GENIUS Act - dự luật được Thượng viện Mỹ bỏ phiếu trong hai tuần tới – đang vấp phải chỉ trích vì trao quá nhiều quyền lực cho Bộ Tài chính trong việc giám sát stablecoin. Trong khi đó, Bộ này cũng chính là đơn vị phát hành nợ công, dẫn đến lo ngại xung đột lợi ích khi stablecoin ngày càng ảnh hưởng tới thị trường trái phiếu chính phủ.
Cụ thể, Bộ Tài chính Mỹ – đơn vị phát hành trái phiếu chính phủ – có thể sẽ nắm quyền giám sát các tổ chức phát hành stablecoin, là những nhà đầu tư lớn vào trái phiếu Kho bạc. Với vốn hóa stablecoin đã gần 250 tỷ USD và có thể chạm 2.000 tỷ USD trong vài năm tới, stablecoin sẽ gây ảnh hưởng đáng kể đến thị trường nợ chính phủ.
Vốn hóa stablecoin lập đỉnh mới: Chạm mốc 249 tỷ USD, USDT chiếm gần 62% (Nguồn: Defillama)
"Stablecoin sẽ tạo ra 2.000 tỷ USD nhu cầu đối với trái phiếu chính phủ Mỹ", Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent từng thừa nhận.
Một nghiên cứu gần đây của Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) – còn gọi là “ngân hàng trung ương của các ngân hàng trung ương” – cho thấy: Nhu cầu mạnh từ stablecoin đối với trái phiếu ngắn hạn Mỹ có thể khiến lãi suất giảm, qua đó giảm chi phí trả nợ cho chính phủ Mỹ.
Điều này đặt ra một câu hỏi lớn: Cơ quan nào nên giám sát thị trường stablecoin đang tăng trưởng nóng này?
Một điểm đáng chú ý trong dự luật GENIUS Act là quyền giám sát chủ yếu được trao cho Bộ Tài chính và các cơ quan ngân hàng, thay vì Cục Dự trữ Liên bang (Fed). Điều này có thể phản ánh quan điểm dè dặt của Fed đối với tài sản số, hoặc mong muốn của chính quyền hiện tại trong việc giới hạn ảnh hưởng của Fed.
Việc Fed bị "gạt ra" ngoài giám sát stablecoin đặt ra nghi vấn về tính độc lập và hiệu quả trong điều hành vĩ mô nếu stablecoin trở thành một phần cốt lõi của hệ thống tiền tệ.
Để giảm thiểu rủi ro, GENIUS Act bổ sung các điều khoản mới:
🔹Mọi quyết định cấp “vùng an toàn” (safe harbor) - tức cấp phép đặc biệt cho các tổ chức chưa đủ điều kiện, trong “trường hợp khẩn cấp” - đều phải phải báo cáo lên Quốc hội.
🔹Việc công nhận stablecoin từ nước ngoài phải được giải trình công khai và có thể bị bác bỏ bởi Ủy ban Giám sát Stablecoin (gồm Bộ Tài chính, Fed và FDIC).
🔹Điều kiện thỏa thuận công nhận lẫn nhau với các quốc gia đối tác được nâng cao, đòi hỏi chuẩn AML/KYC nghiêm ngặt và năng lực giám sát, cưỡng chế đủ mạnh.
Dù vậy, các thay đổi chủ yếu mang tính thủ tục giám sát, chưa xử lý tận gốc xung đột thể chế: Bộ Tài chính vừa phát hành nợ, vừa điều phối nhà đầu tư mua nợ. Trong dài hạn, Mỹ có thể phải tính đến phương án tách biệt rõ ràng các chức năng quyền lực này, nhất là khi stablecoin trở thành nguồn cầu lớn trên thị trường nợ công./.
