Dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam đang trở thành tâm điểm chú ý khi một doanh nghiệp non trẻ là VinSpeed bất ngờ đề xuất được đầu tư và vận hành toàn bộ tuyến. Dù chỉ vừa mới thành lập, VinSpeed khẳng định không làm vì lợi nhuận mà coi đây là “dự án cống hiến”.
Dẫn lời trên Thanh Niên, bà Đào Thụy Vân – Phó Tổng giám đốc VinSpeed – nhấn mạnh đây là thời điểm lịch sử để khu vực kinh tế tư nhân phát huy vai trò trong các dự án hạ tầng trọng điểm quốc gia.
“Chúng tôi xác định đây là dự án cống hiến chứ không phải vì lợi nhuận. Mong muốn của chúng tôi là góp phần xây dựng ngành công nghiệp đường sắt cao tốc, thúc đẩy tăng trưởng và nâng cao đời sống người dân ở các địa phương”, bà Vân khẳng định.
Mặc dù mới thành lập với số vốn tự có chỉ 6.000 tỷ đồng, VinSpeed tự tin nộp hồ sơ cho một siêu dự án có tổng vốn đầu tư ước tính lên đến hơn 60 tỷ USD. Lý do, theo bà Vân, là bởi VinSpeed có chung nhà sáng lập với Tập đoàn Vingroup là ông Phạm Nhật Vượng.
Bà Vân cho biết, việc tách riêng VinSpeed là để “tách phần khó khăn ra khỏi Vingroup” nhằm bảo vệ quyền lợi cổ đông VIC.
Trước đó, Vingroup cũng từng đề xuất đầu tư vào các tuyến đường sắt cao tốc khác nên không xa lạ về lĩnh vực này. Hiện VinSpeed đang đàm phán với các đối tác từ Trung Quốc, Nhật Bản, Đức để nhận chuyển giao công nghệ, sản xuất đầu máy, toa xe cùng hệ thống tín hiệu, điều khiển tại Việt Nam.
Nhà nước chỉ cho vay, không phải bỏ vốn đầu tư
Phương án tài chính của VinSpeed là điểm gây tranh cãi mạnh mẽ, đặc biệt là đề xuất được Nhà nước cho vay 80% tổng mức đầu tư (gần 50 tỷ USD) với lãi suất 0% trong thời gian 35 năm – điều chưa từng có tiền lệ trong đầu tư tư nhân tại Việt Nam.
Tuy nhiên, bà Vân khẳng định: “Nhà nước chỉ cho vay, không phải bỏ vốn đầu tư. 20% vốn còn lại – khoảng 12,27 tỷ USD – VinSpeed sẽ tự thu xếp và chịu toàn bộ lãi suất. Đồng thời, VinSpeed cam kết hoàn trả Nhà nước toàn bộ vốn vay sau 35 năm”.
Theo phương án được phê duyệt, Nhà nước phải đầu tư hơn 61 tỷ USD và thời gian hoàn vốn dự án có thể lên đến 70 năm. Bà Vân cho rằng, nếu giao cho VinSpeed, gánh nặng ngân sách nhà nước sẽ được tiết giảm đáng kể. Nhà nước cũng không phải chịu áp lực về tái đầu tư, bảo trì, nâng cấp.
Về mức giá vé được đề xuất bằng khoảng 60 - 70% giá vé máy bay cùng chặng, bà Vân cho biết đây là mức giá thông lệ quốc tế. Tuyến đường sắt sẽ giúp rút ngắn thời gian di chuyển, tiết kiệm 30 - 40% chi phí, đồng thời tạo động lực phát triển đồng đều ở nhiều địa phương, không chỉ tập trung vào Hà Nội và TP. HCM.
Không có chuyện "gom đất" hay dùng vốn vay để "giải cứu VinFast"
Trả lời về việc VinSpeed muốn "ôm" toàn bộ dự án mà không "chia lửa" với các doanh nghiệp khác, bà Vân nhắc lại đây là dự án cống hiến, đồng thời bày tỏ quan điểm rằng "chia lợi thì được chứ "chia lửa" thì ai nhận?". Tuy nhiên, bà cũng khẳng định nếu có doanh nghiệp cùng chí hướng, VinSpeed sẵn sàng hợp tác để cùng phát triển ngành công nghiệp đường sắt cao tốc.
Đại diện VinSpeed cũng bác bỏ hoàn toàn nghi vấn VinSpeed tham gia dự án đường sắt cao tốc là để hợp pháp hóa việc gom quỹ đất quanh nhà ga hoặc huy động vốn giá rẻ để hỗ trợ VinFast – hãng xe điện của tỷ phú Phạm Nhật Vượng đang thua lỗ hàng tỷ USD mỗi năm.
“Không ai gom đất vàng mà chọn dự án chắc chắn lỗ. Hà Nội và TP.HCM không còn dư địa để phát triển bất động sản quanh ga, còn các địa phương khác thì hầu hết là đất ven, đất ruộng, giá trị thấp”, bà Vân nói.
Việc phát triển các đô thị quanh nhà ga, theo lãnh đạo VinSpeed, chỉ là giải pháp bổ sung dòng tiền trả nợ Nhà nước, và vẫn phải trả tiền sử dụng đất đầy đủ, sòng phẳng như mọi nhà đầu tư khác.
Bà cũng khẳng định toàn bộ nguồn vốn vay sẽ được sử dụng minh bạch cho dự án đường sắt cao tốc, không dùng cho bất kỳ mục đích nào khác. "Doanh thu vận hành chỉ có sau 6 năm nữa, mà những năm đầu phải bù lỗ vì chi phí vận hành cao. Mà 6 năm nữa, theo kế hoạch dự kiến thì VinFast đã có lãi từ lâu", bà Vân nói.
Cuối cùng, để bảo vệ cổ đông VIC, bà Vân cho biết VinSpeed được thành lập hoàn toàn độc lập và Vingroup chỉ nắm 10% cổ phần. Nếu lỗ thì cổ đông VinSpeed sẽ chịu, không liên quan đến cổ đông VIC.
Trong khi đó, các công ty trong hệ sinh thái Vingroup lại được hưởng lợi từ việc tham gia phát triển các khu đô thị TOD dọc tuyến đường sắt cao tốc./.
