Chi tiêu vốn của 10 “ông lớn” ngành bán dẫn toàn cầu được dự báo sẽ tăng 7% lên 135 tỷ USD trong năm 2025 – đánh dấu lần đầu tiên tăng trở lại sau ba năm liên tiếp đi xuống. Động lực chính đến từ nhu cầu bùng nổ với các dòng chip tiên tiến phục vụ trí tuệ nhân tạo (AI) tạo sinh.
Theo khảo sát của Nikkei Asia, 6/10 công ty dẫn đầu ngành, bao gồm cả TSMC (Đài Loan), SK Hynix (Hàn Quốc), Micron (Mỹ) và SMIC (Trung Quốc), đều lên kế hoạch tăng chi tiêu so với năm tài chính 2024.
TSMC dẫn đầu cuộc đua chip AI toàn cầu
TSMC – nhà sản xuất chip theo hợp đồng lớn nhất thế giới – đang dẫn đầu làn sóng đầu tư với kế hoạch rót thêm 38 - 42 tỷ USD, tương đương tăng khoảng 30% so với năm trước.
Hãng dự kiến xây dựng thêm 9 nhà máy trên toàn cầu, bao gồm mở rộng sản xuất chip tiên tiến tại Arizona (Mỹ), khởi công nhà máy mới tại Đức (dự kiến đi vào hoạt động năm 2027), và triển khai nhà máy thứ hai tại Kumamoto (Nhật Bản) trong năm nay.
TSMC hiện giữ lợi thế vượt trội trong sản xuất chip AI cả về hiệu suất lẫn tỷ lệ thành phẩm, giúp hãng duy trì đơn hàng ổn định từ các ông lớn như Nvidia và AMD. Nhằm tháo gỡ nút thắt ở khâu hậu xử lý – vốn đang là điểm nghẽn trong chuỗi cung ứng AI – TSMC cũng đẩy mạnh đầu tư tại Đài Loan.
Micron, SK Hynix, SMIC không đứng ngoài cuộc
Micron – nhà sản xuất chip nhớ hàng đầu của Mỹ – dự kiến đầu tư khoảng 14 tỷ USD trong năm tài chính 2025, tăng đến 70% so với cùng kỳ. Trọng tâm là phát triển dòng bộ nhớ băng thông cao (HBM) phục vụ nhu cầu AI. Tại Nhật Bản, Micron đang lắp đặt hệ thống in thạch bản EUV tại nhà máy Hiroshima, hướng đến sản xuất thế hệ bộ nhớ mới từ năm 2026.
SMIC – nhà đúc chip lớn nhất Trung Quốc – cũng không nằm ngoài cuộc đua, khi dự kiến chi kỷ lục 7,5 tỷ USD trong năm nay. Cùng lúc, SK Hynix đẩy mạnh đầu tư nội địa, nâng chi tiêu lên mức cao nhất trong ba năm trở lại đây.
Sức nóng từ AI đang khiến các hãng đua nhau "mở hầu bao". AMD ước tính quy mô thị trường chip AI toàn cầu sẽ tăng hơn gấp ba lần trong giai đoạn 2025–2030, chạm mốc 500 tỷ USD, trong khi mảng smartphone – từng là trụ cột doanh thu – được dự báo chỉ tăng trưởng một chữ số.
Chi tiêu vốn của ngành bán dẫn đang phục hồi mạnh mẽ sau ba năm sụt giảm liên tiếp (Nguồn: Nikkei Asia)
Không phải ai cũng hưởng lợi từ “cơn sốt” AI
Dù xu hướng đầu tư nóng lên, không phải doanh nghiệp nào cũng được hưởng lợi. Intel – sau 6 quý liên tiếp thua lỗ – dự kiến cắt giảm đầu tư khoảng 30% trong năm tới, xuống còn 18 tỷ USD, chưa bằng một nửa so với TSMC. Thay vì mở rộng sản xuất, Intel chuyển hướng rót vốn vào nghiên cứu & phát triển (R&D) để bắt kịp làn sóng AI.
Samsung Electronics – nhà sản xuất chip lớn nhất Hàn Quốc – dù tiếp tục vận hành nhà máy mới tại Texas (Mỹ), nhưng lại thu hẹp đầu tư trong nước do triển vọng thị trường chip nhớ vẫn ảm đạm. Theo một công ty chứng khoán Hàn Quốc, Samsung sẽ duy trì mức đầu tư khoảng 35 tỷ USD trong năm 2025 – không thay đổi so với năm trước.
Phân khúc bán dẫn công suất – từng được kỳ vọng hưởng lợi từ sự bùng nổ của xe điện (EV) – nay đang rơi vào trạng thái dư cung. Doanh số EV chững lại khiến nhiều hãng phải điều chỉnh kế hoạch. STMicroelectronics (Thụy Sĩ) dự kiến giảm đầu tư xuống 2–2,3 tỷ USD (từ 2,5 tỷ USD năm ngoái), trong khi Infineon (Đức) cũng đang cắt giảm chi tiêu trong năm tài chính kết thúc vào tháng 9 tới.
Cuộc chiến chuỗi cung ứng và công nghệ bán dẫn toàn cầu
Trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ ngày càng khốc liệt và căng thẳng Mỹ – Trung chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, các quốc gia và doanh nghiệp đang đẩy nhanh quá trình tự chủ chuỗi cung ứng bán dẫn.
Tại Mỹ, GlobalFoundries vừa nâng kế hoạch đầu tư nội địa lên 16 tỷ USD trong trung và dài hạn – tăng thêm 3 tỷ USD so với kế hoạch ban đầu.
Phía Trung Quốc, chính phủ đang tăng tốc thúc đẩy đầu tư trong nước. SMIC dự kiến rót 7,5 tỷ USD chỉ trong năm 2025, trong khi Bắc Kinh có thể chi tổng cộng hơn 100 tỷ USD cho thiết bị sản xuất chip trong ba năm tới, theo ước tính của SEMI. Nước này cũng đang chuyển hướng sang các thiết bị nội địa, thay thế hàng nhập từ Nhật Bản và Hà Lan – sau các biện pháp kiểm soát xuất khẩu từ Mỹ.
SEMI cho biết các nhà sản xuất chip trên toàn cầu đang lên kế hoạch xây dựng tới 108 nhà máy mới từ năm 2025–2027, tăng 30% so với giai đoạn 2021–2023.
“Cuộc chiến giá và giành đơn hàng sẽ ngày càng khốc liệt”, ông Triệu Hải Quân – đồng CEO SMIC – cảnh báo.
Một số chuyên gia cảnh báo nguy cơ dư cung trong vài phân khúc là khó tránh khỏi. Tokyo Electron, nhà sản xuất thiết bị bán dẫn hàng đầu Nhật Bản, mới đây đã hạ dự báo doanh thu đến tháng 3/2026 do khách hàng điều chỉnh kế hoạch đầu tư.
Tuy nhiên, triển vọng dài hạn của ngành vẫn được đánh giá tích cực.
“Nhu cầu về chất bán dẫn không hề suy giảm. Khi công nghệ tiếp tục đổi mới, ngành vẫn còn rất nhiều dư địa để tăng trưởng”, ông Toshiki Kawai, Chủ tịch Tokyo Electron khẳng định.
Nguồn tham khảo: Nikkei Asia
