Đối với giới đầu tư xem vàng như 'pháo đài phòng thủ', có lẽ họ sẽ phải giật mình khi biết rằng một trong những người mua vàng lớn nhất trong vài tháng gần đây lại chính là “mắt xích” của thị trường tiền số.
Câu chuyện xung quanh đà tăng kỷ lục của vàng – tăng vọt 56% từ đầu năm 2025 đến nay – thường xoay quanh những lo ngại về nợ công cao ngất ngưởng, chính sách tiền tệ nới lỏng và sự mất niềm tin vào các đồng tiền chủ lực.
Tuy nhiên, câu hỏi không kém phần quan trọng đó là: Ai đang manh tay gom vàng đến vậy?
Vàng tăng vọt nhờ lực mua từ các NHTW và quỹ ETF (Nguồn: LSEG Datastream)
Trước đây, lực cầu chủ yếu đến từ các ngân hàng trung ương, đặc biệt là Trung Quốc và nhiều nền kinh tế mới nổi. Họ lo ngại sau khi phương Tây đóng băng tài sản bằng đô la và euro của Nga vào năm 2022.
Không chỉ vậy, dòng tiền từ nhà đầu tư cá nhân và các quỹ ETF vàng cũng đang tăng mạnh. Tất cả tạo nên một bức tranh quen thuộc: xu hướng “tìm nơi trú ẩn an toàn” mỗi khi bất ổn địa chính trị và tài chính xuất hiện.
Nhưng điều ít ai chú ý là, xuyên suốt nửa cuối năm nay, một " tay to" khác đã lặng lẽ xuất hiện: Tether – công ty phát hành stablecoin USDT (đồng tiền kỹ thuật số neo giá với USD) và token neo giá vàng – Tether Gold (XAUt).
Theo tính toán của ngân hàng đầu tư Jefferies, lượng vàng được công ty tài sản số lớn nhất thế giới hiện nay mua vào đã vượt cả tổng mua ròng của các ngân hàng trung ương trong hai quý tính đến ngày 30/9.
Tính đến thời điểm đó, Tether đang nắm giữ 116 tấn vàng thay khách hàng – tương đương khoảng 14 tỷ USD theo giá thị trường – biến họ trở thành tổ chức nắm giữ vàng lớn nhất ngoài hệ thống các ngân hàng trung ương, ngang với mức dự trữ của những quốc gia như Hàn Quốc, Hungary hay Hy Lạp.
Lượng vàng Tether nắm giữ vượt qua các NHTW (Nguồn: Jefferies)
Hai đợt sóng tăng giá của vàng
Đà tăng "chóng mặt" của vàng trong năm nay diễn ra theo hai đợt. Đợt đầu là mức nhảy vọt gần 1.000 USD/ounce chỉ trong bốn tháng, đỉnh điểm vào tháng 4 quanh cú sốc thuế quan và trùng với đà giảm 10% của đồng USD.
Đợt thứ hai, một cú nhảy khác 1.000 USD từ giữa tháng 8 đến giữa tháng 10, diễn ra mà không cần thêm bất kỳ sự yếu đi nào của USD.
Ở chặng đầu tiên, nhóm các NHTW vẫn giữ vai trò chủ lực khi mua tổng cộng 220 tấn vàng.
Nhóm phân tích của Jefferies chỉ ra rằng chặng tăng thứ hai trùng với nhịp mua vàng mạnh của Tether.
Chỉ riêng quý 3, Tether đã gom khoảng 26 tấn vàng, chiếm khoảng 2% tổng nhu cầu vàng và gần 12% lượng mua được biết của các ngân hàng trung ương. Trong quý 2, Tether chiếm khoảng 14% lượng mua của ngân hàng trung ương.
“Nhu cầu vàng của Tether khả năng đã siết chặt nguồn cung trong ngắn hạn và ảnh hưởng đến tâm lý thị trường, từ đó kích thích dòng tiền đầu cơ", báo cáo kết luận, đồng thời dự báo sẽ còn nhiều nhu cầu ở quy mô tương tự.
Cơ cấu tài sản bảo chứng cho đồng stablecoin Tether (USDT) tính đến giữa năm 2025 (Đồ họa: Reuters)
Về khả năng duy trì mức mua này, báo cáo nêu rõ Tether dường như đang mua vàng để bảo chứng cho 2 loại coin.
Một là USDT - đồng stablecoin lớn nhất thị trường với 174 tỷ USD lưu thông vào cuối quý 3. Lượng vàng dự trữ cho đồng coin này đã tăng trong 6 tuần gần đây, lên mức 104 tấn.
Hai là XAUt - đồng stablecoin neo giá vàng. Theo số liệu mới nhất, Tether đã thêm 12 tấn vàng làm dự trữ cho đồng coin này.
Điều này phần nào mâu thuẫn với luật mới của Mỹ – GENIUS Act. Theo đó, cấm các nhà phát hành stablecoin sử dụng vàng làm tài sản dự trữ. Tether cũng đã thông báo kế hoạch phát hành USAT, một stablecoin tuân thủ luật Mỹ, nhưng không dùng vàng làm dự trữ.
Điều chưa rõ là tại sao sau khi luật được thông qua, Tether vẫn tích trữ lượng vàng lớn cho USDT. Đồng thời, giá vàng giao ngay kể từ khi lập kỷ lục 4.379 USD/ounce giữa tháng 10 đến nay vẫn giảm hơn 6% so với mức đỉnh đó.
Mối liên hệ giữa vàng và stablecoin
Việc vàng và hệ sinh thái tiền số gắn kết với nhau có phần hợp lý về mặt logic đầu tư. Cả hai đều được săn lùng trong bối cảnh đồng tiền nội tệ mất giá, với lý do “ dự trữ giá trị” nhờ nguồn cung hữu hạn, thay vì vì lãi suất cố định.
Tuy vậy, trên thực tế vàng và crypto vẫn có những điểm riêng biệt.
Tương quan giữa giá vàng và giá Bitcoin (Nguồn: LSEG Datastream)
Bitcoin và các token khác đã bùng nổ về độ phổ biến trong thập kỷ qua, nhưng chúng vẫn cực kỳ biến động và mang tính đầu cơ cao. Trong khi đó, stablecoin lại khác.
Giá trị của stablecoin dựa trên được bảo chứng đầy đủ và có thể đổi ra USD ngay lập tức. Nếu nhu cầu stablecoin đảo chiều đột ngột, áp lực sẽ đè lên tài sản bảo chứng, và tất yếu, vàng sẽ bị ảnh hưởng.
Jefferies dự báo nhu cầu vàng từ thế giới stablecoin còn tăng tiếp. Một số người khác có thể rút ra kết luận đáng suy ngẫm: Sự biến động của stablecoin sẽ khiến vàng – vốn được coi là “nơi trú ẩn an toàn” – cũng chịu ảnh hưởng đầu cơ mạnh.
Với những nhà đầu tư mua vàng để tránh "bong bóng" nợ hay công nghệ, giờ đây họ có thể phải tự hỏi: liệu vàng có đang trở thành bong bóng theo cách riêng của nó?
