Sở dĩ Bitcoin là "vàng kỹ thuật số" là bởi con số giới hạn 21 triệu coin. Khi tất cả BTC được khai thác, hệ thống có cần một cơ chế mở rộng nguồn cung không? Cùng phân tích các kịch bản có thể xảy ra trong bài viết dưới đây !
Giới hạn cứng (hard cap) là gì?
Giới hạn cứng (hard cap) là số lượng tối đa của một loại tiền mã hóa, được lập trình sẵn trong mã nguồn blockchain. Đây là mức trần của một coin, tạo nên sự khan hiếm, làm tăng giá trị cho mỗi đồng tiền mã hóa theo thời gian.
Điển hình là Bitcoin, Satoshi Nakamoto - "cha đẻ" của Bitcoin - đã thiết lập giới hạn cứng 21 triệu coin. Dù nhu cầu có cao đến đâu hay bao nhiêu thợ đào (miner) cố gắng "cày cuốc", nguồn cung Bitcoin cũng không bao giờ vượt quá con số này.
Tại sao giới hạn cứng lại quan trọng?
Sự khan hiếm là một yếu tố đặc biệt quan trọng trong giới crypto. Bitcoin được ví là "vàng số", bởi sự hữu hạn của nó. Nếu cầu Bitcoin càng tăng, giá theo đó càng dễ "bứt phá", bởi hệ thống sẽ không tạo thêm coin mới để đáp ứng nhu cầu.
Muốn tăng nguồn cung, chỉ còn cách thay đổi mã nguồn cốt lõi - điều này gần như là việc “tái sinh” lại toàn bộ hệ thống.
Email giải thích lý do tại sao Satoshi Nakamoto chọn tổng cung tối đa của Bitcoin là 21 triệu coin (Nguồn: river.com)
Giới hạn cứng (hard cap) và giới hạn mềm (soft cap) trong ICO
Thuật ngữ “hard cap” còn xuất hiện trong các đợt phát hành coin lần đầu (ICO). Khi dự án gọi vốn qua ICO, "hard cap" là số tiền tối đa họ nhắm đến, còn "soft cap" là mức tối thiểu để dự án cất cánh.
Hiểu đơn giản, soft cap là mục tiêu gọi vốn cơ bản, còn hard cap là đích đến tham vọng hơn. Hard cap thường được đặt cao để mở rộng tiềm năng huy động vốn, nhưng không phải dự án nào cũng chạm được mốc đó.
Dù là giới hạn nguồn cung hay số tiền gọi vốn, hard cap đều mang lại sự rõ ràng, minh bạch và "tạo cảm giác khan hiếm".
"Mức trần" 21 triệu Bitcoin quan trọng như thế nào?
Giới hạn 21 triệu coin không chỉ giúp Bitcoin giữ giá trị mà còn tạo nên sự khác biệt hoàn toàn so với tiền pháp định. Đô la, euro có thể in vô hạn, nhưng Bitcoin thì không.
Vậy câu hỏi đặt ra: Liệu con số 21 triệu có bị "động đến"?
Giới hạn 21 triệu USD là "DNA" của Bitcoin, biến nó thành một tài sản chống lạm phát. Nếu bất ngờ tăng nguồn cung, Bitcoin sẽ mất đi điểm mạnh cốt lõi.
Hãy tưởng tượng nếu ai đó bỗng nhiên "in thêm" vàng – nó sẽ chẳng còn quý nữa, đúng không? Quy luật kinh tế cơ bản: Cung tăng, giá giảm; cung khan hiếm, giá càng tăng. Ngay cả trong giới crypto, những big cap như Ether hay Solana cũng không có được điểm này từ Bitcoin.
Nguồn cung Bitcoin tăng theo nhịp độ dự đoán được, nhờ sự kiện halving (giảm một nửa phần thưởng đào) diễn ra khoảng 4 năm/lần. Điều này làm chậm quá trình tạo BTC mới cho đến khi chạm mốc 21 triệu.
Tính đến năm 2025, hơn 19,8 triệu BTC đã được khai thác, chỉ còn dưới 1,2 triệu coin chưa đào. Sự khan hiếm này góp phần đẩy giá Bitcoin lên khoảng 100.000 USD/BTC hiện tại.
Thay đổi giới hạn 21 triệu BTC có khả thi?
Dù giới hạn 21 triệu là "tôn chỉ" của Bitcoin, vẫn có những tranh luận về việc thay đổi nó.
Ngày đầu Bitcoin ra đời, một số người lo rằng khi hết Bitcoin để đào, miner sẽ mất động lực bảo vệ mạng lưới. Nhưng Satoshi đã có giải pháp: Phí giao dịch. Khi phần thưởng khối giảm dần, phí sẽ thay thế để khuyến khích miner - và ý tưởng này vẫn đang hiệu quả.
Ông Hal Finney, một trong những người đầu tiên dùng Bitcoin (có thể là người nhận giao dịch đầu từ Satoshi), từng suy ngẫm về việc thay đổi giới hạn.
Nhưng ông nhấn mạnh đó chỉ là ý tưởng, không phải đề xuất nghiêm túc. Vị này từng nói: “Hãy tưởng tượng Bitcoin thành công và trở thành hệ thống thanh toán thống trị thế giới. Giá trị của nó sẽ ngang bằng tổng giá trị tài sản toàn cầu”.
Nếu cố gắng viết lại cấu trúc của đồng tiền số lớn nhất thế giới, những tình huống dưới đây sẽ xảy ra:
1. Mất niềm tin: Giá Bitcoin dựa trên sự khan hiếm. Nếu thay đổi giới hạn, niềm tin sụp đổ, giá có thể lao dốc không phanh. “Bitcoin là khởi đầu của điều vĩ đại: một đồng tiền không chính phủ”, Nassim Taleb - tác giả cuốn "Thiên nga đen" từng nói. Động vào giới hạn cứng là tự tay phá bỏ sự vĩ đại ấy.
2. Thị trường hỗn loạn: Tăng nguồn cung sẽ dẫn đến tình trạng bán tháo ồ ạt, đẩy giá về đáy.
3. Hard fork và sự phân nhánh: Nếu ý tưởng này thành thực, khả năng cao sẽ có hard fork. Cộng đồng chia thành hai phe, tạo ra các phiên bản Bitcoin. Nhưng nhìn Bitcoin Cash mà xem – dù vẫn tồn tại, nó cũng chẳng thể sánh với Bitcoin gốc.
4. Sự đồng thuận: Nhà phát triển (developer), cộng đồng (community), miner (thợ đào) và các node đều phải đồng ý để thay đổi cơ chế này. Nhưng điều này khó lòng có thể xảy ra, bởi chả ai muốn từ bỏ phần lợi nhuận mà bấy lâu nay họ đang nắm giữ.
Một kịch bản khác có thể xảy ra, các "ông lớn” như BlackRock hay Strategy ủng hộ tăng cung thông qua "fork", đồng thời bơm vốn mạnh vào các phân nhánh của Bitcoin. Nhưng ngay cả vậy, sự chấp nhận của cộng đồng vẫn là yếu tố sống còn.
Hard cap của Bitcoin là một trong những nguyên tắc thiêng liêng nhất, được tín đồ Bitcoin bảo vệ.
Giới hạn 21 triệu của Bitcoin không chỉ là một con số, đó là lời hứa mà cộng đồng Bitcoin muốn giữ. Ý tưởng thay đổi giới hạn là khả khi, bởi con người có thể thay đổi mã nguồn. Nhưng, sự khan hiếm của Bitcoin sẽ còn tồn tại, và đó chính là điều làm nó đặc biệt!
