoin mà Mỹ nắm giữ sẽ được công bố vào ngày 30/7 thông qua báo cáo crypto. 

Mỹ dẫn đầu danh sách các quốc gia dự trữ vàng (Nguồn: bullionvault)

Tính đến nay, Mỹ sở hữu khoảng 8.133,5 tấn vàng, trị giá khoảng 789,87 tỷ USD, biến quốc gia này trở thành chủ sở hữu vàng lớn nhất thế giới. Kho dự trữ vàng này từng được sử dụng như một công cụ phòng vệ trước các bất ổn kinh tế và từng là cơ sở hậu thuẫn cho đồng USD trước khi Mỹ từ bỏ chế độ "bản vị vàng" vào năm 1971.

Về dầu mỏ, Mỹ duy trì một Kho Dự trữ Dầu chiến lược (SPR), được thiết lập từ thập niên 1970 để đối phó với cuộc khủng hoảng dầu mỏ khi đó. SPR của Mỹ hiện lưu trữ khoảng 376,5 triệu thùng dầu, trị giá xấp xỉ 25,13 tỷ USD theo giá thị trường hiện tại.

Vai trò của SPR là kiểm soát các gián đoạn nguồn cung, kiềm chế lạm phát và ổn định thị trường năng lượng trong bối cảnh khủng hoảng địa chính trị.

Dự trữ dầu SPR của Mỹ đủ để đổ đầy 620 triệu xe sedan (Nguồn:energy.gov)

So kè thanh khoản: Vàng ổn định, dầu biến động, Bitcoin khó đoán

Vàng, dầu và Bitcoin mỗi loại đều có đặc điểm thanh khoản và động lực thị trường riêng biệt. Trong đó vàng được xem là tài sản ổn định nhất, dầu bị chi phối bởi các yếu tố địa chính trị, còn Bitcoin nổi bật với tính biến động cao và khả năng giao dịch 24/7 trên toàn cầu.

Thanh khoản – tức mức độ dễ dàng mua bán tài sản mà không làm ảnh hưởng đáng kể đến giá – là một chỉ số cực kỳ quan trọng để đánh giá sức khỏe của một loại tài sản. Thông thường, thanh khoản càng cao, nhà đầu tư càng dễ quản lý rủi ro và định giá hợp lý.

🪙Vàng: Với khối lượng giao dịch hơn 200 tỷ USD mỗi ngày thông qua giao dịch OTC, quỹ ETF và thị trường hợp đồng tương lai, vàng là một trong những tài sản có thanh khoản sâu nhất toàn cầu, ưa chuộng bởi các NHTW và nhà đầu tư tổ chức.

So sánh khối lượng giao dịch vàng với các loại tài sản tài chính khác (Nguồn: gold.org)

🛢️Dầu mỏ: Dầu được giao dịch với khối lượng khổng lồ ở cả thị trường giao ngay và thị trường tương lai, với hơn 1 triệu thùng giao dịch mỗi ngày trên toàn cầu. Không giống vàng, tính thanh khoản của dầu gắn liền với nhu cầu công nghiệp và địa chính trị.

Giá dầu dễ bị ảnh hưởng bởi các sự kiện như: gián đoạn chuỗi cung ứng, quyết định từ OPEC và chính sách vĩ mô. Do đó, dầu có độ biến động cao hơn vàng, với các đợt tăng/giảm giá mạnh khi xảy ra bất ổn chính trị, cắt giảm sản lượng hay xung đột khu vực.

 ₿ Bitcoin: Dù là một tài sản non trẻ, Bitcoin hiện có tính thanh khoản cao với khối lượng giao dịch hàng ngày từ 30 – 50 tỷ USD trên các sàn giao dịch toàn cầu.

BTC đã dần nhận được sự chấp nhận từ nhà đầu tư tổ chức, tuy nhiên, nó vẫn biến động mạnh hơn so với vàng và dầu do chịu ảnh hưởng từ nhu cầu đầu cơ, sự không chắc chắn về quy định pháp lý và cấu trúc thị trường.

Điểm khác biệt của Bitcoin là hoạt động giao dịch 24/7 không bị giới hạn bởi múi giờ hay ngày nghỉ – điều mà vàng và dầu không thể làm được.

Bài toán lưu trữ: Hạ tầng truyền thống và rủi ro số hóa

Việc lưu trữ và bảo mật luôn là yếu tố then chốt với bất kỳ loại tài sản dự trữ nào, và mỗi loại tài sản lại kéo theo những thách thức và chi phí riêng biệt.

Tài sản	Yêu cầu lưu trữ	Rủi ro bảo mật	Chi phí
Vàng	Được lưu trữ tại các cơ sở an toàn (ví dụ: Fort Knox, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ)	Dễ bị trộm cắp, cần kiểm toán thường xuyên	Phí lưu ký dao động từ 0,10% đến 0,50% mỗi năm
Dầu	Lưu trữ trong hang muối ngầm, nhà máy lọc dầu hoặc đội tàu chở dầu	Rủi ro môi trường, bay hơi, giảm chất lượng theo thời gian	Chi phí cơ sở hạ tầng và bảo trì cao, dễ bị khấu hao
Bitcoin	Lưu trữ trong ví lạnh với bảo mật đa chữ ký	Rủi ro an ninh mạng, bị hack Rủi ro do giao dịch không thể đảo ngược	Phí lưu ký rẻ hơn vàng dao động từ 0,05% đến 0,25% mỗi năm

Vai trò chiến lược: Vàng là thành trì, dầu là quyền lực, Bitcoin là gì?

Vàng, dầu và Bitcoin đều nắm giữ vị trí chiến lược trong kinh tế toàn cầu. Vàng là công cụ phòng vệ trước lạm phát, dầu ảnh hưởng tới ổn định địa chính trị, và Bitcoin nổi lên như tài sản phi tập trung nhằm bảo vệ tài sản khỏi trượt giá.

🪙Vàng: Được xem là kho lưu trữ giá trị phổ biến từ hàng ngàn năm trước, từng đóng vai trò làm chuẩn tiền tệ quốc tế. Giai đoạn 1944 – 1971, theo hệ thống Bretton Woods, USD được neo trực tiếp vào vàng, biến "đồng bạc xanh" thành đồng tiền dự trữ toàn cầu.

Dù Mỹ đã từ bỏ "bản vị vàng" từ năm 1971, các NHTW toàn cầu vẫn tích trữ vàng như một biện pháp phòng ngừa rủi ro tỷ giá và lạm phát.

🛢️Dầu mỏ: Đóng vai trò không thể thay thế trong cả kinh tế lẫn an ninh năng lượng. Những cú sốc giá dầu từ thập niên 1970 đã khiến dầu trở thành yếu tố then chốt điều hành chính sách kinh tế.

Việc các quốc gia OPEC chi phối nguồn cung và việc tất cả giao dịch dầu đều định giá bằng USD – được gọi là hệ thống "petrodollar" – đã củng cố vai trò chiến lược của dầu trong việc duy trì cầu USD toàn cầu, đồng thời tác động sâu sắc đến chính sách đối ngoại Mỹ.

 ₿ Bitcoin: Với nguồn cung cố định (21 triệu BTC) và bản chất phi tập trung, Bitcoin đang nổi lên như một tài sản chống lạm phát, không bị thao túng bởi chính phủ hay NHTW. Không cần hạ tầng vật lý như dầu hay vàng, Bitcoin có thể chuyển khắp thế giới trong vài phút và lưu trữ gần như miễn phí. Với làn sóng tổ chức ngày càng tham gia, Bitcoin ngày càng được nhìn nhận như tài sản phòng vệ trước lạm phát và nợ công.

Chính sách Bitcoin của chính phủ Mỹ? Câu trả lời từ báo cáo ngày 30/7

Những bước đi gần đây của Mỹ cho thấy Bitcoin đang được xếp vào nhóm tài sản dự trữ chiến lược ngang hàng với vàng và dầu.

Tháng 1/2025, Tổng thống Donald Trump ký sắc lệnh hành pháp “Tăng cường vị thế dẫn đầu của Mỹ trong công nghệ tài chính số,” đồng thời thành lập Nhóm Công tác nhằm nghiên cứu khả năng xây dựng kho dự trữ tài sản kỹ thuật số quốc gia.

Tiếp nối, ngày 7/3, ông Trump cho thành lập “Kho dự trữ Bitcoin chiến lược” và “Kho tài sản kỹ thuật số Mỹ”, với tham vọng đưa nơi đây trở thành "thủ phủ crypto".

Điều đáng chú ý, các kho dự trữ này sẽ không dùng tiền ngân sách, mà được cấp vốn duy nhất từ số crypto bị thu giữ trong các chiến dịch thực thi pháp luật. Tức là, thay vì mua mới, chính phủ Mỹ chỉ sử dụng nguồn tài sản kỹ thuật số đã tịch thu.

Ngày mai, Nhóm Công tác sẽ trình báo cáo về tài sản số, từ đó có thể tác động đến khung pháp lý, chiến lược đầu tư và lộ trình tích hợp crypto vào hệ thống tài chính truyền thống.

Nhìn lại câu chuyện về "bản vị vàng", về "petrodollar", Mỹ đã luôn khéo léo xây dựng và củng cố vị thế của đồng USD như trụ cột trong hệ thống tài chính toàn cầu. Liệu lần này, cường quốc số 1 thế giới có tiếp tục thắng thế?