Xem xét 3 phương án lập sàn giao dịch vàng quốc gia, triển khai theo 3 giai đoạn

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang nghiên cứu 3 phương án hình thành sàn giao dịch vàng quốc gia, dự kiến triển khai thí điểm theo 3 giai đoạn.

Cụ thể, NHNN đang xem xét ba phương án: Thành lập Sàn giao dịch vàng quốc gia; cho phép giao dịch vàng trên Sở giao dịch hàng hóa và thành lập Sàn giao dịch vàng trong Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

Dù theo phương án nào, mục tiêu chung vẫn là hình thành trung tâm giao dịch hiện đại, có hạ tầng thanh toán, lưu trữ và công nghệ đồng bộ.

Dự kiến, NHNN thí điểm triển khai sàn theo 3 giai đoạn, trong đó giai đoạn đầu chưa liên thông với các sàn vàng quốc tế để kiểm soát rủi ro và đảm bảo an toàn hệ thống tài chính.

NHNN dự kiến thí điểm xây dựng sàn giao dịch vàng quốc gia theo lộ trình 3 giai đoạn

Theo ông Đào Xuân Tuấn – Cục trưởng Cục Quản lý ngoại hối (NHNN), mô hình sàn giao dịch vàng do Nhà nước quản lý là phù hợp với thực tiễn Việt Nam. 

Mục tiêu ban đầu tập trung vào giao dịch vàng vật chất, kênh phân phối vàng nguyên liệu nhập khẩu công khai, minh bạch. Sau đó, NHNN có thể mở rộng sang các sản phẩm vàng tài khoản và phái sinh, hướng tới mục tiêu huy động nguồn vàng trong dân phục vụ đầu tư, sản xuất.

Hiện, Việt Nam có những thuận lợi nhất định như việc Nghị định 232 cho phép NHNN cấp phép nhập khẩu vàng cho tổ chức đủ điều kiện, mô hình sandbox tài chính và trung tâm tài chính quốc tế đã được triển khai, nhiều ngân hàng có kinh nghiệm vận hành sàn giao dịch. 

Tuy nhiên, khó khăn lớn là Việt Nam chưa có trung tâm lưu ký và kiểm định vàng tập trung, trong khi vàng là hàng hóa đặc biệt, giá trị cao, yêu cầu hệ thống bảo đảm an toàn và giám sát chặt chẽ.

Vì vậy, việc triển khai theo một lộ trình phù hợp, từng bước thận trọng sẽ giúp bảo đảm an toàn hệ thống tài chính và ổn định kinh tế vĩ mô.

Việt Nam có thể sớm triển khai phái sinh vàng và ETF vàng

Cũng tại tọa đàm, ông Bùi Hoàng Hải – Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (Bộ Tài chính) – cho rằng thị trường vàng Việt Nam có thể sớm triển khai hai sản phẩm. 

Thứ nhất là phái sinh vàng để giúp doanh nghiệp phòng ngừa rủi ro biến động giá. 

Thứ hai là chứng chỉ quỹ hoán đổi danh mục (ETF) vàng nhằm đáp ứng nhu cầu tích trữ hợp pháp của người dân.

Theo ông Hải, Việt Nam đã có thị trường phái sinh hoạt động ổn định, cơ chế thanh toán – ký quỹ minh bạch, nên sản phẩm phái sinh vàng có thể triển khai ngay. Tuy nhiên, cần xác định rõ giá tham chiếu cơ sở, có thể lấy từ sàn vàng quốc gia hoặc các sàn uy tín như LME hay COMEX.

Riêng ETF vàng cần sàn giao dịch vàng vật chất làm nền tảng. Nếu được NHNN cho phép, các quỹ đầu tư vẫn có thể giao dịch thỏa thuận trong giai đoạn đầu. 

Đại diện Ủy ban Chứng khoán nhấn mạnh: hoạt động lưu ký và kiểm định vàng là yếu tố then chốt. Các sản phẩm giao dịch trên sàn cần được tiêu chuẩn hóa, chỉ nên niêm yết những loại vàng đạt chuẩn như 99,99% hoặc 24K để tập trung thanh khoản, thuận lợi trong thanh toán và phát triển sản phẩm phái sinh sau này.

Kết luận tọa đàm, Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng khẳng định NHNN sẽ không trực tiếp vận hành sàn giao dịch vàng, mà giao doanh nghiệp nhà nước và tư nhân phối hợp thực hiện dưới sự quản lý của cơ quan chức năng. 

Phó Thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng phát biểu tại tọa đàm

Ông Dũng nhấn mạnh, đây là chính sách có tác động lớn đến kinh tế vĩ mô nên cần triển khai thận trọng, từng bước chắc chắn. 

Trước mắt, sàn giao dịch sẽ tập trung vào minh bạch hóa hoạt động nhập khẩu và giao dịch vàng miếng, các sản phẩm phái sinh và chứng chỉ vàng sẽ được nghiên cứu ở giai đoạn tiếp theo.

Theo Phó Thống đốc, khâu kiểm định và lưu ký là nền tảng quan trọng, cần thời gian hoàn thiện. Giai đoạn đầu, sàn chỉ giao dịch vàng đạt chuẩn quốc tế, đồng thời chuẩn hóa quy trình kiểm định trong nước.

NHNN sẽ sớm xây dựng dự thảo quy định pháp lý, lấy ý kiến các bộ, ngành trước khi trình Thủ tướng Chính phủ. “Các đơn vị phối hợp, góp ý khẩn trương để hoàn thành nhiệm vụ trong 10 ngày theo chỉ đạo của Chính phủ”, ông Dũng đề nghị./.