Trong dòng trạng thái mới đây, chuyên gia kinh tế Nguyễn Đức Hùng Linh cho biết cho biết, tốc độ ‘hút’ tiền của NHNN vừa qua có sự tương đồng với hồi tháng 6/2022.
Tuy nhiên, ở đợt hút tiền vào năm 2022, lãi suất thị trường 1 (lãi suất tiết kiệm) sau đó tăng mạnh nên NHNN không cần phát hành thêm tín phiếu để ‘hút’ tiền về.
Đến tháng 9/2023, nhà điều hành quyết liệt hơn, khu ‘hút’ ròng tới 254.000 tỷ đồng lúc đỉnh điểm.
Trong khi việc phát hành tín phiếu trong năm 2022 cần vài tháng mới có kết quả thì trong năm 2023, tỷ giá đã ổn định trở lại chỉ sau 5 tuần.
Ông Linh cho biết, mục tiêu kiểm soát tỷ giá hàng năm của NHNN thường nằm trong khoảng 2-3%, nên có lẽ không còn nhiều “room” để VND giảm giá. Cũng theo vị chuyên gia này, NHNN có thể tạm ngừng phát hành tín phiếu trong một vài ngày để ‘nghe ngóng’ thị trường.
Hỗ trợ cho tỷ giá hiện tại là thặng dư thương mại dịch vụ quý 1 vẫn cao, đạt 5,7 tỷ USD. Ở phía ngược lại thì chênh lệch lãi suất USD, VND đang quá lớn có thể dẫn đến rủi ro carry trade (giao dịch chênh lệch lãi suất) và outflow (rút vốn từ phía nước ngoài).
Ông Nguyễn Đức Hùng Linh cũng chỉ ra một hiện tượng hiếm gặp. Đó là xuất siêu cao nhưng cán cân thanh toán tổng thể (BOP) của Việt Nam ở mức thấp hoặc âm.
Nguyên nhân, theo vị chuyên gia này, là do chênh lệch lãi suất giữ USD và VND. “Các doanh nghiệp FDI không muốn bán USD tại Việt Nam mà chuyển về nước để nhận lãi suất cao hơn, đồng thời cũng lo lắng về việc đồng VND mất giá. Hiện tại, dòng tiền FDI rút ra khỏi Việt Nam đang tăng, ảnh hưởng trực tiếp tới những hành động tới của NHNN”, ông Linh viết.
Theo ông Linh, trong đại dịch Covid, NHNN ưu tiên giữ tỷ giá để khuyến khích nước ngoài bán USD và giữ VND. Tuy vậy, giai đoạn này đánh đổi mục tiêu tăng trưởng nên VND mất giá liên tục.
“Chênh lệch lãi suất cao giữa USD và VND đặt đồng VND trong tình trạng mong manh, khi có tín hiệu giảm xuất siêu hoặc tệ hơn là nhập siêu”, vị chuyên gia lưu ý.
Trong khi đó, trên trang Facebook cá nhân, ông Quách Mạnh Hào cho rằng tỷ giá tiếp tục tăng (cùng với lãi suất liên ngân hàng tiếp tục tăng) đang tạo sức ép lớn phải ‘hút’ tiền về. NHNN cũng đồng thời không muốn tạo sức ép thanh khoản, nên sẽ có những lựa chọn ngắn hạn.
Theo đó, các lựa chọn có thể là: (1) tiếp tục hút tiền qua OMO, (2) can thiệp tỷ giá – bán đô thu tiền đồng về; (3) nới tỷ giá trung tâm, nới biên độ, để tự thỏa thuận, hoặc (4) thậm chí tăng lãi suất.
NHNN sẵn sàng can thiệp thị trường
Phát biểu tại họp báo Chính phủ thường kỳ hôm 4/2, Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú khẳng định công tác điều hành tỷ giá là một trong những nhiệm vụ hết sức quan trọng và tập trung của nhà điều hành.
“Trong thời gian tới, NHNN sẽ tiếp tục điều hành theo cơ chế hết sức linh hoạt, đảm bảo làm sao cho điều hành của mình để tỷ giá có thể lên xuống phù hợp với xu thế chung và cũng đảm bảo được mục tiêu đặt ra đó là sự ổn định, đảm bảo hài hòa giữa trạng ngoại tệ luôn luôn duy trì được trạng thái dương cũng như đảm bảo cân đối ngoại tệ cho các nhu cầu hợp pháp của nền kinh tế”, ông Tú nói, đồng thời khẳng định NHNN sẽ can thiệp trong trường hợp cần thiết.
Lãnh đạo NHNN cũng nêu 3 nguyên nhân chính khiến tỷ giá tăng ‘nóng’.
Thứ nhất, Fed chưa đưa ra được thời điểm cụ thể có thể nới lỏng chính sách tiền tệ hoặc hạ lãi suất. Điều này khiến đồng USD tăng giá so với nhiều đồng tiền khác, trong đó có Việt Nam.
Thứ hai, NHNN đã hạ lãi suất rất mạnh trong thời gian qua. Điều này đã và đang tạo ra sự chênh lệch lãi suất giữa VND và USD trên thị trường liên ngân hàng, qua đó tạo áp lực làm đồng USD lên giá.
Cuối cùng, trong 3 tháng đầu năm 2024, nhập khẩu tương đối tích cực, vì thế nhu cầu ngoại tệ cho việc nhập khẩu cũng nhiều hơn giai đoạn trước đây./.
* Vì sao NHNN 'hút' 170.000 tỷ đồng mà chứng khoán vẫn tăng?
