Indonesia “đẩy thuyền” cho mối duyên Grab – GoTo

Indonesia đang thúc đẩy kế hoạch hợp nhất hoặc thâu tóm, giữa hai đối thủ lớn nhất trong lĩnh vực gọi xe, giao đồ ăn: Grab và GoTo (công ty mẹ của Gojek).

Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto - đã có buổi gặp riêng với đại diện hai tập đoàn trong thời gian gần đây - để bàn về khả năng hợp tác.

Trả lời báo giới ngày 8/11, đại diện Văn phòng Tổng thống Prasetyo Hadi xác nhận rằng “Grab và GoTo hoàn toàn có thể hợp nhất”. Theo đó, quỹ đầu tư quốc gia Danantara sẽ tham gia vào thương vụ.

Tuy nhiên, cơ cấu sáp nhập vẫn đang được nghiên cứu, và chính phủ “sẽ sớm phản hồi nội dung trên". Nếu thuận lợi, liên minh mới có thể tạo ra một “gã khổng lồ" thống trị thị trường gọi xe Đông Nam Á. 

Hiện Grab và GoTo đang giữ im lặng trước thông tin này.

Điều gì sẽ khiến Grab và GoTo ngồi chung thuyền?

Theo Reuters, Grab đã từng thuê cố vấn tài chính để chuẩn bị thâu tóm GoTo ngay từ quý 2 năm nay. Một nguồn tin thân cận cho biết thương vụ có thể định giá GoTo ở mức khoảng 7 tỷ USD. 

Về cơ cấu sở hữu, GoTo hiện có 73,9% cổ phần nằm trong tay nhà đầu tư nước ngoài, bao gồm SoftBank Group (Nhật Bản) và Taobao China Holding – công ty con của Alibaba Group (Trung Quốc), phần còn lại thuộc về các nhà đầu tư Indonesia, theo báo cáo thường niên 2024.

Theo giới phân tích, nếu chỉ xét riêng mảng gọi xe, lợi ích sáp nhập chủ yếu nằm ở việc đánh chiếm thị phần và cắt giảm chi phí. 

Cụ thể, liên minh giữa Grab và GoTo có thể kiểm soát tới 91% thị phần tại Indonesia, theo Euromonitor International. Còn, chi phí vận hành được cắt giảm tới 18,5% , tương đương khoảng 5,3 nghìn tỷ rupiah (~317 triệu USD) mỗi năm, theo Sentadell. 

Tuy nhiên, "phần bánh” béo bở hơn lại nằm ở mảng thanh toán số – nơi GoPay (thuộc GoTo) và GrabPay (thuộc Grab) – đang chiếm phần lớn giao dịch e-money tại Indonesia và Singapore. 

Khi kết hợp, hai nền tảng này có thể nắm hơn 60% thị phần thanh toán điện tử Indonesia, vượt xa các đối thủ nội địa như DANA hay OVO.

Điều đó đồng nghĩa với việc Grab–GoTo có thể trở thành “xương sống” của hệ sinh thái thanh toán khu vực, không chỉ phục vụ người dùng gọi xe hay giao đồ ăn, mà còn mở rộng sang bảo hiểm, cho vay tiêu dùng và thương mại điện tử.

Bên cạnh đó, cả hai đều đang theo đuổi mô hình "super-app" – ứng dụng “tất cả trong một” tương tự WeChat hay Alipay của Trung Quốc. Trong kịch bản sáp nhập, Grab mang thế mạnh về logistics và vận hành xuyên biên giới, còn GoTo sở hữu mạng lưới người dùng và dữ liệu bản địa sâu rộng.

Việc hợp nhất sẽ giúp họ tăng tốc quá trình số hóa tiêu dùng tại Đông Nam Á – khu vực có hơn 600 triệu dân và tốc độ thanh toán điện tử tăng trưởng trung bình 18%/năm.

Rủi ro độc quyền

Liên minh Grab–GoTo có thể trở thành mô hình hợp nhất lớn nhất lịch sử startup Đông Nam Á, tương đương quy mô sáp nhập giữa Uber và Lyft nếu diễn ra tại Mỹ.

Nhưng khác với một thương vụ công nghệ thuần túy, đây còn là phép thử cho Indonesia. Tại đây, ngành gọi xe công nghệ đã tạo ra công ăn việc làm cho đại đa số người dân. 

“Các tài xế công nghệ là những anh hùng kinh tế, họ đang trực tiếp vận hành bánh xe tăng trưởng của đất nước”, ông Prasetyo Hadi cho biết. 

Tuy vậy, phía cơ quan quản lý Indonesia lại đứng trước bài toán khó: làm sao cân bằng giữa lợi ích tăng trưởng và rủi ro độc quyền.

Bởi, khi thị trường chỉ còn một người chơi chi phối, người dùng Indonesia có thể phải đối mặt với giá cước tăng 3–5%. Trong khi đó, các tài xế mất trung bình 4,5% thu nhập, do lượng đơn hàng được phân bổ lại theo thuật toán tối ưu lợi nhuận của nền tảng. 

Bên cạnh đó, chính phủ Indonesia cũng cần kiểm soát dữ liệu người dùng, dòng tiền và hành vi tiêu dùng số đối với hệ sinh thái e-money của hai "ông lớn" này.

Nguồn tham khảo: NIKKEI Asia, Reuters, Sentadell