Trung Quốc đang xây dựng thêm nhiều cơ chế nhằm thúc đẩy việc sử dụng đồng nhân dân tệ trong giao dịch quốc tế, trong bối cảnh niềm tin toàn cầu vào đồng đô la Mỹ ngày càng suy giảm.
Theo các chuyên gia, những động thái này nhằm thách thức vị thế thống trị toàn cầu của đồng bạc xanh – dù USD hiện vẫn là đồng tiền chính trong hệ thống tài chính quốc tế. Thời điểm này được đánh giá là thuận lợi, khi chỉ số USD đã giảm hơn 9% từ đầu năm, trong khi nhân dân tệ ở thị trường quốc tế tăng hơn 2% so với USD.
Trung Quốc đang tận dụng thời cơ đồng USD suy yếu để ‘bành trướng’ sức ảnh hưởng của đồng nhân dân tệ (Ảnh: CNBC)
Phát biểu tại Diễn đàn Lujiazui mới đây, ông Pan Gongsheng (Phan Công Thắng) - Thống đốc Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) - nhấn mạnh đến việc "giảm sự phụ thuộc quá mức vào một đồng tiền quốc gia duy nhất", thể hiện quyết tâm ngày càng lớn của Bắc Kinh trong việc thúc đẩy phi đô la hóa toàn cầu.
Ông cũng công bố kế hoạch thành lập trung tâm quốc tế hóa đồng nhân dân tệ kỹ thuật số tại Thượng Hải, đồng thời thúc đẩy giao dịch hợp đồng tương lai ngoại hối bằng nhân dân tệ. Hiện Bắc Kinh đã phát hành phiên bản kỹ thuật số của đồng tiền này, nhằm thay thế một phần tiền mặt đang lưu thông.
Gần đây, Trung Quốc chủ yếu tập trung mở rộng thị trường hợp đồng tương lai. Ba sàn giao dịch lớn – Thượng Hải, Đại Liên và Trịnh Châu – thông báo từ tuần trước sẽ cho phép các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài đủ điều kiện giao dịch thêm 16 hợp đồng tương lai và quyền chọn, bao gồm các mặt hàng như cao su tự nhiên, chì và thiếc.
Ông Zhou Ji – chuyên gia về ngoại hối tại Nanhua Futures (Hàng Châu) – nhận định đây là bước tiếp theo trong lộ trình mở rộng thị trường phái sinh cho nhà đầu tư quốc tế, giúp gia tăng ảnh hưởng của nhân dân tệ trong hệ thống định giá hàng hóa toàn cầu.
Ở một động thái khác, Sở Giao dịch Hàng hóa Thượng Hải cuối tháng 5 đã lấy ý kiến về đề xuất cho phép sử dụng ngoại tệ làm tài sản ký quỹ cho các giao dịch thanh toán bằng nhân dân tệ. Dù quy mô nhỏ, các thay đổi này thể hiện rõ nỗ lực quốc tế hóa đồng nội tệ của Trung Quốc.
Cùng với đó, Bắc Kinh cho phép nhà đầu tư nước ngoài đủ điều kiện giao dịch quyền chọn ETF niêm yết từ ngày 9/10, đồng thời miễn lệ phí 500 nhân dân tệ khi mở tài khoản trong nước để tham gia thị trường trái phiếu.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, kiểm soát dòng vốn nghiêm ngặt và sự thiếu minh bạch trong hệ thống tài chính vẫn là rào cản lớn với dòng vốn ngoại quy mô lớn.
Ông Matt Gertken – chiến lược gia trưởng tại BCA Research – cho rằng Trung Quốc vẫn chưa thực sự là một giải pháp thay thế đáng tin cậy cho USD, bất chấp chính sách của Mỹ ngày càng khó đoán.
“Trung Quốc không có hệ thống pháp lý minh bạch như Mỹ, cũng không cung cấp thị trường tài sản thanh khoản sâu rộng và dễ tiếp cận cho nhà đầu tư nước ngoài. Họ cũng chưa giải quyết được các rủi ro địa chính trị”, ông nhận định.
Thúc đẩy thanh toán xuyên biên giới
Không chỉ tập trung vào sản phẩm đầu tư, Trung Quốc còn mở rộng mạng lưới ngân hàng thanh toán nhân dân tệ ở nước ngoài và thúc đẩy hệ thống thanh toán liên ngân hàng xuyên biên giới (CIPS).
Ngày càng nhiều ngân hàng Trung Quốc khi cho vay các nền kinh tế mới nổi đã chuyển sang sử dụng nhân dân tệ thay vì đô la Mỹ, một phần do chi phí cho vay bằng nhân dân tệ thấp hơn. Đây là nhận định từ một phân tích của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) công bố hồi tháng trước.
Là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, Trung Quốc cũng đang đẩy mạnh thanh toán thương mại song phương bằng nhân dân tệ. Hồi tháng 2, Bắc Kinh công bố gói hỗ trợ trị giá 100 tỷ USD để giúp các doanh nghiệp tại Hồng Kông tiếp cận tài chính bằng đồng nội tệ Trung Quốc.
“Trung Quốc dường như đang đẩy nhanh tiến trình phi đô la hóa”, bà Dan Wang – Giám đốc nhóm nghiên cứu Trung Quốc tại Eurasia Group – nhận định, đồng thời ghi nhận sự gia tăng trong thanh toán xuyên biên giới bằng nhân dân tệ giữa các doanh nghiệp năng lượng và hàng hóa của Trung Quốc với đối tác nước ngoài.
Một xu hướng khác góp phần thúc đẩy quốc tế hóa nhân dân tệ là làn sóng các doanh nghiệp Trung Quốc mở rộng ra toàn cầu, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ hoạt động trong lĩnh vực thương mại điện tử.
Tuy nhiên, trên bình diện toàn cầu, nhân dân tệ vẫn gặp khó trong việc mở rộng ảnh hưởng. Theo báo cáo RMB Tracker của Swift công bố tháng 5, đồng nhân dân tệ chiếm 2,89% tổng giá trị thanh toán toàn cầu, xếp thứ 6 và giảm một bậc so với tháng trước. Trong khi đó, USD vẫn áp đảo với tỷ trọng 48,46%, tiếp theo là đồng euro với 23,56%.
Làn sóng phi đô la hóa tại châu Á
Những nỗ lực gần đây của Bắc Kinh diễn ra trong bối cảnh châu Á đang có xu hướng giảm dần sự phụ thuộc vào đồng USD do lo ngại căng thẳng địa chính trị, thay đổi chính sách tiền tệ và nhu cầu phòng ngừa rủi ro tỷ giá.
Chính sách khó lường của Tổng thống Trump đã khiến đồng USD sụt mạnh trong tháng 4 – mức giảm lớn nhất trong năm.
Theo ông Ning Sun – chiến lược gia thị trường tại State Street Markets, lo ngại đối với thị trường Mỹ khiến nhiều nhà đầu tư nước ngoài tăng cường chuyển hướng sang nhân dân tệ để phòng ngừa rủi ro.
“Dòng vốn đang đổ mạnh vào CNY. Không bất ngờ lắm khi tài sản tài Trung Quốc hoạt động tốt. Tuy nhiên, nhà đầu tư vẫn đang phân bổ không đồng đều vào đồng tiền này”, ông nói.
Nguồn tham khảo: CNBC
