Ông Scott Bessent, người được Tổng thống đắc cử Donald Trump đề cử làm Bộ trưởng Tài chính có kế hoạch gọi là 3-3-3, gồm: giảm thâm hụt ngân sách còn 3% GDP vào 2028; thúc đẩy tăng trưởng lên 3% và tăng sản xuất năng lượng thêm tương đương 3 triệu thùng dầu mỗi ngày.
3-3-3 được lấy cảm hứng từ kế hoạch "ba mũi tên" của cố Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, bao gồm chính sách tiền tệ mạnh mẽ, kích thích tài khóa và cải cách cơ cấu nhằm đưa nền kinh tế Nhật Bản thoát khỏi tình trạng đình trệ và giảm phát kéo dài.
Ông Donald Trump (trái) lắng nghe Scott Bessent phát biểu về kinh tế tại sự kiện ở Asheville, bang Bắc Carolina ngày 14/8. Ảnh: AP
Giảm thâm hụt ngân sách còn 3% GDP vào 2028
Ông Bessent cho rằng quỹ đạo tài khóa của chính phủ Mỹ đang không bền vững, với mức thâm hụt ngân sách cao, hiện là 6,3% theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội. Trong khi, khả năng sử dụng tăng trưởng kinh tế để giải quyết những vấn đề này đang trở nên khó khăn hơn theo thời gian.
Ông cảnh báo "thâm hụt cao sẽ gây ra vấn đề với quốc phòng quốc gia" vì mức chi tiêu và nợ công hiện tại làm giảm khả năng mở rộng chi tiêu trong tình huống khủng hoảng và chiến tranh.
Với thâm hụt ngân sách dự báo còn tăng, ông Bessent thừa nhận chi tiêu bắt buộc - đặc biệt là các chương trình như an sinh xã hội – là nguyên nhân chính. Tuy nhiên, ông cho rằng chính quyền mới nên bắt đầu vào việc kiểm soát các chi tiêu tùy ý trước.
"Chúng ta cần tập trung vào phần chi tiêu tùy ý trong ngân sách và đưa nó vào khuôn khổ. Chúng ta cần 'bò', sau đó là 'đi' để kiểm soát thâm hụt rồi có đủ tự tin để giải quyết các chương trình phúc lợi", ông phân tích.
Cụ thể, những mục tiêu hàng đầu được nhắm đến gồm khả năng bỏ trợ cấp xe điện và hàng trăm tỷ USD ưu đãi thuế cho các dự án năng lượng trong Đạo luật giảm lạm phát. Nguồn tiết kiệm này sẽ bù đắp phần nào cho các kế hoạch tạo môi trường kinh doanh thuận lợi hơn thông qua cắt giảm thuế phí.
Thúc đẩy tăng trưởng lên 3%
Để đạt được mục tiêu tăng trưởng 3%, nói với Wall Street Journal ngày 25/11, Bessent cho biết sẽ thực hiện các cam kết cắt giảm thuế trong chiến dịch tranh cử của Tổng thống đắc cử, bao gồm duy trì hiệu lực Đạo luật cắt giảm thuế và việc làm; loại bỏ thuế trên tiền boa, các khoản thanh toán an sinh xã hội và tiền làm thêm giờ.
"Chúng ta sẽ đạt được mức tăng trưởng kinh tế thực 3% thông qua việc gỡ bỏ các quy định, tăng cường sản xuất năng lượng tại Mỹ, kiểm soát lạm phát và định hướng sự tự tin để người dân sẵn sàng đầu tư, từ đó khu vực tư nhân có thể thay thế chi tiêu quá mức của chính phủ", ông Bessent chia sẻ.
Gia tăng sản lượng dầu thô thêm 3 triệu thùng/ngày
Số 3 cuối của kế hoạch là phần tiên tiến nhất vì thể hiện tham vọng thống trị năng lượng toàn cầu của Mỹ, theo Economist. Chính quyền Trump sẽ mở thêm đất liên bang và các lô ngoài khơi để khoan dầu, phê duyệt giấy phép cho các dự án khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG), thành lập Hội đồng Năng lượng Quốc gia để cắt giảm thủ tục hành chính từ cấp giấy phép đến phân phối.
Xuất khẩu dầu mỏ nhiều hơn giúp giảm thâm hụt thương mại, củng cố ngân sách từ thu thuế, cho phép thắt chặt trừng phạt Iran mà vẫn không làm tăng giá nhiên liệu. Nhiều khí đốt hơn cũng sẽ giúp đáp ứng nhu cầu điện ngày càng tăng từ trí tuệ nhân tạo (AI), đồng thời củng cố sự phụ thuộc kinh tế của châu Âu.
Ông Bessent chỉ ra rằng việc tăng cường sản xuất năng lượng sẽ giúp Fed có thể thực hiện chu kỳ nới lỏng đúng nghĩa. "Điều đó sẽ làm giảm đáng kể giá dầu, vốn là một trong những yếu tố hàng đầu ảnh hưởng đến kỳ vọng lạm phát," ông nói.
Tuy nhiên, mục tiêu khoan thêm dầu sẽ phải đối mặt với thực tế khắc nghiệt của thị trường năng lượng. Không giống như ở hầu hết quốc gia dầu mỏ, nơi các công ty nhà nước thống trị ngành này, dầu tại Mỹ được khai thác bởi các công ty tư nhân, có quyền tự đưa ra quyết định.
Chưa kể, chính sách của ông Trump thậm chí có thể gây tổn hại đến sản xuất. Các loại thuế quan của ông có thể làm tăng giá các nguyên vật liệu như nhôm và thép với các công ty dầu khí.
Các quốc gia khác có thể đáp trả bằng cách áp thuế đối với năng lượng xuất khẩu của Mỹ. Thương chiến nổi lên sẽ làm giảm tăng trưởng ở mọi nơi, làm suy yếu nhu cầu với dầu và khí đốt. Tham vọng trở thành "ông trùm dầu mỏ" tối thượng của ông Trump càng xa./.
Nguồn tham khảo: VnExpress
