Chuyển tiền số trên 1.000 USD tại Trung tâm tài chính phải báo cáo, liệu có khắt khe?

Đề xuất trong dự thảo Nghị định cho Trung tâm Tài chính Quốc tế (IFC) gây phân luồng ý kiến. Phía ủng hộ cho rằng, việc báo cáo là điều kiện tiên quyết để Việt Nam thoát “danh sách xám” FATF, phần còn lại lo ngại quy định trên sẽ ngăn cản dòng vốn quốc tế.

Theo khoản 4 Điều 127 của Dự thảo Nghị định, các đối tượng báo cáo tại Trung tâm Tài chính Quốc tế sẽ phải tuân thủ chế độ báo cáo như đối với các giao dịch chuyển tiền điện tử quốc tế. 

Cần lưu ý, “đối tượng báo cáo” không chỉ từng cá nhân trực tiếp giao dịch, mà còn là các tổ chức trung gian như: ngân hàng, công ty tài chính, hoặc nhà cung cấp dịch vụ tài sản mã hoá (VASPs).

Khi phát sinh giao dịch từ 1.000 USD, chính các tổ chức trên phải thu thập và trao đổi thông tin của bên chuyển và bên nhận, đồng thời lưu trữ để sẵn sàng cung cấp cho cơ quan quản lý.

Đây chính là nội dung của "Travel Rule" (tạm dịch: di chuyển thông tin) – một yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ tài sản ảo thu thập và chia sẻ thông tin người dùng tương tự như trong lĩnh vực tài chính truyền thống do Lực lượng đặc nhiệm tài chính quốc tế (FATF) đưa ra từ năm 1996. 

Việt Nam vẫn nằm trong “danh sách xám” của FATF (Nguồn: FATF)

Trong bối cảnh các trung tâm tài chính toàn cầu đang cạnh tranh mạnh mẽ để hút vốn, bất kỳ rào cản hành chính nào cũng có thể khiến dòng tiền chảy sang nơi “dễ thở” hơn. 

Một số chuyên gia cảnh báo rằng quy định trên vô tình làm IFC kém hấp dẫn đối với nhà đầu tư ngoại – nhóm vốn dành sự ưu ái đến đến các khu vực như Singapore, Hong Kong hay Dubai.

Tuy vậy, ngưỡng báo cáo 1.000 USD không phải “sáng kiến riêng” của Việt Nam mà là chuẩn mực quốc tế. Thực tế, Việt Nam đang nằm trong “danh sách xám” FATF từ năm 2023, đồng nghĩa bị giám sát tăng cường vì chưa đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn phòng chống rửa tiền (AML) và chống tài trợ khủng bố (CFT).

Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) từng phân tích, việc bị đưa vào danh sách xám có thể làm giảm GDP từ 7 – 8%, tương đương cả ngành du lịch Việt Nam. 

Thực tế cho thấy việc áp dụng Travel Rule không làm giảm sức hút vốn, mà ngược lại:

- Singapore sau khi siết chặt chống rửa tiền, tổng tài sản quản lý vẫn tăng, trở thành trung tâm quản lý tài sản lớn nhất châu Á.

- Dubai áp dụng "Travel Rule" từ năm 2022, ra khỏi danh sách xám và nhanh chóng hút dòng FDI lớn vào fintech và crypto.

- Hong Kong triển khai ngưỡng 8.000 HKD (tương đương 1.000 USD) cùng khung cấp phép VASP từ 2023, đã thu hút hàng chục công ty quốc tế nộp hồ sơ hoạt động.

Với các quỹ và ngân hàng quốc tế, việc một thị trường tuân thủ FATF là điều kiện tiên quyết để bảo đảm an toàn pháp lý. Nếu IFC triển khai ngay từ đầu, đây sẽ là nền tảng quan trọng để Việt Nam hút vốn một cách bền vững và chính thống.

Trong bối cảnh các vụ lừa đảo xuyên biên giới và rửa tiền qua tài sản số đang gia tăng, quy định này còn nhằm ngăn chặn dòng tiền bất hợp pháp quay trở lại, gây méo mó môi trường kinh doanh. 

Quan trọng hơn, việc triển khai Travel Rule tại IFC có thể coi là bước đệm để Việt Nam thoát khỏi danh sách xám, nâng uy tín quốc tế và mở đường cho dòng vốn dài hạn, chính thống. Nói cách khác, đây là một “tấm vé” cần thiết để Việt Nam tham gia sâu hơn vào thị trường tài chính toàn cầu./.