Ngày 12/1/2009, Satoshi Nakamoto – cái tên bí ẩn đứng sau Bitcoin – đã khởi tạo giao dịch đầu tiên trên blockchain, gửi 10 Bitcoin đến Hal Finney - một nhà khoa học máy tính và chuyên gia mật mã học lừng danh.
Giao dịch trên chính là bước ngoặt đầu tiên trong hành trình phát triển hệ thống chuyển tiền ngang hàng (P2P) sau này.
Chân dung Hal Finney - người đầu tiên nhận giao dịch Bitcoin (Nguồn: X)
Hal Finney - nhà tiên phong của bảo mật số
Hal Finney, tên đầy đủ là Harold Thomas Finney II, sinh ngày 4/5/1956 tại Coalinga, California. Ông nổi tiếng từ đầu thập niên 1990 như một người tiên phong trong lĩnh vực bảo mật cá nhân. Đam mê công nghệ từ nhỏ, Finney đã theo học kỹ thuật tại Viện Công nghệ California (Caltech) và tốt nghiệp năm 1979.
Finney ghi dấu qua công trình liên quan đến Pretty Good Privacy (PGP), phần mềm mã hóa email nổi tiếng với tính năng bảo vệ quyền riêng tư và xác thực. Ông là người đầu tiên sát cánh cùng Phil Zimmermann – một biểu tượng của phong trào cypherpunk – phát triển vào năm 1991.
Với tâm huyết bảo vệ quyền riêng tư trong kỷ nguyên số, Finney sở hữu sự am hiểu sâu sắc về các nguyên tắc mật mã, góp phần nâng cao tính bảo mật của giao tiếp kỹ thuật số.
Trước khi Bitcoin ra đời, Finney đã chứng tỏ tầm nhìn xa khi phát triển hệ thống Reusable Proof-of-Work (RPoW) vào đầu những năm 2000. Dựa trên thuật toán Hashcash của Adam Back, RPoW cho phép tái sử dụng công việc tính toán, giải quyết mối lo về tính hao tốn năng lượng của hệ thống Proof of Work.
Đây là tiền đề quan trọng cho các công nghệ blockchain sau này.
Khi Satoshi Nakamoto công bố sách trắng Bitcoin và phát hành phần mềm đầu tiên, Finney là một trong những người đầu tiên tải về, cài đặt và thử nghiệm. Dù thường hoài nghi với các công nghệ mật mã mới, ông nhanh chóng nhận ra tiềm năng của Bitcoin.
Nhà mật mã học không chỉ nhận giao dịch Bitcoin đầu tiên mà còn tích cực khai thác BTC, phát hiện và sửa lỗi phần mềm. Tuy nhiên, do phần mềm tiêu tốn quá nhiều tài nguyên CPU, ông từng tạm gỡ bỏ nó.
Bài viết cuối cùng của Hal Finney trên diễn đàn Bitcoin
Là một thành viên tích cực trong các diễn đàn trực tuyến, ông chia sẻ về quyền tự do, quyền riêng tư và dân chủ hóa tài chính. Ông cũng nhận thức rõ tính chất đầu cơ của tiền mã hóa.
Hal Finney từng giải thích lý do tại sao Bitcoin hướng tới mức 10 triệu USD, ông viết: "Vì tất cả chúng ta đều sẽ giàu có nhờ Bitcoin - hoặc sẽ như vậy khi nó chạm mốc triệu đô như mọi người dự đoán - bởi vậy hãy dùng một phần tài sản này cho những điều tốt đẹp."
Năm 2009, Finney bị chẩn đoán mắc bệnh xơ cứng teo cơ một bên (ALS), một căn bệnh thần kinh khiến ông dần bị liệt trong những năm cuối đời. Dù sức khỏe suy giảm, ông vẫn kiên trì lập trình, dù chậm rãi, thể hiện sự tận tụy với cộng đồng Bitcoin.
Hal Finney qua đời ngày 28/8/2014.Theo nguyện vọng, thi thể ông được bảo quản đông lạnh tại Alcor Life Extension Foundation với hy vọng một ngày nào đó công nghệ sẽ đủ tiên tiến để hồi sinh.
Hal Finney có tạo nên Bitcoin?
Sau khi nhà mật mã học ra đi, nhiều người đồn đoán thực chất ông chính là Satoshi Nakamoto, bởi mối liên hệ mật thiết giữa ông và "cha đẻ" Bitcoin.
Dân tình đồn đoán về danh tích của Satoshi Nakamoto (Nguồn: X)
Dù Hal Finney từng là người đầu tiên chạy phần mềm Bitcoin và trao đổi email với Satoshi Nakamoto, nhiều nghiên cứu uy tín – tiêu biểu như của Pete Rizzo – cho rằng ông không thể là "cha đẻ" Bitcoin.
Nhà mật mã học từng công khai phê bình HashCash - một công nghệ mà Satoshi sử dụng.
Lịch trình hoạt động, phong cách minh bạch, cũng như thói quen lập trình của ông – dùng tab thay vì khoảng trắng, cấu trúc mã khác biệt – đều không khớp với Satoshi. Hơn nữa, trong khi Finney công khai ủng hộ các dự án như B-Money của Wei Dai - điều mà Satoshi gần như không nhắc đến.
Giới chuyên môn nhận định Hal Finney thiếu kỹ năng ẩn danh phức tạp mà Satoshi đã thể hiện trong suốt thời gian dài. Nhưng dù có bao nhiêu lý do bác bỏ, phần lớn các bài viết vẫn khép lại bằng một quan điểm:
"Bitcoin là mã nguồn mở. Hal Finney, người dành cả đời đóng góp cho nó, xứng đáng được gọi là một nhà sáng lập"./.
