Rủi ro nợ công Mỹ thổi bùng "cơn sốt" crypto

Dòng tiền đang âm thầm chảy về tài sản số – như một phản xạ phòng vệ trước các rủi ro tài khóa ngày càng trầm trọng của Mỹ. 

Trong khi thị trường trái phiếu Mỹ "loay hoay" với lợi suất âm do lo ngại về thâm hụt ngân sách, Bitcoin bật tăng 11% trong tháng 5, lập đỉnh mới ở mức 112.000 USD. Ether còn bùng nổ hơn, vọt lên 44%, kéo theo làn sóng “hồi sinh” của các altcoin. 

Nhưng động lực phía sau cú bứt phá này là nỗi lo ngại về tính bền vững của đồng USD.

Dưới đây là tổng quan thị trường crypto tháng 5/2025, dưới góc nhìn của Grayscale – công ty quản lý tài sản số lớn nhất Mỹ.

Cổ phiếu Mỹ hồi phục trong tháng 5 sau thỏa thuận đình chiến thương mại với Trung Quốc nhưng mức tăng này chỉ bù đắp được phần nào đa giảm kéo dài 3 tháng trước đó. Chỉ số S&P 500 hiện vẫn thấp hơn khoảng 4% so với đỉnh gần nhất.

Trái ngược với sự phục hồi của cổ phiếu, thị trường trái phiếu chứng kiến mức sinh lời âm, do lo ngại thâm hụt ngân sách và khối lượng phát hành trái phiếu kỳ hạn dài tăng mạnh. 

Trong khi đó, Bitcoin và thị trường crypto nói chung giữ nhịp với các chỉ số cổ phiếu lớn như S&P 500 và chứng khoán ngoài Mỹ. Đặc biệt, đồng ETH – token gốc của blockchain Ethereum – tăng vọt 44%, lấy lại phần nào phong độ trước đó so với Bitcoin. 

Đâu là lý do crypto "hút tiền" trở lại? 

Ngày 22/5, Hạ viện Mỹ thông qua đạo luật ngân sách toàn diện mang tên "One Big Beautiful Bill Act" (OBBBA - Tạm dịch: Dự luật lớn lao và đẹp đẽ). Theo giới phân tích, nếu giữ nguyên các điều khoản hiện tại, OBBBA có thể làm tăng thêm 3.000 tỷ USD vào thâm hụt liên bang trong 10 năm tới, thậm chí lên đến 5.000 tỷ USD. Điều này sẽ đẩy nợ công Mỹ lên một quỹ đạo không bền vững.

Hệ quả, Moody's đã hạ bậc tín nhiệm quốc gia Mỹ từ mức AAA xuống AA vào ngày 16/5. Dù Mỹ chưa có dấu hiệu vỡ nợ, nhưng con đường tài khóa rủi ro này đã khiến giới đầu tư tìm đến các tài sản trú ẩn không chịu sự kiểm soát của chính phủ – như vàng và Bitcoin.

Các quỹ ETF Bitcoin giao ngay – nhân tố kích hoạt dòng tiền lớn nhất kể từ đầu năm – đang hút vốn mạnh mẽ trong tháng 5, với tổng dòng tiền ròng đạt 5,2 tỷ USD. Nhưng điểm nhấn là sự trỗi dậy của mô hình “công ty kho bạc Bitcoin” – khi các doanh nghiệp niêm yết dùng chính bảng cân đối kế toán để mua và giữ BTC.

Strategy (công ty phần mềm của tỷ phú Michael Saylor) – đơn vị tiên phong trong xu hướng này – đã mua thêm khoảng 27.000 BTC (tương đương 2,8 tỷ USD) trong tháng 5/2025. Giá trị vốn hóa thị trường của Strategy thậm chí còn vượt xa giá trị số Bitcoin mà công ty nắm giữ, cho thấy nhu cầu mạnh mẽ từ giới đầu tư muốn tiếp cận Bitcoin qua cổ phiếu niêm yết.

Hiện tượng "công ty kho bạc Bitcoin" lan rộng:

🔹Tether, Bitfinex và SoftBank lập liên minh Twenty One Capital, nắm giữ 42.000 BTC (~4,4 tỷ USD).

🔹CEO của Bitcoin Magazine, David Bailey, biến công ty KindlyMD thành Nakamoto Holdings – một “công ty kho bạc Bitcoin” với kế hoạch huy động 700 triệu USD thông qua phát hành cổ phiếu và trái phiếu chuyển đổi.

🔹Trump Media & Technology Group – công ty đứng sau nền tảng Truth Social – cũng tuyên bố huy động 2,5 tỷ USD để mua Bitcoin.

Không chỉ Bitcoin, Ether và nhiều altcoin cũng được đưa vào mô hình công ty kho bạc crypto:

🔹SharpLink Gaming trở thành công ty kho bạc Ether với sự hậu thuẫn từ Consensys.

🔹Một số doanh nghiệp khác còn mở rộng mô hình sang Solana (Upexi), XRP (VivoPower) và thậm chí cả Trump memecoin (Freight Technologies).

Tuy nhiên, giới phân tích cảnh báo rằng: Nhu cầu đối với mô hình này có thể bị hạn chế nếu các quỹ ETP crypto giao ngay tiếp tục mở rộng, do chúng phản ánh giá token sát thực hơn và hiệu quả hơn.

Về mặt pháp lý, tháng 5/2025 cũng chứng kiến những bước tiến quan trọng:

🔹Hai Ủy ban của Hạ viện Mỹ đã công bố dự thảo đầu tiên của Đạo luật cấu trúc thị trường tài sản số - một dự luật toàn diện tương đương Đạo luật Dodd-Frank hay Đạo luật Sarbanes-Oxley. 

🔹Dự luật GENIUS Act (về stablecoin) vượt qua vòng bỏ phiếu ở Thượng viện vào ngày 19/5 với sự ủng hộ lưỡng đảng. Dù chưa chính thức thành luật, nhưng các động thái này được kỳ vọng sẽ cải thiện môi trường pháp lý cho crypto tại Mỹ.

Đầu tư tổ chức cũng tăng tốc mạnh mẽ trong tháng:

🔹Coinbase hoàn tất thương vụ mua lại Deribit với giá 2,9 tỷ USD – thương vụ M&A lớn nhất trong lịch sử ngành crypto. Coinbase cũng được đưa vào chỉ số S&P 500 và hiện xếp hạng 187.

🔹Kraken thông báo sẽ cung cấp cổ phiếu token hóa tại các thị trường ngoài Mỹ.

🔹Robinhood mua lại nền tảng WonderFi (Canada).

🔹Morgan Stanley chuẩn bị tích hợp giao dịch crypto trên nền tảng E-Trade.

Ethereum tăng tốc vượt Bitcoin, nhưng kẻ “bứt phá” thật sự lại là Hyperliquid

Dù Ether (ETH) có cú tăng mạnh trong tháng 5, vượt mặt Bitcoin về hiệu suất nhưng GrayScale cho rằng đà tăng này chỉ có tính thời điểm. Tuy nhiên, triển vọng dài hạn cho các nền tảng hợp đồng thông minh (smart contract) vẫn rất sáng.

Việc Mỹ đẩy nhanh luật hóa crypto có thể thúc đẩy việc áp dụng stablecoin, tài sản mã hóa (tokenized assets) và DeFi – tất cả đều vận hành dựa trên nền tảng hợp đồng thông minh. 

Điểm yếu hiện tại? Hoạt động chính của Ethereum đang dồn về các Layer 2, trong khi Layer 1 – nơi phát hành token ETH – lại bị "bỏ quên". Bản nâng cấp Pectra ra mắt trong tháng 5 đã cải thiện vài yếu tố kỹ thuật, nhưng chưa đủ để kéo mạnh người dùng trở lại Layer 1.

Trong khi ETH có một tháng thăng hoa, token gây chấn động thị trường lại là $HYPE – đồng coin của sàn DEX Hyperliquid. Sàn này chuyên về giao dịch phái sinh vĩnh cửu (perpetual futures – gọi tắt là “perps”) và đang lấn sân sang hạ tầng hợp đồng thông minh.

Hypercore, sản phẩm chủ lực của Hyperliquid, hiện chiếm hơn 80% khối lượng giao dịch perps on-chain, vượt mặt toàn bộ DEX khác. Chỉ riêng tháng 5, Hypercore đạt hơn 17 tỷ USD giao dịch, và cuối tháng, doanh thu một ngày của nó thậm chí vượt cả Ethereum, Solana và Tron.

Điều làm Hyperliquid nổi bật không chỉ là số liệu, mà còn ở chiến lược “chơi lớn" không cần quỹ đầu tư mạo hiểm (VC). Năm ngoái, họ phát airdrop hơn 8 tỷ USD $HYPE – đợt phát token lớn nhất lịch sử crypto – không có nhà đầu tư mạo hiểm chống lưng, chỉ dựa vào sản phẩm.

Với lượng người dùng thực cao, thanh khoản ổn định và tốc độ tăng trưởng khủng khiếp, Hyperliquid đang dần trở thành đối thủ đáng gờm của các sàn phái sinh tập trung như Binance và Bybit.

AI + Blockchain – xu hướng mới nổi tiếp tục phát triển mạnh

Tính đến cuối tháng 5, mảng AI này đã có hơn 20 token, tổng vốn hóa đạt xấp xỉ 20 tỷ USD. World (trước đây là Worldcoin) – dự án do Sam Altman sáng lập – huy động thành công 135 triệu USD, qua hình thức mua $WLD trên thị trường mở từ a16z và Bain Capital Crypto. Dự án đã chính thức ra mắt thị trường Mỹ với ứng dụng World App và thiết bị quét mống mắt (orb).

Các diễn biến đáng chú ý khác bao gồm: lưu lượng quan tâm tăng vọt với các subnet của Bittensor, và Tether công bố kế hoạch phát triển mạng lưới AI agents chạy trên hạ tầng crypto-native.

Dự báo thời gian tới, thị trường crypto sẽ tiếp tục được dẫn dắt bởi các xu hướng lớn:

🔹Nhu cầu phòng thủ với Bitcoin trong bối cảnh lo ngại lạm phát đình trệ (stagflation) và bất ổn thương mại.

🔹Môi trường pháp lý được cải thiện tại Mỹ và các thị trường lớn.

🔹Các đổi mới công nghệ – đặc biệt trong lĩnh vực AI chạy trên nền tảng blockchain.

Nhìn chung, sau hơn 2 năm bứt phá, crypto đang bước vào giai đoạn trưởng thành hơn – với nền tảng hỗ trợ ngày càng vững chắc từ cả phía thị trường và chính sách./.