Bộ Công Thương cho biết giá điện trong năm nay có thể giữ nguyên hoặc chỉ tăng nhẹ ở mức 2-5%, nếu cho phép Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đưa khoản lỗ gần 45.000 tỷ đồng vào cơ cấu tính giá.
Tháng trước, Bộ Công Thương đã đề xuất sửa đổi Nghị định 72 nhằm cho phép EVN tính toán và phân bổ vào giá điện các chi phí sản xuất, cung ứng điện chưa được bù đắp từ năm 2022 trở về trước. Khoản chi phí này tương ứng với số lỗ lên tới 44.792 tỷ đồng tính đến cuối năm 2023.
Tại dự thảo lần thứ ba vừa gửi Bộ Tư pháp để thẩm định, Bộ Công Thương đưa ra hai phương án xử lý cụ thể đối với khoản lỗ nói trên.
Phương án 1, EVN được phép phân bổ các chi phí trực tiếp chưa được bù đắp cho hoạt động sản xuất, cung ứng điện vào giá bán lẻ điện bình quân từ năm 2022 trở đi, sau khi đã trừ đi lợi nhuận từ các hoạt động khác. Cơ chế này có thể tiếp tục áp dụng trong các năm tới nếu tiếp tục phát sinh lỗ. Ưu điểm của phương án này là tạo điều kiện chủ động trong công tác điều hành, tuy nhiên cũng tiềm ẩn rủi ro làm suy giảm động lực tiết kiệm và kiểm soát chi phí tại các đơn vị điện lực.
Phương án 2, EVN chỉ được phép xử lý các khoản chi phí trực tiếp chưa được bù đắp phát sinh từ năm 2022 đến trước khi nghị định mới có hiệu lực. Phương án này sẽ không áp dụng cho các năm tiếp theo, buộc các đơn vị điện lực phải siết chặt công tác quản trị, hạn chế phát sinh lỗ và hướng tới loại bỏ tình trạng này trong tương lai.
Theo Bộ Công Thương, nhờ điều kiện thủy văn thuận lợi trong 7 tháng đầu năm, kết quả kinh doanh của EVN khả quan hơn kỳ vọng. Do đó, nếu được phép bổ sung khoản lỗ vào giá điện, mặt bằng giá điện đến cuối năm có thể gần như giữ nguyên hoặc chỉ tăng nhẹ trong khoảng 2–5%. Trường hợp tăng 3% từ tháng 10, tác động đến chỉ số giá tiêu dùng (CPI) cả năm được ước tính chỉ làm tăng thêm khoảng 0,03 điểm phần trăm.
Bộ cũng khẳng định việc điều chỉnh giá điện sẽ được thực hiện theo lộ trình, tránh “giật cục”, nhằm đảm bảo ổn định kinh tế – xã hội và cân bằng lợi ích giữa người dân với doanh nghiệp.
| Bậc thang | Sản lượng điện (kWh) | Giá (đồng/kWh) |
| Bậc 1 | 0 – 50 | 1.984 |
| Bậc 2 | 51 – 100 | 2.050 |
| Bậc 3 | 101 – 200 | 2.380 |
| Bậc 4 | 201 – 300 | 2.998 |
| Bậc 5 | 301 – 400 | 3.350 |
| Bậc 6 | Trên 400 | 3.460 |
Bảng giá bán lẻ điện sinh hoạt theo bậc thang hiện nay
Theo báo cáo kiểm tra chi phí giá thành sản xuất – kinh doanh điện năm 2023 do Bộ Công Thương thực hiện, tổng chi phí sản xuất điện của EVN trong năm qua lên tới hơn 528.600 tỷ đồng. Bình quân, chi phí sản xuất điện là 2.088,9 đồng/kWh, tăng 2,79% so với năm 2022.
Năm 2023, giá điện bán lẻ đã được điều chỉnh hai lần: tăng 3% vào tháng 5 và tăng tiếp 4,5% vào tháng 11. Sau hai đợt điều chỉnh, giá bán lẻ điện lần lượt đạt mức 1.920,3 đồng/kWh và 2.006,79 đồng/kWh (chưa bao gồm VAT). Như vậy, dù giá điện đã được điều chỉnh tăng, EVN vẫn đang chịu lỗ từ 82,1 đến 168,6 đồng cho mỗi kWh điện bán ra.
“Việc lỗ lũy kế khiến vốn đầu tư của Nhà nước vào EVN bị suy giảm, không đảm bảo được nguyên tắc bảo toàn vốn”, báo cáo của EVN nêu. Do đó, tập đoàn cho rằng khoản lỗ này cần được tính toán và phân bổ vào giá điện nhằm thu hồi phần vốn Nhà nước đã thất thoát trong các năm trước, đồng thời tạo nguồn lực đầu tư cho các dự án trọng điểm như điện hạt nhân Ninh Thuận, cụm nhà máy điện Quảng Trạch, điện gió ngoài khơi và các nguồn điện mới trong giai đoạn tới.
Hiện tại, cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân được quy định tại Nghị định 72. Theo Bộ Công Thương, thời gian qua EVN đã xây dựng và tính toán giá bán lẻ điện theo đúng quy định, qua đó cho phép điều chỉnh giá điện một cách linh hoạt và kịp thời hơn so với trước.
Tuy nhiên, cơ quan điều hành cũng thừa nhận quy định này cần được điều chỉnh để phù hợp với Luật Điện lực 2024, hướng tới nguyên tắc tính đúng – tính đủ các chi phí hợp lý và hợp lệ trong toàn bộ quá trình xác định, điều chỉnh giá bán lẻ điện, đảm bảo khả năng bảo toàn và phát triển vốn cho doanh nghiệp điện lực.
Sau lần tăng 4,8% ngày 10/5 vừa qua, giá bán lẻ điện bình quân hiện đang ở mức 2.204,07 đồng/kWh (chưa bao gồm VAT)./.
Nguồn tham khảo: VnExpress
