Chiến lược ‘gom hàng né thuế’ phản tác dụng, xuất khẩu châu Á có nguy cơ trượt dốc

Làn sóng front-loading (gom hàng ồ ạt để né thuế Mỹ) từng giúp xuất khẩu châu Á bứt tốc. Tuy nhiên, chiến lược này đang dần hạ nhiệt, kéo theo nguy cơ giảm tốc trên diện rộng khi chính sách thương mại của Washington vẫn còn nhiều bất ổn.

Dưới thời Tổng thống Donald Trump, các nhà sản xuất châu Á – từ chip bán dẫn đến đồ chơi – đã đẩy mạnh giao hàng sang Mỹ trước mỗi đợt áp thuế mới.

Tuy nhiên, khi các thỏa thuận thuế quan đã dần ngã ngũ, giới phân tích cảnh báo xuất khẩu sang Mỹ có thể sớm suy yếu do người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu.

Nếu xu hướng này kéo dài, các nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu tại châu Á sẽ phải đối mặt với rủi ro nghiêm trọng, trừ khi chính phủ các nước nhanh chóng thúc đẩy tiêu dùng nội địa.

“Câu hỏi đặt ra là lạm phát ở Mỹ sẽ tăng đến đâu và ảnh hưởng như thế nào đến sức mua của người dân”, ông Chris Rogers – chuyên gia tại S&P Global Market Intelligence – nhận định.

Giá cả leo thang sẽ khiến người tiêu dùng Mỹ trở nên thận trọng hơn, đồng thời thu hẹp dư địa để Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) nới lỏng chính sách tiền tệ như kỳ vọng. Tuần trước, Fed tiếp tục giữ nguyên lãi suất ở mức 4,25 – 4,5%, đánh dấu lần giữ nguyên thứ năm liên tiếp.

Trong khi đó, nhu cầu yếu đi khiến các nhà bán lẻ Mỹ cắt giảm đơn hàng, từ đó gây áp lực buộc các ngân hàng trung ương châu Á phải hành động sớm – thậm chí trước cả Fed – nhằm bảo vệ đà tăng trưởng.

Cơn sốt gom hàng hạ nhiệt

Theo các chuyên gia tại Citi, chiến lược gom hàng né thuế diễn ra mạnh mẽ nhất trong ngành điện tử, vốn thiếu các trung tâm sản xuất thay thế. Đài Loan, Hàn Quốc và Nhật Bản từng hưởng lợi lớn từ xu hướng này. Tuy nhiên, sau nhiều tháng tăng trưởng, xuất khẩu đang có dấu hiệu chững lại.

Ông Jimmy Ting – Chủ tịch hãng vận tải Great World Logistics – cho biết xu hướng dồn hàng vào Mỹ đã giảm đáng kể” Các đơn hàng bán lẻ từng bị dồn ứ trong tháng 5 và 6 đã được giải phóng, trong khi tốc độ đơn hàng mới đang chậm lại.

Theo khảo sát của Liên đoàn Bán lẻ Quốc gia Mỹ, có tới 67% phụ huynh đã hoàn tất việc mua sắm đồ dùng học tập ngay từ đầu tháng 7 – tỷ lệ cao nhất kể từ năm 2018.

Tuy nhiên, từ tháng 8, lượng container cập cảng Mỹ dự kiến sẽ lao dốc, giảm từ 2,4 triệu TEU trong tháng 7 xuống còn 1,7 triệu TEU vào tháng 11 – mức thấp nhất kể từ tháng 4/2023.

Tình trạng giảm tốc còn thể hiện rõ ở cước vận chuyển. Giá thuê container 40 foot từ Thượng Hải sang Los Angeles đã giảm tới 55% chỉ trong hơn một tháng.

“Xu hướng tích trữ hàng hóa để né thuế sẽ biến mất hoàn toàn trong vài tháng tới. Xuất khẩu châu Á có nguy cơ giảm sâu từ nửa cuối năm nay”, ông Alex Holmes – Giám đốc khu vực châu Á – Thái Bình Dương tại EIU – cảnh báo.

Hiệu ứng “front-loading” đẩy xuất khẩu châu Á tăng vọt, nhưng xu hướng này sẽ sớm đảo chiều (Nguồn: Nikkei Asia)

Các chuyên gia Nomura cho rằng, cú đúp "front-loading suy yếu" và "cầu tiêu dùng Mỹ giảm" sẽ giáng đòn mạnh lên tăng trưởng xuất khẩu toàn khu vực. Mức tăng trưởng hai chữ số hồi đầu năm có thể nhanh chóng trở thành dĩ vãng.

Dù vậy, thị trường chứng khoán châu Á dường như vẫn đang “phớt lờ” các tín hiệu cảnh báo. Kể từ sau khi ông Trump công bố mức thuế "có đi có lại" hồi tháng 4, chỉ số KOSPI của Hàn Quốc đã tăng 24%, thị trường Việt Nam tăng 13%, Đài Loan tăng 10% và Thượng Hải tăng 6%.

Thị trường chứng khoán châu Á vẫn lạc quan bất chấp thuế quan của ông Trump (Nguồn: Nikkei Asia)

“Tôi lo ngại về sự lạc quan quá mức. Thực tế không có gì đáng để lạc quan đến vậy”, ông Chi Lo – chiến lược gia tại BNP Paribas – cảnh báo.

Gần đây, Nhà Trắng đã ký kết 8 thỏa thuận thương mại, trong đó có 6 thỏa thuận với các quốc gia châu Á.

Mới nhất, vòng đàm phán thứ 3 giữa Mỹ và Trung Quốc tại Thụy Điển đã kết thúc với thỏa thuận gia hạn thêm 90 ngày áp thuế. Tuy nhiên, quyết định cuối cùng vẫn phụ thuộc vào Tổng thống Trump.

Nguy cơ lạm phát quay trở lại

Ngoài áp lực từ thương mại, một số doanh nghiệp đã bắt đầu điều chỉnh giá bán để đối phó với chi phí nhập khẩu gia tăng.

Theo ông Chris Rogers, một số mặt hàng đã tăng giá 10 – 15%, trong khi hàng tiêu dùng bền có thể tăng thêm khoảng 5% trong vòng 18 tháng tới.

“Ảnh hưởng thật sự từ cú sốc thương mại sẽ lan rộng tới cả đầu tư và thị trường lao động”, ông Holmes cảnh báo, đồng thời cho rằng ngân hàng trung ương các nước sẽ buộc phải tăng tốc nới lỏng chính sách tiền tệ.

Tuy nhiên, không phải ai cũng bi quan.

Ông Frederic Neumann – chuyên gia kinh tế tại HSBC – cho rằng có khả năng lượng hàng hóa được tích trữ thực tế không lớn như lo ngại. Tồn kho tại các nhà sản xuất Mỹ chỉ tăng 1,2% từ tháng 1 đến tháng 5, trong khi tồn kho bán lẻ gần như không thay đổi.

“Nếu không có quá nhiều hàng được gom, thì xuất khẩu cũng sẽ không giảm mạnh như dự báo. Có thể nhu cầu tiêu dùng tại Mỹ mạnh hơn kỳ vọng và châu Á vẫn chưa rơi vào khủng hoảng”,  ông Frederic  nhận định./.

Nguồn tham khảo: Nikkei Asia