Trong phiên thảo luận ở hội trường về một số nội dung mới hoặc còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) ngày 15/1, đại biểu Phạm Văn Thịnh kể lại câu chuyện về một người phụ nữ vì khoản nợ phải trả, phải đến ngân hàng thương mại cầm cố sổ đỏ để vay 300 triệu đồng nhưng phải mua bảo hiểm nhân thọ 20 triệu đồng, chỉ còn lại 280 triệu đồng.
"Bước ra khỏi ngân hàng, hai hàng nước mắt chảy dài kèm tiếng khóc nấc mà tôi tình cờ được gặp khi đến ngân hàng thương mại đã thôi thúc tôi phát biểu lần nữa về vấn đề này", đại biểu nói.
Đại biểu Phạm Văn Thịnh cho biết, theo kết luận thanh tra của Bộ Tài chính tháng 7/2023 đối với 4 doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ cung cấp sản phẩm bảo hiểm cho khách hàng qua kênh ngân hàng thương mại, tỷ lệ hủy hợp đồng sau năm đầu tiên của khách hàng lên tới 70%, mà hủy năm đầu thì khách hàng mất không số phí đã nộp.
Chỉ tính riêng một công ty bảo hiểm nhân thọ bán qua một ngân hàng thương mại đã có số phí bảo hiểm khách hàng hủy năm đầu tiên khoảng 2.000 tỷ đồng. Nhiều ngân hàng còn gợi ý khách hàng vay vốn nộp phí 2 năm đầu thì số tiền khách hàng vay vốn phải bỏ thêm còn lên đến 4 đến 8% giá trị khoản vay. Lãi suất thực của vốn đưa ra nền kinh tế do phải mua thêm bảo hiểm nhân thọ có thể tăng lên đến 50 đến 100% trong 2 năm đầu sau với lãi suất trên hợp đồng tín dụng.
Bên cạnh đó, theo đại biểu Thịnh, chi phí trả trước của năm đầu tiên cho hợp đồng hợp tác độc quyền mà công ty bảo hiểm trả cho ngân hàng thương mại được công khai khi ký kết chiếm tỷ lệ lớn trong thu nhập trước thuế của ngân hàng thương mại.
"Xin nêu số liệu năm 2020 của một số ngân hàng, Vietcombank có lợi nhuận trước thuế là 23.050 tỷ đồng thì phí trả trước cho hợp đồng hợp tác độc quyền bán bảo hiểm nhân thọ đã là 9.200 tỷ đồng. Ngân hàng ACB là 9.596 tỷ đồng thì phí trả trước ngân hàng được hưởng đã là 8.400 tỷ đồng. Chưa tính số hoa hồng đại lý trên số phí bảo hiểm được hưởng theo quy định của kinh doanh bảo hiểm", đại biểu Thịnh nêu.
Đại biểu Thịnh cho rằng giai đoạn từ 2018 đến 2022 thu nhập từ làm đại lý bảo hiểm nhân thọ của các ngân hàng thương mại đã chiếm tỷ trọng rất lớn trong lợi nhuận của các ngân hàng thương mại.
Theo đại biểu Phạm Văn Thịnh, nếu dự thảo luật chỉ tiếp thu theo hướng bổ sung khoản 2 Điều 113 là ngân hàng thương mại được thực hiện hoạt động đại lý bảo hiểm theo quy định của pháp luật về kinh doanh bảo hiểm phù hợp với phạm vi hoạt động đại lý bảo hiểm theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước sẽ không có gì đảm bảo cho được tình trạng chèn ép khách hàng vay vốn mua bảo hiểm hoặc lợi dụng sự thiếu hiểu biết của khách hàng có tiền gửi tiết kiệm để mua sản phẩm bảo hiểm nhân thọ như thời gian vừa qua.
"Việc bán chéo bảo hiểm nhân thọ qua ngân hàng thương mại dễ dàng đã kéo các ngân hàng thương mại, các công ty bảo hiểm nhân thọ bỏ qua các ranh giới nghề nghiệp, uy tín được tích lũy để bước vào vòng xoáy tìm kiếm lợi nhuận", đại biểu nêu vấn đề.
Do đó, đại biểu Thịnh đề nghị nếu việc cấm bán chéo bảo hiểm nhân thọ qua ngân hàng thương mại không được thực hiện thì dự thảo luật cần bổ sung một điều giao Chính phủ ban hành quy định việc kinh doanh các sản phẩm bảo hiểm mà Ngân hàng thương mại và các tổ chức tín dụng làm đại lý để đảm bảo công khai, minh bạch, bảo vệ quyền của khách hàng vay vốn cũng như gửi tiết kiệm tại ngân hàng.
"Điều này sẽ tốt cho cả hình ảnh của ngân hàng thương mại và đặc biệt nghề kinh doanh bảo hiểm nhân thọ, nghề đòi hỏi đạo đức và tính nhân văn hơn rất nhiều ngành nghề kinh doanh khác", đại biểu Thịnhn nhấn mạnh.
Đồng tình với ý kiến của đại biểu Thịnh, đại biểu Phạm Văn Hoà (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp) cũng bảo vệ quan điểm không nên cho phép Ngân hàng thương mại cổ phần liên doanh, liên kết bán bảo hiểm đối với công ty bảo hiểm. "Hiện nay theo tôi biết đang còn dai dẳng một số công ty bảo hiểm khách hàng người ta đang rất thắc mắc về chuyện bán bảo hiểm. Hệ lụy nói đó là gì, thành lập công ty bảo hiểm phải có trụ sở bảo hiểm, đằng này trụ sở bảo hiểm không có", đại biểu nói.
Đại biểu Phạm Văn Hoà nêu vấn đề công ty bảo hiểm thu tiền của khách hàng sau đó trả lại bảo hiểm, lợi nhuận sẽ như thế nào, trong khi đối với việc ngân hàng liên kết với công ty bảo hiểm, lợi nhuận của ngân hàng được chi hoa hồng rất cao.
"Tôi nói hơi kỳ nhưng chỉ có giật của người ta mới có lợi cao chứ không có cách nào lợi nhuận cao như thế. Sau mấy chục năm sau mới được trả tiền, mỗi lần được trả tiền và lấy lại được bảo hiểm rất khó khăn. Có khi người dân bỏ luôn bảo hiểm vì cực khổ quá", đại biểu Hoà nói.
Đại biểu cũng cho rằng ngân hàng khi đã nhận liên kết với bảo hiểm thì buộc nhân viên ngân hàng phải bằng mọi cách vận động khách hàng vay tiền phải mua bằng được bảo hiểm, không bán được bảo hiểm nhân viên ngân hàng gặp rất nhiều khó khăn, thậm chí giảm chỉ tiêu thi đua của nhân viên.
"Ở đây phải nói rằng tôi nói với tinh thần khách quan vì tôi cũng có quen biết nhân viên ngân hàng, họ rất than vãn về chuyện mua, bán bảo hiểm. Tôi nghĩ việc này có cần thiết hay không, ngân hàng liên kết với bảo hiểm. Tại sao công ty bảo hiểm bán bảo hiểm bây giờ phải có công ty bảo hiểm chứ không thể nào chấp nhận như thế này được. Tôi nghĩ rằng đây là một vấn đề đề nghị ngân hàng nên cân nhắc", đại biểu Hoà nêu.
