Đất hiếm là nhóm gồm 17 nguyên tố quan trọng, cần thiết để sản xuất các sản phẩm công nghệ như chất bán dẫn, nam châm công nghiệp và một số loại pin mặt trời. Những sản phẩm này đóng vai trò thiết yếu trong cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung.
Sự thống trị của Trung Quốc trong lĩnh vực đất hiếm
Trong hơn một năm qua, chính phủ Bắc Kinh đã dần dần tăng cường kiểm soát các khoáng sản quan trọng và nguồn cung đất hiếm.
Vào tháng 12/2023, Trung Quốc đã cấm xuất khẩu một loạt công nghệ chế biến đất hiếm. Đến tháng trước, Trung Quốc tiếp tục thắt chặt kiểm soát lĩnh vực này. Với lý do bảo vệ tài nguyên và an ninh quốc gia, Bắc Kinh yêu cầu các nhà xuất khẩu phải theo dõi cách sử dụng đất hiếm trong chuỗi cung ứng.
Hiện nay, có những lo ngại rằng Trung Quốc có thể tiếp tục siết chặt hơn nữa chuỗi cung ứng đất hiếm toàn cầu.
Trung Quốc từ lâu đã chiếm lĩnh thị trường đất hiếm nhờ nguồn cung dồi dào, chi phí lao động thấp và tiêu chuẩn môi trường lỏng lẻo. Hiện nay, Trung Quốc cung cấp 60% sản lượng đất hiếm toàn cầu và chiếm 90% sản lượng đất hiếm tinh chế trên thế giới.
Cách Trung Quốc sử dụng đất hiếm
Để giảm phụ thuộc, Mỹ đã tài trợ hàng trăm triệu USD cho các công ty như MP Materials và Lynas USA phát triển sản xuất đất hiếm. Tuy vậy, Trung Quốc vẫn giữ lợi thế nhờ chiến lược sử dụng đất hiếm như "vũ khí" trong tranh chấp thương mại, đặc biệt sau chiến tranh thuế quan Mỹ-Trung dưới thời Tổng thống Trump.
Ông Rick Waters, giám đốc điều hành khu vực Trung Quốc của Tập đoàn Eurasia, cho biết các động thái của Bắc Kinh nhằm kiểm soát khoáng sản quan trọng và đất hiếm là một phần trong chiến lược mà Trung Quốc đã phát triển suốt bốn năm qua.
Bất kỳ sự thắt chặt nào về nguồn cung đất hiếm - một phần của nhóm khoáng sản quan trọng - có thể khiến Mỹ đối mặt với những cú sốc về nguồn cung.
Nhà Trắng đã tuyên bố vào tháng 9: "Trung Quốc đã nắm độc quyền thị trường chế biến và tinh chế các khoáng sản quan trọng, khiến Mỹ cùng các đồng minh và đối tác dễ bị tổn thương trước các cú sốc trong chuỗi cung ứng, từ đó ảnh hưởng đến an ninh kinh tế và quốc gia."
Tác động tới TSMC và Nvidia
Chip được sử dụng trong mọi thứ, từ máy tính, điện thoại di động, ô tô đến thiết bị quốc phòng. Đài Loan chiếm lĩnh thị trường này, sản xuất hơn 60% chip toàn cầu và trên 90% các chip tiên tiến nhất.
Một công ty duy nhất - Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC) - chịu trách nhiệm chính về sản lượng chip và là nhà cung cấp quan trọng cho Nvidia, công ty hàng đầu về chip AI, đang nằm trong trung tâm cuộc cạnh tranh công nghệ này.
Mỹ đã thực hiện các biện pháp chặn xuất khẩu chip tiên tiến và thiết bị sản xuất chip sang Trung Quốc.
Nếu căng thẳng thương mại leo thang - chẳng hạn dưới hình thức tăng thuế - Trung Quốc có thể sử dụng "lá bài" đất hiếm, theo báo cáo của Oxford Economics công bố vào tháng 7.
Điều này có thể dẫn đến việc kiểm soát chặt chẽ hơn đối với xuất khẩu hàng hóa quan trọng, đặc biệt là các khoáng sản đất hiếm. Như từng xảy ra với các hạn chế xuất khẩu đất hiếm của Trung Quốc vào năm 2010, giá cả có thể tăng vọt nếu nguồn cung bị thắt chặt, và bất kỳ sự thiếu hụt kéo dài nào cũng có thể làm tăng lạm phát cho các sản phẩm cuối cùng./.
Nguồn tham khảo: VnEconomy
