1. Meta sẽ bắt đầu thu phí sử dụng các mô hình Llama
Meta – "ông lớn" AI mã nguồn mở – từng gây chú ý khi cung cấp miễn phí Llama. Chiến lược này đi ngược việc sử dụng mã nguồn khép kín và thu phí của OpenAI và Google. Nhưng từ năm 2025, Meta sẽ ‘quay xe’ áp dụng chính sách thu phí cho các doanh nghiệp thương mại quy mô lớn.
Chính sách mới không đồng nghĩa với việc Meta đóng hoàn toàn mã nguồn của Llama hay thu phí tất cả người dùng. Thay vào đó, giấy phép mã nguồn mở của Llama sẽ được điều chỉnh, yêu cầu các doanh nghiệp thương mại có quy mô lớn hoặc tầm trung trả phí. Các nghiên cứu sinh, nhà phát triển cá nhân và startup nhỏ sẽ vẫn được sử dụng Llama miễn phí.
Nguyên nhân đến từ áp lực chi phí khổng lồ để duy trì vị thế trong cuộc đua AI, buộc Meta phải thay đổi chiến lược thương mại hóa. Tỷ phú Mark Zuckerberg cần đầu tư hàng tỷ USD mỗi năm để có thể Llama cạnh tranh với các đối thủ như OpenAI hay Anthropic.
Dù Meta có nguồn lực tài chính mạnh mẽ, nhưng áp lực từ cổ đông vẫn là bài toán nan giải, đặc biệt khi chi phí ngày càng tăng nhưng lợi nhuận chưa đáng kể. Việc bổ sung nguồn tài trợ trở thành yếu tố sống còn để tiếp tục phát triển mô hình AI.
2. Luật Tăng trưởng (scaling laws) sẽ kìm đà phát triển AI?
Luật Tăng trưởng (scaling laws) cho rằng, giống như con người học hỏi tốt hơn khi đọc nhiều sách, AI cũng cải thiện đáng kể khi được cung cấp lượng lớn văn bản kỹ thuật số từ internet. Điều này giải thích tại sao hiệu suất từ GPT-2 đến GPT-4 được cải thiện vượt bậc.
Tuy nhiên, phương pháp này đang dần mất hiệu quả vì các công ty công nghệ đã sử dụng gần hết dữ liệu văn bản có sẵn trên internet. Nhiều báo cáo cho thấy hiệu quả của việc mở rộng mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) đang giảm dần. Điều này lý giải vì sao OpenAI liên tục trì hoãn ra mắt GPT-5.
Để vượt qua giới hạn này, các nhà nghiên cứu đã đưa ra một giải pháp mới gọi là “test-time compute”. Kỹ thuật này tối ưu hóa hiệu năng của AI hiện có, tăng chất lượng nội dung mà AI tạo ra trong quá trình nội suy, như OpenAI’s o3.
Dự kiến, năm 2025 sẽ chứng kiến những tiến bộ vượt bậc trong lĩnh vực này. Luật Tăng trưởng không chấm dứt, thay vào đó, trọng tâm sẽ chuyển từ LLM sang các lĩnh vực khác. Các startup như Evolutionary Scale (sinh học), Physical Intelligence (robot) và World Labs (mô hình thế giới) đang tìm cách áp dụng luật tăng trưởng để tạo ra những đột phá như OpenAI từng làm với LLM.
3. Ngành AI sẽ ảnh hưởng ra sao nếu mối quan hệ giữa ông Trump và tỷ phú Elon Musk rạn nứt?
Khi chính quyền Trump 2.0 bắt đầu, tỷ phú Elon Musk ít nhiều sẽ gây ảnh hưởng đến cục diện ngành AI tại Mỹ. Với mối quan hệ ‘không đội trời chung’ với OpenAI, công ty mẹ của ChatGPT có thể đối mặt với những chính sách không mấy thân thiện.
Ngược lại, xAi hay Tesla của ông Musk sẽ được ‘ưu ái’ từ việc cắt giảm thủ tục hành chính để xây dựng các trung tâm dữ liệu AI, đến việc cấp phép nhanh chóng cho các dự án xe tự lái.
Thêm vào đó, tỷ phú Elon Musk cũng là một trong những người ủng hộ mạnh mẽ dự luật SB 1071 tại California, nhằm kiểm soát rủi ro từ sự phát triển không kiểm soát của AI. Những sáng kiến này, nếu thành hiện thực, có thể mang đến một môi trường pháp lý chặt chẽ hơn cho ngành AI tại Mỹ.
Tuy nhiên, vấn đề nằm ở chỗ "mối quan hệ giữa Donald Trump và Elon Musk liệu có bền vững".
Mối quan hệ giữa 2 nhân vật đầy cá tính và gây tranh cãi này được dự đoán sẽ rạn nứt trong tương lai không xa. Trong nhiệm kỳ trước, Trump đã không ít lần “chia tay” với những đồng minh tưởng chừng trung thành nhất, từ Jeff Sessions, Rex Tillerson, James Mattis, đến Steve Bannon.
Với tính cách khó lường của cả hai, mối quan hệ giữa ông Trump và Elon Musk được ví như đang ở giai đoạn “tuần trăng mật”. Theo dự đoán, đến cuối năm 2025, tình bạn này sẽ sớm tan vỡ.
Kịch bản này sẽ là tin vui cho OpenAI khi sự cạnh tranh có thể giảm bớt. Ngược lại, cổ đông Tesla và những người ủng hộ quy định nghiêm ngặt cho AI có thể thất vọng nếu chính quyền Trump 2.0 tiếp tục chính sách "buông lỏng" quản lý lĩnh vực này.
Mối quan hệ giữa ông Trump và tỷ phú Elon Musk có nguy cơ rạn nứt (Ảnh: NYT)
4. Web Agents sẽ trở thành ứng dụng AI đột phá tiếp theo
Hãy tưởng tượng bạn không còn cần trực tiếp xử lý các tác vụ trực tuyến như thanh toán hóa đơn, đặt lịch hẹn hay mua sắm trên Amazon. Tất cả những việc đó sẽ được “Web Agents” thực hiện thay bạn.
Nói cách khác Web Agents là một loại trợ lý AI có khả năng tự động thực hiện các tác vụ trực tuyến thay mặt người dùng.
Dù ý tưởng này không mới, nhưng thị trường hiện chưa có sản phẩm Web Agents đa năng nào thực sự hiệu quả và phổ biến trên thịt trường.
Công ty khởi nghiệp Adept là một ví dụ điển hình. Họ đã nhận được sự đầu tư lớn nhưng thất bại trong việc đưa dạng trợ lý AI vào thực tế. Tuy nhiên, 2025 có thể đánh dấu bước ngoặt cho Web Agents, nhờ vào sự tiến bộ vượt bậc của các mô hình ngôn ngữ, thị giác hay System 2 thinking (tư duy hệ thống 2).
Web Agents không chỉ hứa hẹn cách mạng hóa hoạt động doanh nghiệp mà còn có tiềm năng đột phá trong thị trường người dùng cá nhân, mang lại sự tiện lợi chưa từng có.
5. Xây dựng trung tâm dữ liệu AI ngoài không gian
Năm 2024 chứng kiến nhu cầu năng lượng từ AI tăng vọt, đe dọa hệ thống điện toàn cầu. Theo dự báo, nhu cầu năng lượng từ các trung tâm dữ liệu toàn cầu sẽ tăng gấp đôi trong giai đoạn 2023–2026. Đến năm 2030, chỉ riêng Mỹ sẽ tiêu thụ gần 10% tổng sản lượng điện, tăng mạnh so với mức 3% vào năm 2022.
Nhu cầu năng lượng để cung cấp năng lượng cho các trung tâm dữ liệu AI đang tăng vọt. (Nguồn: Semianalysis)
Một giải pháp táo bạo đang thu hút sự chú ý là xây dựng trung tâm dữ liệu ngoài không gian. Với nguồn năng lượng mặt trời không giới hạn và môi trường không gian lạnh tự nhiên, mô hình này có thể giảm đáng kể chi phí làm mát. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất vẫn là chi phí triển khai và khả năng truyền tải dữ liệu hiệu quả.
Startup Lumen Orbit gần đây đã huy động thành công 11 triệu USD để theo đuổi ý tưởng này. CEO Philip Johnston cho biết, thay vì tiêu tốn 140 triệu USD tiền điện, chỉ cần 10 triệu USD là đủ để phóng hệ thống năng lượng mặt trời.
Một startup mang tên Lumen Orbit, gần đây đã gọi vốn 11 triệu USD để theo đuổi tầm nhìn này.
Đáng nói, không chỉ Lumen, các “ông lớn” như SpaceX của Elon Musk, Kuiper của Amazon, hay Google, Microsoft được dự đoán sẽ sớm nhập cuộc, biến năm 2025 thành bước ngoặt cho lĩnh vực này./.
