Đề xuất thu tiền đất tái định cư bằng 20% giá đất

Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) kiến nghị mức thu giá đất tái định cư bằng 20% giá đất trong bảng giá đất nhân (x) hệ số điều chỉnh giá đất nhân (x) diện tích đất ở, thay vì 100%.

Đề xuất của HoREA nhằm giảm gánh nặng tài chính cho người tái định cư

Nội dung được nêu trong văn bản của HoREA, góp ý dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai.

Theo đó, Hiệp hội hoan nghênh quy định tại khoản 6 Điều 3 dự thảo Nghị quyết, trong đó nêu rõ: “giá đất tính bồi thường về đất quy định tại khoản 2 Điều 91 Luật Đất đai được tính theo giá đất trong bảng giá đất và hệ số điều chỉnh giá đất quy định tại Nghị quyết này”. Cách tính này được cho là sẽ tạo thuận lợi trong quá trình thương lượng, đồng thời giúp đạt được sự đồng thuận của người dân có đất bị thu hồi. 

Thực tế, khi triển khai dự án Vành đai 3 năm 2023, UBND TP.HCM đã ban hành quyết định riêng về hệ số điều chỉnh giá đất, với một số vị trí tại huyện Hóc Môn (cũ) có hệ số lên tới 35 lần so với bảng giá.

Tuy nhiên, Hiệp hội bày tỏ lo ngại trước quy định: “Giá đất tái định cư theo khoản 3 Điều 111 Luật Đất đai được tính theo bảng giá đất và hệ số điều chỉnh giá đất của Nghị quyết”. 

Theo Hiệp hội, nhóm được tái định cư là những người nhận bồi thường đất ở hoặc được giao đất tái định cư khi không đủ điều kiện bồi thường. Trong nhiều trường hợp, họ chỉ được bố trí “suất đất tái định cư tối thiểu”, thuộc nhóm yếu thế, điều kiện tài chính hạn chế. 

Vì vậy, Hiệp hội đề xuất cần quy định mức thu hợp lý hơn, chẳng hạn chỉ thu 20% giá đất trong bảng giá đất nhân với hệ số điều chỉnh và diện tích đất ở.

HoREA cũng đưa ra ví dụ minh họa để làm rõ đề xuất. Tại đường D, xã X, bảng giá đất quy định: đất ở 10 triệu đồng/m², đất nông nghiệp 300.000 đồng/m²; hạn mức giao đất ở 200 m²; hệ số điều chỉnh giá đất là 1,5. Khu tái định cư bố trí mỗi nền 50 m². Trong đó có “hộ tái định cư A”, còn trên cùng tuyến đường có “hộ gia đình B” xin chuyển mục đích sử dụng 50 m² đất nông nghiệp sang đất ở.

Theo Hiệp hội, số tiền sử dụng đất của các trường hợp này sẽ có sự chênh lệch tùy theo cách áp dụng quy định:

Trường hợp 1: Nếu áp dụng đúng quy định “giá đất tính theo bảng giá đất và hệ số điều chỉnh” của khoản 6 Điều 3 dự thảo Nghị quyết, “hộ tái định cư A” phải nộp:

●  10 triệu đồng/m² x 50 m² x 1,5 = 750 triệu đồng

Trường hợp 2: Nếu thực hiện theo khoản 3 Điều 111 Luật Đất đai 2024 – tức chỉ tính theo bảng giá đất, không áp dụng hệ số điều chỉnh – thì “hộ tái định cư A” phải nộp:

●  10 triệu đồng/m² x 50 m² = 500 triệu đồng

Trường hợp 3: Nếu vẫn tính theo bảng giá đất và hệ số điều chỉnh, nhưng áp dụng “mức thu 30%” như điểm c khoản 2 Điều 10 dự thảo Nghị quyết, số tiền giảm xuống:

●  10 triệu đồng/m² x 50 m² x 1,5 x 30% = 225 triệu đồng

Trường hợp 4: Với “hộ gia đình B” xin chuyển mục đích 50 m² đất nông nghiệp sang đất ở, tiền sử dụng đất còn thấp hơn, được tính theo:

●  (10 triệu – 300.000 đồng/m²) x 50 m² x 1,5 x 30% = 218,25 triệu đồng

Nếu áp dụng mức thu 20% như đề xuất của Hiệp hội, khoản phải nộp của “hộ B” sẽ giảm về:

●  (10 triệu – 300.000 đồng/m²) x 50 m² x 1,5 x 20% = 145,5 triệu đồng

Từ sự chênh lệch này, Hiệp hội kiến nghị sửa khoản 6 Điều 3 dự thảo Nghị quyết theo hướng: giá đất tái định cư được tính theo bảng giá đất, hệ số điều chỉnh và mức thu 20%, nhằm đảm bảo hài hòa quyền lợi, giảm gánh nặng tài chính đối với người tái định cư./.