Trong khi căng thẳng Mỹ - Trung chưa hạ nhiệt, thị trường IPO tại Mỹ gần như đóng băng, Chagee - chuỗi trà sữa được ví như "Starbucks phương đông" - lại niêm yết thành công trên sàn Nasdaq với mức định giá 6,2 tỷ USD.
Khoảnh khắc bảng điện tử hiện tên “CHAGEE” cũng là lúc ghi dấu hành trình thầm lặng nhưng phi thường của Trương Tuấn Kiệt (Junjie Zhang). Chàng doanh nhân 30 tuổi vừa ghi tên mình vào danh sách tỷ phú với khối tài sản 2,1 tỷ USD, theo Bloomberg Billionaires Index.
Từ một cậu bé mồ côi lang thang ở Vân Nam, hành trình của Trương Tuấn Kiệt là một câu chuyện truyền cảm hứng, nhưng cũng đầy gai góc.
Từ cậu bé 15 tuổi chưa biết chữ...
Sinh năm 1993 tại Vân Nam, Tiểu Trương lớn lên trong cảnh cơ cực. Mồ côi cha mẹ từ năm 10 tuổi, cậu bé sống lang thang, không nhà cửa, không người thân. Ở tuổi mà nhiều đứa trẻ khác đang đến trường,Tiểu Trương phải vật lộn để sinh tồn.
Đến năm 15 tuổi, anh mới bắt đầu học đọc. Và "Trương Tuấn Kiệt" - cái tên mà phố Wall đang bàn tán những ngày này - cũng do tự tay anh đặt.
Không học vấn, không gia đình, Tiểu Trương mang trong mình một ngọn lửa khát khao thay đổi số phận. Năm 17 tuổi, anh tìm được công việc đầu tiên: Phụ việc tại một cửa hàng trà sữa nhỏ ở Vân Nam.
Lo sợ bị sa thải, chàng thiếu niên làm việc không ngừng nghỉ, 12 tiếng mỗi ngày, từ sáng sớm đến khuya muộn. Sự chăm chỉ và tinh thần trách nhiệm giúp anh nhanh chóng thăng tiến, từ nhân viên pha chế lên quản lý khu vực chỉ trong 3 năm.
Nhưng thay vì an phận với chức vụ đầu tiên trong đời, anh bắt đầu đọc sách, nghiên cứu mô hình kinh doanh, học cách điều hành và quản trị một tổ chức.
Hành trình gây dựng "Starbucks phương đông"
Từ năm 2010 đến 2013, Trương Tuấn Kiệt "cày cuốc” đủ mọi vị trí trong chuỗi trà sữa - từ pha chế, thu ngân đến quản lý. Với kinh nghiệm này, anh mở cửa hàng nhượng quyền thương hiệu trong 2 năm, và kiếm được số vốn đầu tiên trong cuộc đời mình.
Không lâu sau, anh chuyển đến Thượng Hải, gia nhập công ty robot Muye - một bước ngoặt giúp anh hiểu sâu về quản trị doanh nghiệp thực chiến: Từ gọi vốn, xây cấu trúc tổ chức, đến phát triển sản phẩm.
Rất ít người biết rằng vị tỷ phú từng học cách quản lý một công ty công nghệ trước khi mở trà sữa. Điều này giải thích vì sao Chagee không đơn thuần là một thương hiệu F&B, mà là một "start-up mang gene công nghệ", từ cách thiết kế trải nghiệm, tối ưu vận hành, đến đầu tư vào máy pha trà công suất khủng - có thể làm ra 13.000 ly/ngày.
Năm 2017, Tiểu Trương chính thức sáng lập Chagee tại Côn Minh, Vân Nam. Không chọn Bắc Kinh, Thượng Hải hay Quảng Châu - nơi các đại gia F&B chen chân - anh trở về quê hương, nơi gốc rễ của mình và cũng là địa điểm có văn hóa trà sâu đậm nhất Trung Hoa.
Từ cái tên Chagee (Bá Vương Trà Cơ) lấy cảm hứng từ vở kinh kịch “Bá Vương Biệt Cơ”, đến bao bì sang trọng, cách đặt tên sản phẩm bằng thơ cổ, thương hiệu là sự giao thoa giữa truyền thống và hiện đại, giữa văn hóa và công nghệ. Trương Tuấn Kiệt không đơn thuần muốn bán trà - anh muốn kể chuyện về văn hóa Trung Hoa bằng ngôn ngữ của thế hệ trẻ.
"Starbucks phương Đông" và bước IPO lịch sử
Đến tháng 3/2025, Chagee đã mở rộng quy mô đáng kinh ngạc với hơn 6.400 cửa hàng, chủ yếu tại Trung Quốc, và hiện diện ở Malaysia, Singapore, Thái Lan. Công ty đặt mục tiêu phục vụ 100 quốc gia và bán 15 tỷ ly trà mỗi năm.
Thành công này đưa Chagee đến Nasdaq, bất chấp bối cảnh thị trường IPO Mỹ gần như đóng băng và căng thẳng thương mại Mỹ - Trung leo thang. Đợt IPO ngày 17/4, với 14,7 triệu cổ phiếu lưu ký Mỹ (ADS) được bán ở mức 28 USD/cp, Chagee đã huy động 411 triệu USD, định giá ở mức 6,2 tỷ USD. Cổ phiếu tăng 21% ngay ngày đầu, phản ánh niềm tin mạnh mẽ của nhà đầu tư vào tầm nhìn của Trương Tuấn Kiệt.
Với 54% cổ phiếu loại B - mỗi cổ phiếu có 10 quyền biểu quyết - tương đương nắm 89% quyền kiểm soát, Trương Tuấn Kiệt đảm bảo vị thế lãnh đạo tuyệt đối tại Chagee. Khối tài sản 2,1 tỷ USD đưa anh vào danh sách tỷ phú trẻ nhất Trung Quốc, sánh vai với những người như hai anh em nhà Mixue - những tỷ phú khác trong cơn sốt trà sữa.
Tuy nhiên, hành trình của Kiệt không suôn sẻ. Chagee đối mặt với làn sóng tẩy chay ở Malaysia và Việt Nam do tranh cãi liên quan đến ứng dụng hiển thị “đường lưỡi bò” của Trung Quốc.
Phong thái và tầm nhìn của tỷ phú 30 tuổi
Dù là tỷ phú, Trương Tuấn Kiệt vẫn sống giản dị, không sở hữu bất động sản hay xe hơi. Anh hiếm khi xuất hiện trước truyền thông, chọn cách tập trung vào việc phát triển thương hiệu và kết nối văn hóa trà với thế hệ trẻ.
Tháng 8/2024, Trương Tuấn Kiệt được bổ nhiệm làm thành viên HĐQT độc lập (independent non-executive director)của Haidilao - chuỗi lẩu nổi tiếng Trung Quốc - với mức thù lao 1,2 triệu nhân dân tệ mỗi năm.
Nắm giữ quyền lực tuyệt đối tại Chagee và nằm trong HĐQT của Haidilao, 2 thương hiệu F&B mạnh bậc nhất Trung Quốc - đó là một thành tựu to lớn của một người có xuất phát điểm thấp - không học đại học.
Hành trình của Trương Tuấn Kiệt là minh chứng cho sức mạnh của ý chí và tầm nhìn. Từ một cậu bé lang thang không biết chữ, anh đã xây dựng một đế chế trà sữa trị giá hàng tỷ đô la, đưa văn hóa trà Trung Quốc ra thế giới.
IPO Nasdaq không chỉ là cột mốc tài chính, mà còn là lời tuyên ngôn rằng xuất thân không định nghĩa tương lai./.
