Cơ quan Ngân hàng Châu Âu (EBA) công bố dự thảo tiêu chuẩn kỹ thuật, yêu cầu các ngân hàng trong EU áp dụng hệ số rủi ro 1.250% đối với các loại tiền mã hóa “không được bảo chứng” như Bitcoin và Ether. Mục tiêu là thống nhất cách tính yêu cầu vốn cho các khoản tiếp xúc với tài sản số trong toàn khối.
Cụ thể, dự thảo mới bổ sung yếu tố kỹ thuật để tính toán và tổng hợp rủi ro tài sản số, bao gồm: Mô hình rủi ro tín dụng, thị trường và đối tác; đồng thời yêu cầu tách biệt tuyệt đối giữa các loại tài sản, như: Bitcoin và Ethereum không thể bù trừ rủi ro lẫn nhau.
Ngân hàng EU nắm Bitcoin, Ether sắp chịu hệ số rủi ro kỷ lục 1.250%
Theo tài liệu kèm theo, tài sản số thuộc nhóm 2 (2a và 2b) chịu hệ số rủi ro “chung” 1.250%. Trong đó:
🔹Nhóm 2a là các tài sản tương tự nhưng đáp ứng tiêu chí phòng hộ và bù trừ của Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS).
🔹Nhóm 2b bao gồm các loại tiền mã hóa “không bảo chứng” như Bitcoin.
🔹Nhóm 1b gồm các token neo giá vào tài sản tài chính truyền thống, chịu hệ số rủi ro 250%.
👉Các mức rủi ro trên được đưa vào trong Quy định yêu cầu vốn (CRR 3) và đã có hiệu lực từ tháng 7/2024.
Quy định này dự kiến tác động trực tiếp đến các ngân hàng EU đang nắm giữ crypto. Chẳng hạn, ngân hàng Ý Intesa Sanpaolo mua 1 triệu euro Bitcoin vào tháng 1 sẽ phải dự phòng 12,5 triệu euro vốn.
Dự thảo sẽ được trình lên Ủy ban Châu Âu. Brussels có tối đa 3 tháng để phê duyệt nguyên trạng, chỉnh sửa hoặc yêu cầu soạn lại. Sau khi được thông qua, văn bản sẽ trở thành quy định ủy quyền, chuyển đến Nghị viện và Hội đồng Châu Âu, kèm thời hạn 3 tháng phản đối (có thể gia hạn lên 6 tháng).
Nếu không bị Nghị viện hoặc Hội đồng phản đối, quy định sẽ có hiệu lực sau 20 ngày kể từ khi công bố trên Công báo Liên minh Châu Âu.
“Cầu nối” giữa CRR III và chuẩn Basel trong quản lý tài sản số
Trong lĩnh vực quản lý vốn cho tài sản mã hóa, hiện đang tồn tại ba bộ khung pháp lý quan trọng. Thứ nhất là MiCA – bộ quy định chung của Liên minh châu Âu nhằm thiết lập các nguyên tắc cho việc phát hành, giao dịch và lưu ký tài sản số.
Thứ hai là CRR 3 – khung yêu cầu vốn dành cho các tổ chức tín dụng và ngân hàng trong EU, quy định cách tính toán và phân bổ vốn để bù đắp rủi ro từ các khoản tiếp xúc với crypto-assets.
Cuối cùng là bộ tiêu chuẩn Basel, vốn được coi là “kim chỉ nam” cho quản trị vốn và rủi ro trong ngành ngân hàng toàn cầu.
Các dự thảo mới mà EBA công bố đóng vai trò "cầu nối", điều chỉnh các quy định trong CRR 3 để tiệm cận hơn với chuẩn Basel.
Mục tiêu là tạo ra một hệ thống tính toán yêu cầu vốn thống nhất cho toàn EU, giảm chênh lệch trong cách tiếp cận và đảm bảo rằng các ngân hàng xử lý rủi ro tài sản số theo cùng một chuẩn mực.
Để dễ hình dung mức độ thay đổi và cách các khung pháp lý này “ăn khớp” với nhau, dưới đây là bảng so sánh giữa MiCA, CRR 3 và tiêu chuẩn Basel đối với các nhóm tài sản mã hóa. Bảng này cũng thể hiện rõ hệ số rủi ro áp dụng cho từng nhóm, giúp thấy ngay tác động của quy định mới đối với các ngân hàng nắm giữ crypto.
| Phân loại tài sản số | Phân loại theo MiCA | Điều khoản CRR 3 | Nhóm trong Basel | Hệ số rủi ro (RW) | Ghi chú |
| Crypto-assets bảo chứng bằng tài sản truyền thống (ARTs) | ARTs (Asset-Referenced Tokens) là tiền mã hóa được thiết kế để tham chiếu giá trị từ một hoặc nhiều tài sản thực tế | Mục 501d(2)(b) | Nhóm 1b | 250% | CRR 3 đơn giản hóa với mức RW 250% thống nhất. |
| Crypto-assets không được bảo chứng (VD: Bitcoin, Ether) | EMTs (Electronic Money Token) - thường neo vào một loại tiền pháp định duy nhất; hoặc crypto-assets không bảo chứng | Mục 501d(2)(c) | Nhóm 2b | 1.250% | Rủi ro rất cao, vốn yêu cầu gần như tối đa. |
| Nhóm có công nhận giới hạn phòng ngừa/bù trừ rủi ro (hedging/netting) | Crypto-assets không bảo chứng nhưng đáp ứng tiêu chí kỹ thuật | Mục 501d(2)(c) – đáp ứng tiêu chí (hedging/netting) | Nhóm 2a | 1.250% | Được công nhận phòng ngừa rủi ro hạn chế nhưng RW vẫn 1.250%. |
| Crypto-assets gắn với tài sản truyền thống nhưng phụ thuộc vào crypto khác | ARTs lai hoặc kết hợp với crypto-assets khác | Article 501d(2) đoạn 2 | Nhóm 2a hoặc 2b | 1.250% | Xếp cùng nhóm RW cao như trên. |
Châu Âu "bơi ngược dòng"
Lập trường của EBA tương phản rõ rệt với xu hướng chung của các cơ quan quản lý toàn cầu, vốn đang dần hướng tới việc chấp nhận tiền mã hóa trong các khuôn khổ tài chính hiện hành.
Cuối tháng 3, Tổng công ty Bảo hiểm Tiền gửi Liên bang Mỹ (FDIC) đã khẳng định các tổ chức thuộc phạm vi giám sát của cơ quan này, bao gồm cả ngân hàng, giờ đây có thể tham gia vào các hoạt động liên quan đến tiền mã hóa mà không cần xin phê duyệt trước.
Đến tháng 4, Thụy Sĩ đã thông qua các sửa đổi đối với Đạo luật Công nghệ Sổ cái Phân tán (DLT Act), cho phép các ngân hàng lưu ký chứng khoán được mã hóa (tokenized securities) và cung cấp bảo lãnh (guarantees) cho các tổ chức phát hành stablecoin trong một khuôn khổ pháp lý rõ ràng và minh bạch.
Gần đây nhất, Tổng thống Trump đã ký sắc lệnh hành pháp chỉ đạo cơ quan quản lý ngân hàng tiến hành điều tra những cáo buộc về việc "de-banking" đối với ngành công nghiệp tiền mã hóa và các nhóm chính trị bảo thủ.
Ngành ngân hàng Mỹ cũng đã bắt đầu chú ý đến xu hướng này, khi JPMorgan Chase đang xem xét cung cấp các khoản vay được bảo đảm bằng tài sản tiền mã hóa (crypto-backed loans), cho thấy có thể sẽ có một sự dịch chuyển trong cách các ngân hàng Mỹ nhìn nhận tài sản kỹ thuật số.
Trong khi đó, các quy định vốn mới của EU có thể hạn chế mức độ tham gia của ngân hàng vào thị trường tài sản số đang phát triển nhanh chóng, đặc biệt trong bối cảnh tài chính phi tập trung (DeFi) và token hóa đang ngày càng thâm nhập sâu vào các dịch vụ tài chính truyền thống./.
