Kiến nghị thu 20% và hoàn lại tiền sử dụng đất đã nộp

Góp ý cho dự thảo luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), kiến nghị áp dụng mức thu 20% tiền sử dụng đất và hoàn trả lại phần tiền sử dụng đất mà người dân đã nộp 100% theo quy định trước đó.

Theo ông Châu, vướng mắc lớn nhất hiện nay liên quan đến tiền sử dụng đất bắt nguồn từ khoản 1 điều 159 Luật Đất đai 2024 và khoản 1 điều 8 Nghị định 103/2024.

Quy định mới yêu cầu hộ gia đình, cá nhân khi chuyển mục đích sử dụng từ đất nông nghiệp sang đất ở phải nộp 100% tiền sử dụng đất theo bảng giá đất đối với toàn bộ diện tích, không phân biệt phần trong hay ngoài hạn mức.

Tuy nhiên, các địa phương hiện đã tích hợp hệ số điều chỉnh giá đất (hệ số K) vào bảng giá đất, khiến mặt bằng giá đất tăng vọt. Tại TP.HCM, bảng giá đất mới tăng từ 3 đến hơn 38 lần so với trước, đẩy mức nghĩa vụ tài chính vượt xa khả năng của phần lớn người dân.

Ví dụ, một thửa đất 208 m2 tại huyện Hóc Môn (cũ) phải nộp 1,7 tỷ đồng tiền sử dụng đất; thửa 400 m2 tại quận 7 (cũ) phải nộp đến 14 tỷ đồng; hay một thửa đất tương tự tại TP Vinh (cũ) có mức nộp là 4,5 tỷ đồng. Do quá sức chi trả, nhiều người đã buộc phải rút lại hồ sơ xin cấp sổ hồng.

Đề xuất giảm mức thu tiền sử dụng đất xuống 20% và hoàn trả tiền đã nộp

Mặc dù khoản 5 điều 45 Luật Đất đai và điểm c khoản 11 điều 18 Nghị định 101/2024/NĐ-CP cho phép người dân ghi nợ tiền sử dụng đất và không giới hạn thời gian (khác với quy định cũ giới hạn trong 5 năm), nhưng việc ghi nợ lại khiến người sử dụng đất bị hạn chế các quyền cơ bản như chuyển nhượng, thế chấp, tặng cho, góp vốn… Nói cách khác, người dân có sổ hồng nhưng không thể dùng để giao dịch hay vay vốn.

Thực trạng nhiều người rút hồ sơ còn ảnh hưởng đến hiệu lực quản lý nhà nước về đất đai, tạo nguy cơ hình thành thị trường ngầm khi người dân không có sổ hồng vẫn tiến hành giao dịch bằng giấy tay. Điều này khiến quyền và lợi ích hợp pháp của người dân không được đảm bảo.

Đề xuất ban hành nghị quyết riêng, cấp bách

Nhằm giải quyết triệt để bất cập, ông Lê Hoàng Châu đề xuất Chính phủ ban hành một nghị quyết riêng, trên cơ sở luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật cho phép ban hành nghị quyết để xử lý các vấn đề cấp bách phát sinh từ thực tiễn. Đây được xem là giải pháp linh hoạt và tức thời trong khi chờ sửa đổi Luật Đất đai 2024.

Ông Châu nhấn mạnh, nghị quyết cần quy định mức thu tiền sử dụng đất thống nhất trên toàn quốc, không để các địa phương tự quyết, tránh tình trạng chênh lệch lớn, không đồng đều giữa các tỉnh thành.

“Mức thu hợp lý là 20% bảng giá đất đối với diện tích trong hạn mức, và 30% với phần vượt hạn mức. Mức này khả thi hơn so với đề xuất trước đó của Bộ Tài chính là 30%–50%, vốn bị đánh giá là vẫn quá cao so với thực tế”, ông Châu nói.

Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng nghị quyết chỉ nên là giải pháp tình thế. Về lâu dài, cần sửa đổi tận gốc rễ bằng cách bổ sung quy định chính sách giá đất ưu đãi cho diện tích trong hạn mức vào điều 159 Luật Đất đai 2024.

Đồng thời, để đảm bảo công bằng và quyền lợi người dân, ông Châu kiến nghị có quy định chuyển tiếp trong chính sách mới, cho phép UBND cấp tỉnh hoàn trả phần tiền chênh lệch mà người dân đã nộp theo quy định 100% trước đây.

Nguồn tham khảo: Thanh Niên