Đánh thuế ngay khi nhận cổ tức cổ phiếu: Lợi bất cập hại

Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, việc thu thuế ngay khi nhận cổ tức bằng cổ phiếu sẽ ảnh hưởng đến lợi ích của nhà đầu tư, làm giảm động lực đầu tư dài hạn.

Theo VCCI, chính sách thuế ngoài mục tiêu thu đúng, thu đủ, còn cần đảm bảo khả năng khuyến khích đầu tư kinh doanh, phát triển doanh nghiệp, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế và nuôi dưỡng nguồn thu bền vững.

Thực tế, việc chia cổ tức bằng cổ phiếu không tạo ra thu nhập cho cổ đông tại thời điểm nhận cổ tức. Về bản chất, đây chỉ là điều chỉnh kỹ thuật trong cấu trúc vốn, làm tăng số cổ phiếu lưu hành nhưng không làm tăng tổng giá trị tài sản của cổ đông.

Ví dụ, một cá nhân nắm giữ 100.000 cổ phiếu có giá 30.000 đồng một cổ phiếu. Khi doanh nghiệp chia cổ tức bằng cổ phiếu theo tỷ lệ 2:1 (2 cổ phiếu cũ nhận thêm 1 cổ phiếu mới), cá nhân này nhận thêm 50.000 cổ phiếu. Đồng thời, giá cổ phiếu sẽ điều chỉnh còn 20.000 đồng một cổ phiếu.

Như vậy, tổng giá trị tài sản trước và sau khi nhận cổ tức vẫn là 3 tỷ đồng, không phát sinh thu nhập, nhưng cá nhân đó vẫn phải nộp 25 triệu đồng thuế thu nhập cá nhân.

"Tại thời điểm trả cổ tức bằng cổ phiếu, cổ đông chưa nhận lợi ích gì từ việc này. Nếu thu thuế ngay sẽ tạo áp lực tài chính và rủi ro thanh khoản cho nhà đầu tư", VCCI đánh giá.

Tổ chức này cũng cho rằng chính sách thu thuế ngay sẽ làm suy giảm sức hấp dẫn của phương pháp đầu tư dài hạn khi nhà đầu tư phải đóng thuế trước cả khi thực sự nhận được lợi nhuận.

Dẫn số liệu từ cơ quan thuế, VCCI cho biết trong giai đoạn 2016-2024, số thuế thu nhập cá nhân thực thu từ cổ tức bằng chứng khoán đạt khoảng 1.318 tỷ đồng, trong khi nếu thu ngay khi chia thì con số ước tính có thể đạt 17.420 tỷ đồng.

Với số liệu trên, VCCI cho rằng phần lớn cổ đông đã chọn nắm giữ cổ phiếu lâu dài. Tức là, hơn 10.000 tỷ đồng "chưa thu" này đang thực chất nằm trong doanh nghiệp, phục vụ tái đầu tư sản xuất - kinh doanh, tạo ra việc làm, đóng góp gián tiếp vào tăng trưởng GDP và nguồn thuế ổn định, bền vững cho ngân sách trong dài hạn.

Nếu buộc thu ngay, VCCI tin rằng dòng vốn này sẽ có thể bị rút ra, làm giảm khả năng tái đầu tư và phát triển của doanh nghiệp.