Washington đang tái định hình chính sách thương mại toàn cầu với những bước đi mạnh mẽ, thể hiện rõ trong các thỏa thuận mới đây với Indonesia.
Những cam kết này không chỉ mang tính chất thương mại mà còn phản ánh cách tiếp cận mới của Mỹ, nơi thuế quan được sử dụng như một công cụ chiến lược nhằm kiểm soát chuỗi cung ứng, ngăn chặn gian lận thương mại và củng cố vị thế sản xuất nội địa.
"Trade deal" với Indonesia và thông điệp lõi của Trump
Thỏa thuận với Indonesia vừa được ông Trump công bố đã mở ra cánh cửa tiếp cận nguồn tài nguyên chiến lược, đặc biệt là đồng và đất hiếm tại Indonesia cho các doanh nghiệp Mỹ.
Đổi lại, Mỹ áp thuế suất 19% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Indonesia. Nhưng điểm nhấn quan trọng nằm ở điều khoản kiểm soát transhipment (chuyển tải thương mại).
Theo đó, những sản phẩm bị phát hiện có nguồn gốc thực sự từ quốc gia thứ ba, đặc biệt là Trung Quốc, sẽ không được hưởng mức thuế 19%, mà sẽ chịu thêm mức thuế trừng phạt dựa trên quốc gia xuất xứ thực tế. Ông Trump không nói rõ cụ thể mức thuế này là bao nhiêu.
Điều khoản này tạo nên một hàng rào thuế quan linh hoạt, vừa thu lợi cho ngân sách Mỹ, vừa ngăn chặn nguy cơ hàng hóa “đội lốt” Indonesia tràn vào thị trường Mỹ.
Bên cạnh đó, thỏa thuận cũng mang lại cho Mỹ những hợp đồng trị giá hàng chục tỷ USD, từ máy bay Boeing tới các sản phẩm nông nghiệp, củng cố quan hệ kinh tế song phương ở một khu vực giàu tiềm năng.
Với Indonesia, Mỹ theo đuổi lợi ích khai thác tài nguyên (đồng và đất hiếm), đặt trọng tâm vào thương mại hàng hóa và giảm thiểu căng thẳng thuế quan bằng một mức thuế vừa phải.
Nhìn lại những thỏa thuận trước đó mà ông Trump công bố, điểm chung nổi bật là chính sách chống chuyển tải thương mại được nâng lên thành một tiêu chí trụ cột. Đây là một tín hiệu rõ ràng về xu hướng thương mại “mở cửa có điều kiện” của Mỹ trong bối cảnh toàn cầu hóa đang trải qua những thay đổi sâu sắc.
Các thỏa thuận cũng củng cố nhận định rằng Washington không còn theo đuổi mô hình tự do hóa tuyệt đối, mà chuyển sang mô hình bảo hộ linh hoạt, nơi thuế quan đóng vai trò công cụ mặc cả hiệu quả nhằm đạt được lợi ích song phương tối đa.
Những bước đi này báo hiệu một thời kỳ thương mại toàn cầu được điều chỉnh lại dưới sự dẫn dắt của Mỹ, nơi các thỏa thuận không chỉ nhằm mục tiêu kinh tế mà còn phục vụ những tính toán chiến lược lâu dài về an ninh chuỗi cung ứng và vị thế địa chính trị.
Trong cục diện mới này, các đối tác thương mại buộc phải thích ứng với những luật chơi mà Mỹ chủ động định hình, nơi quyền lực kinh tế và chủ quyền sản xuất được tái khẳng định mạnh mẽ./.
