XRP có xứng đáng "góp mặt" trong kho tài sản số Mỹ?

Thông tin XRP được đưa vào kho dự trữ tài sản số Mỹ đã thổi bùng tranh cãi về vai trò thực sự của token này. Liệu XRP có xứng đáng đứng chung hàng ngũ với Bitcoin, Ethereum hay Solana, hay chỉ là một công cụ tài chính cho ngân hàng?

XRP: Cái tên gây tranh cãi trong kho dự trữ số của Mỹ

Tổng thống Donald Trump ký sắc lệnh thiết lập Kho tài sản số quốc gia (Digital Asset Stockpile), giao Bộ Tài chính quản lý.

Danh sách ban đầu bao gồm BTC, ETH, SOL, ADA và đáng chú ý là XRP - token  từng bị Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) kiện tụng suốt nhiều năm.

Ra mắt năm 2012, XRP Ledger (XRPL) được thiết kế cho thanh toán liên ngân hàng, với ba giải pháp chính:

🔹xCurrent - ứng dụng nhắn tin và thanh toán theo thời gian thực.

🔹xVia - giải pháp thanh toán giúp các tổ chức tài chính chuyển tiền.

🔹xRapid (nay là On-Demand Liquidity - ODL) là dịch vụ duy nhất bắt buộc sử dụng XRP để xử lý giao dịch xuyên biên giới.

Nhiều ngân hàng lớn như American Express, Santander, Bank of America, UBS từng sử dụng xCurrent và xVia, nhưng không có nghĩa là họ phải nắm giữ XRP. Trong khi đó, ODL – dịch vụ duy nhất dùng XRP – lại có rất ít đơn vị triển khai như SBI Remit (Nhật Bản) và Tranglo (Đông Nam Á).

Vị thế của XRP trong Web3

Về cơ bản, XRP có thể đóng vai trò như "gas token", nhưng khác với Ethereum, phí giao dịch XRP bị đốt thay vì trả cho validator.

XRPL cũng hỗ trợ phát hành token và NFT, theo tiêu chuẩn XLS-20, nhưng không hỗ trợ hợp đồng thông minh (smart contract) phức tạp, khiến hệ sinh thái Web3 của XRP kém xa Ethereum hay Solana.

Đây là một hạn chế lớn, vì hợp đồng thông minh là nền tảng để xây dựng các ứng dụng phi tập trung (dApps) phức tạp, các giao thức DeFi (tài chính phi tập trung) và các ứng dụng Web3 khác.

Số liệu từ DefiLlama cho thấy TVL của XRPL chỉ đạt 80 triệu USD, trong khi tổng vốn hóa token hệ XRP khoảng 468 triệu USD. 

TVL (Total Value Locked) là tổng giá trị tài sản được khóa trong các giao thức DeFi trên một blockchain. TVL thấp cho thấy mức độ tham gia vào các hoạt động DeFi trên XRPL còn rất hạn chế.

Theo Xrpl.to, các token của XRPL có vốn hóa thị trường kết hợp là 468 triệu USD. Hầu hết trong số chúng là token DEX (SOLO) và meme (XRPM), cũng như wrapped BTC và stablecoin. Đây là dấu hiệu cho thấy một hệ sinh thái Web3 thực sự đủ mạnh.

Bởi vậy mà, lĩnh vực Web3 của XRPL vẫn là một thị trường ngách, bị các nền tảng hợp đồng thông minh thực sự như Ethereum và Solana bỏ lại khá xa.

XRP – công cụ tài chính hay tiền số thực thụ?

Không giống Bitcoin - được xem như “vàng kỹ thuật số”, XRP vẫn chưa chứng minh được vai trò độc lập.

Hệ thống của nó dựa vào danh sách các node được kiểm soát (unique node list), thay vì cơ chế phi tập trung như BTC hay ETH. Điều này làm dấy lên lo ngại về kiểm duyệt và thao túng mạng lưới.

Bản thân XRP đang gây nên làn sóng tranh cãi trong cộng đồng crypto, phe Bitcoin kịch liệt phản đối giá trị của Ripple bởi họ cho rằng, triết lý của Ripple đi ngược lại với điều mà cộng đồng crypto mong muốn - tách biệt với hệ thống tài chính truyền thống. 

Thực tế, Ripple công khai bày tỏ về việc cung cấp công nghệ cho các ngân hàng trung ương để phát hành và quản lý CBDCs. Cho thấy đội ngũ này tập trung vào việc hợp tác với các tổ chức tài chính truyền thống và chính phủ.

XRPL có ứng dụng rộng rãi trong ngành ngân hàng, nhưng với 55% tổng cung XRP vẫn nằm trong tay Ripple Labs, lo ngại về thao túng vẫn còn đó.

XRP có thể giúp các tổ chức tài chính vận hành thanh toán xuyên biên giới, nhưng liệu nó có xứng đáng để trở thành một phần trong kho dự trữ tài sản số của Mỹ hay không? Đây vẫn là câu hỏi chưa có lời giải thỏa đáng.