Ngành xe điện từng được kỳ vọng sẽ thổi bùng một “thời kỳ phục hưng” cho công nghiệp Michigan – cái nôi của ngành sản xuất ô tô Mỹ. Tuy nhiên, “kinh đô ô tô” thế giới đang đối mặt với tình trạng báo động.
Theo dữ liệu của BlueGreen Alliance Foundation, hơn một nửa trong số 89 dự án sản xuất xe điện được công bố tại Michigan từ năm 2019 đã bị hủy bỏ trong giai đoạn 2024 - 2025, số còn lại bị hủy rải rác trong giai đoạn 2019 - 2023. Hệ quả là 25,9 tỷ USD vốn đầu tư cùng 25.000 việc làm biến mất.
Nhiều dự án trọng điểm bị ảnh hưởng, trong đó:
👉 Gotion (Trung Quốc): Dự án nhà máy pin hơn 2 tỷ USD bị trì hoãn và vướng kiện tụng.
👉 BlueOval Battery Park của Ford: Giảm vốn từ 3,5 tỷ USD xuống 2 tỷ USD, số việc làm từ 2.500 xuống còn 1.700, đồng thời chuyển hướng sang sản xuất xe hybrid cuối năm 2023.
👉 General Motors (GM): Thu hẹp mảng xe điện, bán cổ phần trong dự án nhà máy pin Ultium Cells 41 GWh tại Lansing cho đối tác LG Energy Solution.
Bất ổn chính sách và cuộc đua ưu đãi
Kể từ khi nhậm chức, Thống đốc Michigan Gretchen Whitmer đã đặt chuỗi cung ứng xe điện vào trung tâm chiến lược phát triển kinh tế của bang. Hàng loạt dự án đầu tư vào các nhà máy pin và lắp ráp mới đã được công bố, trong đó nhiều dự án đã chính thức khởi công.
Tuy nhiên, nhiều khoản đầu tư lớn lại vấp phải sự phản đối từ địa phương và sự bất ổn từ phía liên bang, dẫn đến việc bị hủy bỏ hoặc trì hoãn. Một số nhà đầu tư khác thì bị thu hút bởi những khu vực có chính sách hỗ trợ hấp dẫn hơn.
Phát biểu tại Hội nghị Chính sách Mackinac hồi tháng 5, ông Bill Ford Jr., Chủ tịch điều hành Ford, nhấn mạnh rằng mọi quyết định đầu tư đều phụ thuộc vào chính sách hiện hành, và khi chính sách thay đổi quá nhanh, doanh nghiệp buộc phải hành động thận trọng hơn.
Dù vậy, Ford xác nhận nhà máy pin EV tại Michigan vẫn đủ điều kiện nhận ưu đãi thuế sản xuất và dự kiến đi vào vận hành vào năm 2026. Song, kế hoạch chấm dứt ưu đãi thuế cho người mua xe điện vào ngày 30/9 tới dự kiến sẽ ảnh hưởng mạnh đến nhu cầu thị trường.
Trong khi đó, ông Bob Lee, Giám đốc chiến lược của LG Energy Solution Bắc Mỹ, thừa nhận rằng kỳ vọng tăng trưởng 50% mỗi năm đưa ra cách đây 5 năm hoàn toàn thiếu thực tế. Thị trường trong năm qua chỉ tăng khoảng 11%, thấp hơn nhiều so với dự đoán trước đó.
Ngược lại, Pat D’Eramo, CEO của Martinrea International – một nhà sản xuất linh kiện ô tô Canada có cơ sở tại Michigan – lại nhìn nhận đây là giai đoạn đầy tiềm năng. Theo ông, chính sự rối ren và hỗn loạn này mở ra một cơ hội khổng lồ để tái cấu trúc ngành và thu hút thêm nhiều nguồn lực mới.
Dù đánh mất một số dự án lớn vào tay các bang khác, Michigan vẫn duy trì được vị thế là trung tâm công nghiệp ô tô của nước Mỹ. Các gói ưu đãi thuế và đầu tư hạ tầng sẽ tiếp tục khiến bang này trở thành “điểm đến chiến lược” cho doanh nghiệp xe điện trong dài hạn./.
