Công bố nâng hạng cho thị trường chứng khoán Việt Nam, sao FTSE còn nói sẽ "đánh giá giữa kỳ" vào tháng 3/2026?

Theo TS. Hồ Quốc Tuấn, Giảng viên Cao cấp tại Đại học Bristol (Anh), việc FTSE Russell công bố nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ “cận biên” lên “mới nổi thứ cấp” đã là quyết định chính thức, không phải tạm thời hay “chờ xét duyệt lại” như nhiều nhà đầu tư đang hiểu nhầm.

Ông Tuấn giải thích, trong thông lệ tiêu chuẩn của Anh, việc “đánh giá giữa kỳ” (interim review) – chỉ mang tính xác nhận kỹ thuật cuối cùng – tương tự như “bổ nhiệm có hiệu lực từ năm sau, nhưng cần rà soát thủ tục nhỏ” hoặc “chấp nhận với điều kiện chỉnh sửa nhẹ”.

Nói cách khác, FTSE đã chốt việc nâng hạng, chỉ trừ trường hợp cực kỳ hi hữu nếu quốc gia đó “vi phạm nghiêm trọng các điều kiện kỹ thuật” trong giai đoạn chuyển tiếp thì mới có thể bị xem xét lại.

Đồng quan điểm, chuyên gia tài chính Hoàng Tùng (từ Sydney, Úc), cũng cho rằng bước đánh giá tạm thời (interim review) vào tháng 3 năm 2026, thực chất là một quy trình xác nhận.

"Đây là bước rà soát cuối cùng để đảm bảo mọi chi tiết cụ thể được tiến hành chính xác. Nếu không có sự cố bất thường, việc nâng hạng sẽ chính thức có hiệu lực từ 21/9/2026, quy trình được thực hiện theo nhiều giai đoạn để hạn chế biến động", chuyên gia Hoàng Tùng chia sẻ. 

Thực tế cho thấy, các thị trường khác trước Việt Nam, khi được FTSE Russell công bố nâng hạng, thì thời điểm có hiệu lực cũng thường có độ trễ so với thời điểm công bố nâng hạng, thường là 01 năm.

Có ý kiến lý giải rằng, đây là bước đệm quan trọng để việc nâng hạng diễn ra suôn sẻ, hạn chế biến động và rủi ro ngắn hạn.

Theo cơ chế của FTSE, việc thay đổi phân loại quốc gia chỉ được thực hiện vào hai kỳ đánh giá cố định trong năm – tháng 3 (đánh giá giữa kỳ) và tháng 9 (đánh giá thường niên). 

Hậu công bố nâng hạng, các quốc gia có khoảng thời gian 1 năm hoàn thiện hạ tầng và quy trình giao dịch,tương thích với chuẩn mực nhóm thị trường mới nổi. Đồng thời, các quỹ ETF, quỹ chỉ số và nhà đầu tư quốc tế kịp tái cân bằng danh mục, tránh gây biến động mạnh trên thị trường.

Trước đó, theo TS. Hồ Quốc Tuấn, giới phân tích tại London đã “đồn” rằng khả năng Việt Nam được FTSE nâng hạng là “rất cao, khoảng 90%”, hoặc ít nhất FTSE sẽ công bố thời điểm cụ thể cho việc nâng hạng, vốn là tín hiệu rất tích cực đối với thị trường.

Sau công bố này, các tổ chức tài chính lớn lập tức đưa ra dự báo dòng vốn có thể chảy vào Việt Nam. HSBC ước tính khoảng 3,4 tỷ USD, trong khi FTSE cho rằng con số có thể lên tới 6 tỷ USD. Tuy nhiên, TS. Hồ Quốc Tuấn lưu ý, đây chỉ là ước đoán, chưa có cơ sở chắc chắn về thời điểm và quy mô thực tế của dòng vốn.

Một số quỹ như Dragon Capital cũng nhận định, khi việc nâng hạng đã được xác lập, có thể một số quỹ đầu cơ (hedge funds) sẽ chốt lời sau giai đoạn tăng mạnh của thị trường.

“Câu chuyện bây giờ, không còn là có được nâng hạng hay không, mà là thị trường sẽ phản ứng thế nào sau tin tốt này – liệu có kịch bản ‘sell on news’ như mọi lần hay không?”, ông Tuấn kết lại. 

Nâng hạng thị trường không chỉ là một sự kiện mang tính biểu tượng, mà còn là cột mốc có ý nghĩa chiến lược đối với nền kinh tế. Nó cũng không đơn thuần là chuyện “được gọi tên” trên bảng xếp hạng, mà là bước đi chủ động để nâng tầm vị thế quốc gia, thu hút dòng vốn dài hạn, chuẩn hóa tiêu chuẩn vận hành của thị trường vốn và thúc đẩy cải cách thể chế một cách toàn diện.

Được nâng hạng đồng nghĩa với việc thị trường Việt Nam sẽ lọt vào tầm ngắm của những nhà đầu tư quốc tế lớn – những dòng tiền chuyên nghiệp, dài hạn và có tính kỷ luật cao. Điều này cũng giúp gia tăng uy tín cho doanh nghiệp nội, qua đó tạo hiệu ứng lan tỏa về quản trị, minh bạch và khả năng tiếp cận dòng vốn rẻ hơn trong dài hạn.

Bà Vũ Thị Chân Phương, Chủ tịch UBCKNN, cho biết nâng hạng thị trường chứng khoán không phải là đích đến cuối cùng, mà là hành trình đòi hỏi phải xây dựng, củng cố niềm tin trong và ngoài nước vào một thị trường chứng khoán hiện đại, minh bạch và hội nhập./.