Chuyên gia: Để GDP tăng 10%, Việt Nam cần 1,65 triệu tỷ đồng vốn đầu tư công

TS Đỗ Thiên Anh Tuấn - Giảng viên Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright - đã nhận định như vậy tại tọa đàm "Đầu tư công - gỡ nút thắt để bứt phá tăng trưởng năm 2026", diễn ra mới đây.

Theo đó, ông Tuấn cho rằng, đầu tư công đóng vai trò rất lớn cho mục tiêu GDP tăng trưởng 10% trong năm 2026 của Việt Nam.

Hiện nay, tổng vốn đầu tư toàn xã hội của Việt Nam tương đương khoảng 33% GDP, trong đó vốn đầu tư công chiếm khoảng 10% GDP, tương ứng 28% cơ cấu tổng vốn đầu tư xã hội.

Theo TS Đỗ Thiên Anh Tuấn, trong kịch bản giả định năm 2026, nếu GDP thực tăng 10% và lạm phát duy trì ở mức 4%, thì quy mô nền kinh tế theo giá hiện hành có thể vượt mức 14 triệu tỷ đồng.

Trong bối cảnh đó, nếu thực hiện mục tiêu của Chính phủ là nâng tổng vốn đầu tư toàn xã hội lên 40% GDP, nền kinh tế sẽ cần khoảng 5,8 triệu tỷ đồng vốn đầu tư, trong đó vốn đầu tư công ước khoảng 1,65 triệu tỷ đồng.

Đáng chú ý, quy mô vốn đầu tư công này cao hơn khoảng 1 triệu tỷ đồng so với mức giải ngân đầu tư công năm 2025 tính đến giữa tháng 12 (603.602 tỷ đồng).

Trong khi đó, ông Võ Tân Thành - Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) - cho biết cho rằng, trong giai đoạn phát triển mới, đầu tư công không chỉ là công cụ kích cầu hay thước đo ở tỷ lệ giải ngân.

Theo ông Thành, đầu tư công cần được nhìn nhận như một đòn bẩy nâng cao năng suất tổng hợp của nền kinh tế trong bối cảnh Việt Nam sẽ triển khai hàng loạt dự án trọng điểm quốc gia quy mô rất lớn như đường sắt cao tốc Bắc – Nam, các cảng hàng không quốc tế, các dự án Metro, cầu, cảng trọng điểm khác...

Tuy nhiên, theo Bộ Tài chính, tiến độ giải ngân đầu tư công năm 2025 mới đạt 66% kế hoạch do Thủ tướng giao. TS Đỗ Thiên Anh Tuấn cho rằng tiến độ chậm chủ yếu bắt nguồn từ các nút thắt kéo dài, bao gồm công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư, sự thiếu đồng bộ của hạ tầng kỹ thuật (điện, nước) cũng như nguồn cung vật liệu xây dựng chưa đáp ứng yêu cầu.

Theo ông Tuấn, hiệu quả đầu tư được đo lường qua hệ số Hiệu quả sử dụng vốn đầu tư (ICOR), phản ánh lượng vốn cần thiết để tạo ra một đơn vị tăng trưởng. ICOR càng cao, hiệu quả đầu tư càng thấp.

Tại các quốc gia công nghiệp hóa thành công, ICOR thường ở mức 2–3, trong khi 15 năm qua, ICOR của Việt Nam chưa từng xuống dưới 4. Đặc biệt, giai đoạn sau Covid, ICOR bình quân lên tới 5,85, cho thấy hiệu quả sử dụng vốn còn hạn chế.

Theo TS Đỗ Thiên Anh Tuấn, nếu duy trì mức ICOR này, để đạt tăng trưởng 10%, Việt Nam sẽ phải nâng tỷ lệ đầu tư toàn xã hội lên trên 47% GDP, tạo áp lực lớn và khiến tăng trưởng trở nên mong manh. Kịch bản khả thi hơn là giữ đầu tư xã hội quanh 40% GDP, đồng thời cải thiện hiệu quả sử dụng vốn, đưa ICOR xuống dưới 5.

Theo đó, trọng tâm quản lý cần chuyển từ chạy theo tỷ lệ giải ngân sang đánh giá hiệu quả đầu tư trong suốt vòng đời dự án, dựa trên các tiêu chí kinh tế như giá trị hiện tại ròng (NPV)./.

Nguồn tham khảo: Diễn đàn Doanh nghiệp điện tử