Căng thẳng thương mại Mỹ - Trung và triển vọng kinh tế Trung Quốc

Quan hệ thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc tiếp tục diễn biến phức tạp khi Bắc Kinh có những động thái đáp trả các biện pháp thuế quan từ Washington. Việc Trung Quốc nộp đơn khiếu nại lên Tổ chức Thương mại Thế giới cho thấy nước này muốn tìm kiếm một giải pháp đàm phán trong bối cảnh căng thẳng ngày càng leo thang.

Chính quyền Trump đã áp thuế bổ sung 10% đối với hàng hóa Trung Quốc với lý do liên quan đến vấn đề fentanyl. Trung Quốc chỉ trích các biện pháp này là phân biệt đối xử và vi phạm quy định của WTO.

Mỹ cũng điều chỉnh một số chính sách khi Dịch vụ Bưu chính Hoa Kỳ đảo ngược quyết định ngừng tiếp nhận hàng hóa từ Trung Quốc và Hồng Kông. Đồng thời, một số công ty Mỹ như McKinsey đang xem xét lại chiến lược kinh doanh tại Trung Quốc do những lo ngại về rủi ro địa chính trị. Theo khảo sát của Phòng Thương mại Mỹ tại Trung Quốc, khoảng 30% doanh nghiệp Mỹ đã cân nhắc hoặc đang chuyển hoạt động ra khỏi Trung Quốc.

Mối quan hệ thương mại căng thẳng ảnh hưởng đáng kể đến tâm lý thị trường. Dù vậy, chỉ số CSI 300 của Trung Quốc vẫn có sự hồi phục nhẹ nhờ quyết định mới từ Mỹ về dịch vụ bưu chính cũng như động thái của Trung Quốc tại WTO.

Giới phân tích nhận định rằng nếu căng thẳng chỉ giới hạn ở mức thuế 10% đối với hàng xuất khẩu trực tiếp từ Trung Quốc, tác động đối với nhiều ngành công nghiệp vẫn ở mức kiểm soát. Tuy nhiên, nếu Mỹ mở rộng thuế sang hàng hóa từ các nước trung gian như Mexico hay Đông Nam Á, ảnh hưởng sẽ trở nên nghiêm trọng hơn.

Trong bối cảnh đó, giá vàng đang có xu hướng tăng mạnh do các nhà đầu tư tìm kiếm kênh trú ẩn an toàn. Giá vàng hiện dao động gần mức 2850 USD/ounce và có thể đạt 3.000 USD trong năm nay. Nguyên nhân chính đến từ bất ổn địa chính trị và nguy cơ kéo dài của cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung.

Triển vọng kinh tế Trung Quốc vẫn chưa có dấu hiệu phục hồi rõ ràng. Một số ngành công nghiệp như nhôm, thép, pin lithium chỉ bị ảnh hưởng nhẹ từ các biện pháp thuế quan mới.

Tuy nhiên, lĩnh vực năng lượng lại chịu áp lực lớn khi Trung Quốc đang cắt giảm công suất sản xuất xi măng và đối mặt với tình trạng tồn kho than đá cao kỷ lục. Nhập khẩu than vào Trung Quốc đã tăng gần gấp đôi trong 2 năm qua, khiến giá than tiếp tục giảm do nguồn cung dồi dào từ Australia, Mông Cổ và Indonesia.

Về dầu mỏ, nhu cầu tại Trung Quốc vẫn duy trì mức ổn định với mức tăng trưởng dự kiến từ 1-2% mỗi năm. Tuy nhiên, Trung Quốc có thể sẽ giảm nhập khẩu dầu từ Mỹ và chuyển sang các nguồn cung khác như Nga. Việc này có thể gây xáo trộn ngắn hạn trên thị trường năng lượng toàn cầu nhưng không thay đổi đáng kể cán cân cung cầu nếu tổng nhu cầu vẫn giữ nguyên.

Những yếu tố trên đặt ra câu hỏi về khả năng phục hồi của nền kinh tế Trung Quốc trong thời gian tới. Tốc độ tăng trưởng của nhiều lĩnh vực vẫn còn chậm. Tiêu thụ đồng và nhôm dự báo chỉ tăng 2% trong năm nay, thấp hơn so với mức tăng trưởng năm trước.

Trong khi đó, ngành xây dựng tiếp tục suy giảm với nhu cầu xi măng và thép giảm từ 3-5%. Điểm sáng duy nhất có thể đến từ lĩnh vực điện lưới với mức tăng trưởng 8-9% nhờ các khoản đầu tư của chính phủ.

Việc Bắc Kinh quyết định không áp thuế mới đối với các mặt hàng nông sản Mỹ cho thấy vẫn còn dư địa để hai bên đàm phán. Tuy nhiên, nếu cuộc chiến thương mại tiếp tục leo thang, Trung Quốc có thể xem xét các biện pháp mạnh tay hơn, bao gồm cả việc điều tra chống độc quyền đối với các tập đoàn công nghệ Mỹ như Apple và Google. Điều này sẽ càng làm phức tạp thêm tình hình và có thể ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường kinh doanh tại Trung Quốc.

Trong thời gian tới, sự chú ý sẽ đổ dồn vào cuộc gọi dự kiến giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Donald Trump. Đây có thể là cơ hội để hai bên tìm kiếm một thỏa thuận nhằm giảm căng thẳng thương mại. Nếu không có sự nhượng bộ từ một trong hai phía, thị trường có thể tiếp tục đối mặt với nhiều biến động lớn./.