Vì sao Tether ngày càng giống một ngân hàng hơn là một nhà phát hành stablecoin?

Từng chỉ là nhà phát hành stablecoin đơn thuần, Tether nay vận hành một mô hình có nhiều nét tương đồng với cơ chế của ngân hàng: dự trữ quy mô lớn, lợi nhuận từ chênh lệch lãi suất và những quyết định mang tính “chính sách".

Báo cáo mới nhất của Tether cho thấy công ty đang nắm giữ 181,2 tỷ USD tài sản dự trữ, trong khi nghĩa vụ phải trả cho người dùng – tức lượng USDT phát hành – là 174,5 tỷ USD. Như vậy, Tether không chỉ đủ tài sản để bảo chứng cho toàn bộ số USDT đang lưu hành (hơn 174 tỷ USDT), mà còn dư ra 6,8 tỷ USD làm “vùng đệm” an toàn.

Trong bối cảnh lãi suất toàn cầu ở mức cao, danh mục dự trữ của Tether vốn tập trung nhiều vào trái phiếu Kho bạc Mỹ đã mang lại lợi nhuận khổng lồ: hơn 10 tỷ USD chỉ riêng trong năm 2025. Con số này thường gắn với các định chế tài chính lớn như ngân hàng, và hiếm thấy ở một công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực tiền mã hóa.

Ngoài USDT đang lưu hành, Tether còn nắm giữ vàng và Bitcoin. Công ty cũng có thể đóng băng ví theo yêu cầu của cơ quan chức năng – một quyền năng thường gắn liền với các tổ chức tài chính lớn.

Chính vì vậy, cả giới ủng hộ lẫn chỉ trích đều cho rằng Tether đang hoạt động giống như một “ngân hàng trung ương” đối với một phần nền kinh tế crypto, dù không có nhiệm vụ công quyền hay cơ chế bảo lãnh cuối cùng.

4 điểm khiến Tether “trông như” ngân hàng trung ương

1. Phát hành và thu hồi tiền 

Khách hàng đã xác minh có thể tạo (mint) hoặc đổi (redeem) USDT trực tiếp với Tether. Quá trình này khiến nguồn cung USDT tăng hoặc giảm, giống như việc ngân hàng trung ương điều tiết lượng tiền lưu thông.

Nguồn cung tăng hoặc giảm tùy theo nhu cầu ở thị trường sơ cấp, trong khi giao dịch thứ cấp diễn ra trên các sàn. Mọi biến động của bảng cân đối đều xuất phát từ quy trình này.

2. Quản lý dự trữ như một phòng giao dịch trái phiếu

Phần lớn tài sản của Tether được gửi vào trái phiếu Kho bạc Mỹ kỳ hạn ngắn và hợp đồng repo – danh mục mang tính thanh khoản cao và tạo ra dòng thu nhập ổn định. Quy mô mua vào T-bills của Tether hiện đủ lớn để nhà đầu tư phải sát sao theo dõi. 

3. Kiếm lợi nhuận từ lãi suất

Người dùng nắm giữ USDT không được hưởng lãi, trong khi Tether hưởng toàn bộ lãi suất từ trái phiếu Mỹ. Điều này tạo ra hơn 10 tỷ USD lợi nhuận và khoản thặng dư lớn – loại hình này tương tự cách ngân hàng trung ương phát hành tiền và đầu tư dự trữ để tạo ra lợi nhuận, được gọi là "seigniorage".

Về mặt cơ chế, đây chẳng khác gì “nghiệp vụ thị trường mở” phiên bản tư nhân, dù Tether rõ ràng không phải một ngân hàng trung ương.

4. Sử dụng các công cụ giống chính sách

Tether – nhà phát hành stablecoin lớn nhất thế giới – đang can thiệp ngày càng sâu vào hệ sinh thái USD 'on-chain', với những biện pháp vận hành gợi nhớ đến bộ công cụ chính sách của ngân hàng. 

Công ty đã áp dụng cơ chế chủ động đóng băng ví từ cuối năm 2023. Điều này cho phép Tether chặn ngay lập tức các địa chỉ liên quan đến lệnh trừng phạt hoặc yêu cầu điều tra, như trường hợp ví gắn với sàn Nga bị trừng phạt Garantex.

Đây là hình thức can thiệp ở cấp nhà phát hành, tác động trực tiếp đến việc ai được phép di chuyển thanh khoản USD trên blockchain.

Danh mục dự trữ của Tether quý 3/2025:

Dù Tether ngày càng vận hành giống một ngân hàng trung ương trong thế giới crypto, phép so sánh này vẫn có những giới hạn.

Trước hết, Tether không phải là một cơ quan tiền tệ có chủ quyền. Công ty không đặt lãi suất, không đóng vai trò “người cho vay cuối cùng” và cũng không hoạt động dưới một sứ mệnh công.

Tính minh bạch của Tether hiện vẫn dựa trên báo cáo đối soát (attestation) hàng quý thay vì kiểm toán đầy đủ.

Ngoài ra, cấu trúc bảng cân đối kế toán vẫn gây tranh luận. Tether từng duy trì danh mục cho vay có bảo đảm, dù trước đó nói sẽ giảm hạng mục này.

Đáng chú ý hơn, Tether phụ thuộc vào hệ thống ngân hàng tư nhân, các tổ chức lưu ký và đối tác repo – những bên mà họ không kiểm soát. Điều này đồng nghĩa niềm tin thị trường và hạ tầng thanh toán vẫn nằm ngoài khả năng chi phối của Tether./.