Dự thảo Nghị định quy định điều kiện thu giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu vừa được NHNN công bố, với điểm nhấn là giới hạn quyền thu giữ tài sản của tổ chức tín dụng, đặc biệt đối với nhà ở duy nhất và công cụ lao động chủ yếu của người vay.
Đây là bước cụ thể hóa Điều 198a của Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024, được sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 96/2025/QH15, nhằm tạo hành lang pháp lý chặt chẽ, đảm bảo cân bằng giữa quyền thu hồi nợ của ngân hàng và quyền lợi tối thiểu của người vay.
Dự thảo định nghĩa "nhà ở duy nhất" là công trình xây dựng duy nhất thuộc quyền sở hữu của bên bảo đảm, nơi họ đang cư trú và sinh sống ổn định, lâu dài hoặc thường xuyên.
Trong khi đó, “công cụ lao động chủ yếu hoặc duy nhất” được hiểu là phương tiện mang lại thu nhập chính hoặc duy nhất, xác định dựa trên mức thu nhập tối thiểu vùng theo quy định của Chính phủ.
Ngân hàng không được thu giữ tài sản đảm bảo là “nhà ở duy nhất” và “công cụ lao động chủ yếu hoặc duy nhất” của bên đảm bảo
Theo dự thảo, tổ chức tín dụng chỉ được thu giữ tài sản bảo đảm nếu tài sản không phải là nhà ở duy nhất hoặc không phải công cụ lao động chủ yếu của bên bảo đảm. Ngược lại, nếu tài sản thuộc các diện nói trên, việc thu giữ sẽ bị giới hạn – trừ khi đáp ứng đầy đủ điều kiện theo Điều 198a.
Tại thời điểm ký hợp đồng bảo đảm, bên bảo đảm (người vay hoặc bên thứ ba đứng ra thế chấp) phải cam kết rõ ràng tài sản có thuộc diện được bảo vệ hay không, và cung cấp tài liệu chứng minh hợp lệ.
Nếu không cung cấp được tài liệu hợp lệ, tài sản sẽ mặc định không thuộc diện bảo vệ, và ngân hàng được quyền tiến hành thu giữ căn cứ vào cam kết đã lập.
Dự thảo cũng quy định rõ trách nhiệm của bên bảo đảm trong việc đảm bảo tính hợp pháp, trung thực của các giấy tờ liên quan.
Theo đề xuất, Nghị định sẽ có hiệu lực từ ngày 15/10/2025, hiện đang được công bố rộng rãi để lấy ý kiến góp ý từ cộng đồng trước khi trình Chính phủ phê duyệt./.
