Luật Công nghiệp Công nghệ số và dấu ấn tài sản số được đưa vào luật

Với 51 điều luật chia thành 6 chương, luật này tạo khung pháp lý toàn diện, làm cơ sở hỗ trợ 11 nhóm công nghệ chiến lược (Quyết định 1131/QĐ-TTg) và 21 bài toán công nghệ (Quyết định 1144/QĐ-BKHCN) do Chính phủ và Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành.

Đặc biệt, luật công nhận tài sản số và tài sản mã hóa là tài sản theo Bộ luật Dân sự và thúc đẩy sớm việc ban hành Nghị quyết về sàn giao dịch thí điểm tài sản mã hóa tập trung, theo chỉ đạo của Chính phủ đầu năm 2025. Hãy cùng tìm hiểu luật và ý nghĩa của nó.

Luật này nói về gì?

Luật Công nghiệp công nghệ số thúc đẩy các ngành công nghệ tiên tiến như công nghệ số, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI), và tài sản số, mở rộng từ khái niệm "công nghệ thông tin" sang "công nghệ số". Cấu trúc gồm 6 chương:

1. Những quy định chung (Điều 1-12): Định nghĩa công nghệ số, bán dẫn, AI, tài sản số; đưa ra chính sách về đầu tư, thuế, đất đai, nhân lực, và an ninh mạng.

2. Phát triển công nghiệp công nghệ số (Điều 13-35): Tập trung vào sản phẩm phần cứng (chip, thiết bị), phần mềm, nội dung số; hỗ trợ nghiên cứu, khu công nghệ số tập trung, và dữ liệu số.

3. Công nghiệp bán dẫn (Điều 36-40): Chiến lược phát triển ngành bán dẫn với ưu đãi cho doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng.

4. Trí tuệ nhân tạo (Điều 41-45): Quy định phát triển AI an toàn, minh bạch, và quản lý rủi ro.

5. Tài sản số (Điều 46-48): Quản lý tài sản ảo và mã hóa, đảm bảo an toàn và phòng chống rửa tiền.

6. Điều khoản thi hành (Điều 49-51): Sửa đổi luật liên quan, chuyển đổi khu công nghệ thông tin thành khu công nghệ số.

Cơ sở pháp lý cho chiến lược công nghệ quốc gia

Luật Công nghiệp công nghệ số là nền tảng pháp lý, hỗ trợ triển khai 11 nhóm công nghệ chiến lược (Quyết định 1131/QĐ-TTg, 12/6/2025), bao gồm 35 nhóm sản phẩm:

▪️Trí tuệ nhân tạo, bản sao số, thực tế ảo/tăng cường: Mô hình ngôn ngữ lớn tiếng Việt, trợ lý ảo, bản sao số, vũ trụ ảo.

▪️Điện toán đám mây, lượng tử, dữ liệu lớn: Dịch vụ đám mây, điện toán lượng tử, trung tâm dữ liệu.

▪️Blockchain: Tài sản số, tiền mã hóa, truy xuất nguồn gốc.

▪️Mạng di động 5G/6G: Thiết bị mạng truy cập, truyền dẫn IP tốc độ cao.

▪️Robot và tự động hóa: Robot tự hành, hệ thống chế biến nông sản.

▪️Chip bán dẫn: Chip AI, chip IoT, chip chuyên dụng.

▪️Y-sinh học tiên tiến: Vaccine thế hệ mới, liệu pháp gen.

▪️Năng lượng, vật liệu tiên tiến: Pin lithium-ion, lò phản ứng hạt nhân nhỏ.

▪️Công nghệ không gian, hàng không vũ trụ và hai nhóm liên quan đến quốc phòng, an ninh.

Luật cũng hỗ trợ 21 bài toán lớn của Bộ Khoa học và Công nghệ (Quyết định 1144/QĐ-BKHCN, 4/6/2025), giải quyết thách thức thực tiễn. Một số bài toán tiêu biểu:

▪️Xây dựng nền tảng dữ liệu sinh học quốc gia tích hợp AI.

▪️Phát triển cảm biến thông minh cho nuôi trồng thủy sản bền vững.

▪️Nghiên cứu thiết bị 5G/6G tiên tiến.

▪️Sản xuất vệ tinh tầm thấp và nhà máy chế tạo chip bán dẫn.

▪️Phát triển mô hình AI và mạng lưới Blockchain "Make in Vietnam".

Luật cung cấp ưu đãi đầu tư, cơ chế thử nghiệm, và quy định an toàn để thúc đẩy các công nghệ và bài toán này.

Tại sao luật này quan trọng?

1. Hỗ trợ công nghệ chiến lược: Tạo điều kiện pháp lý cho phát triển bán dẫn, AI, Blockchain, giúp Việt Nam tham gia chuỗi giá trị toàn cầu.

2. Thúc đẩy đổi mới sáng tạo: Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) và hỗ trợ khởi nghiệp khuyến khích sản phẩm "Make in Vietnam".

3. Phát triển nhân lực: Đào tạo nhân tài cho các lĩnh vực như AI, bán dẫn, đáp ứng yêu cầu của 21 bài toán công nghệ.

4. Công nhận và quản lý tài sản số: Lần đầu tiên, tài sản số và tài sản mã hóa được công nhận là tài sản theo Bộ luật Dân sự – bộ luật nền tảng của Việt Nam. Luật cũng thúc đẩy sớm việc ban hành Nghị quyết về sàn giao dịch thí điểm tài sản mã hóa tập trung, theo chỉ đạo của Chính phủ đầu năm 2025, tạo môi trường pháp lý an toàn và minh bạch cho công nghệ Blockchain.

Tác động đến doanh nghiệp và xã hội

▪️Doanh nghiệp: Hưởng ưu đãi thuế, đất đai, tín dụng trong khu công nghệ số tập trung, đặc biệt cho các dự án AI, bán dẫn, và Blockchain.

▪️Xã hội: Tiếp cận sản phẩm số chất lượng cao, cải thiện chất lượng sống; quy định an toàn dữ liệu bảo vệ người dùng.

▪️Kinh tế: Thúc đẩy kinh tế số, tạo việc làm, và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Thách thức triển khai

▪️Đầu tư hạ tầng và giáo dục cần đồng bộ để đáp ứng các bài toán công nghệ như sản xuất chip hay vệ tinh.

▪️Phối hợp liên ngành để tránh chồng chéo chính sách.

▪️Cạnh tranh quốc tế trong thu hút đầu tư công nghệ cao.

Góc nhìn cá nhân

Ở góc nhìn cá nhân tôi thấy Luật này ghi dấu ấn quan trọng là đã đưa Tài sản số vào Hệ thống Luật Việt Nam. Lần đầu tiên sự hệ thống Luật công nhận Tài sản số, Tài sản mã hoá và Tài sản ảo là Tài sản. Như vậy các việc ban hành văn bản thực thi dưới Luật ở vai trò Chính phủ sẽ đơn giản hơn rất nhiều. Không còn sự tranh cãi pháp lý về loại hình tài sản này tại Việt Nam kể từ 1/1/2026.