Từ nhà sản xuất chip đồ họa cho game, tập đoàn Nvidia do CEO Jensen Huang sáng lập đã trở thành trung tâm của cuộc cách mạng trí tuệ nhân tạo toàn cầu.
Với định giá chạm mốc 5.000 tỷ USD, hãng đang nắm vị thế thống trị trong lĩnh vực phần cứng AI. Tuy nhiên, song hành với ánh hào quang là những thách thức lớn về công nghệ, cạnh tranh và địa chính trị.
Nvidia đang gặt hái thành quả từ chiến lược đầu tư sớm vào trí tuệ nhân tạo (AI). "Nối gót" tập đoàn, các Big Tech đang đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng AI trên toàn cầu.
Tuy nhiên, đà tăng giá cổ phiếu công nghệ quá nhanh khiến giới chuyên gia lo ngại nguy cơ hình thành “bong bóng AI”.
Trước những hoài nghi, CEO Jensen Huang khẳng định AI là xu hướng lâu dài. Ông tích cực vận động chính phủ Mỹ nới lỏng các hạn chế xuất khẩu chip tiên tiến sang Trung Quốc, nhằm khôi phục nguồn lợi từ thị trường lớn nhất thế giới.
Theo công bố mới nhất, doanh thu quý 4 năm 2025 của Nvidia dự kiến đạt 39,3 tỷ USD, vượt xa tổng doanh thu dự kiến của hai đối thủ lớn – AMD (9,6 tỷ USD) và Intel (13,8 tỷ USD). Thành tích này củng cố vị thế thống trị của Nvidia trong thị trường chip AI toàn cầu, nơi nhu cầu tính toán ngày càng bùng nổ.
Điều gì khiến chip Nvidia vượt trội?
Thành lập năm 1993, Nvidia vốn nổi tiếng với GPU (bộ xử lý đồ họa) – linh kiện tạo hình ảnh 3D trong game. GPU gồm hàng nghìn lõi xử lý song song, cho phép thực hiện đồng thời khối lượng tính toán khổng lồ.
Từ đầu những năm 2000, các kỹ sư của Nvidia phát hiện GPU có thể tái cấu trúc cho mục đích tính toán tổng quát, còn giới nghiên cứu AI nhận ra loại chip này là chìa khóa để huấn luyện các mô hình trí tuệ nhân tạo.
Ngày nay, các nền tảng AI tạo sinh (generative AI) – như ChatGPT – cần sức mạnh xử lý khổng lồ để “học” từ hàng tỷ dữ liệu. Đây chính là mảnh đất giúp GPU của Nvidia trở thành nền tảng cho toàn bộ hệ sinh thái AI hiện đại.
Blackwell – “át chủ bài” của Nvidia
Dòng chip Blackwell, hiện là sản phẩm lợi nhuận cao nhất của Nvidia. Được phát triển từ GPU game điện tử, Blackwell được tối ưu cho trung tâm dữ liệu và huấn luyện mô hình AI quy mô lớn.
Theo Nvidia, Blackwell mạnh gấp 2,5 lần Hopper - phiên bản tiền nhiệm, có khả năng liên kết hàng nghìn GPU thành một siêu hệ thống tính toán duy nhất. Phiên bản GB200 – kết hợp hai GPU Blackwell với CPU Grace – hiện được các tập đoàn lớn đặt hàng.
Chi tiết dòng GPU Nvidia GB200
Cả Hopper và Blackwell đều hỗ trợ tối ưu giai đoạn “suy luận” (inference), khi AI nhận diện và phân loại dữ liệu – năng lực đang ngày càng được ứng dụng trong tài chính, y tế và công nghiệp.
Nhờ hiệu năng vượt trội, Nvidia hiện kiểm soát hơn 90% thị phần GPU trung tâm dữ liệu, đến mức chính phủ Mỹ phải giới hạn xuất khẩu sang Trung Quốc vì lo ngại an ninh công nghệ.
Cuộc bám đuổi của AMD và Intel
Advanced Micro Devices (AMD) và Intel đang nỗ lực thu hẹp khoảng cách với Nvidia trong cuộc đua chip AI.
Điều này khiến khách hàng lớn như Amazon, Google, Microsoft lo lắng phụ thuộc quá nhiều, nên họ bắt đầu tự thiết kế chip. Nvidia phản ứng bằng cách mở NVLink – hệ thống liên kết tốc độ cao giữa các chip – để cho phép sản phẩm hãng khác tham gia, thay vì chỉ giới hạn cho chip Nvidia.
AMD – đối thủ sát nút nhất – đã ký hợp đồng cung cấp loạt chip tăng tốc AI mới cho OpenAI và Oracle. Những thương vụ này giúp AMD củng cố vị thế như một lựa chọn thay thế đáng tin cậy cho Nvidia.
Trong khi đó, Intel phải công nhận rằng việc bắt tay với “người dẫn đầu ngành” sẽ hiệu quả hơn là cạnh tranh trực diện. Các sản phẩm kết hợp chip Intel-Nvidia sẽ sớm xuất hiện, mở ra những thị trường trước đây vốn chỉ dành cho Nvidia.
Nvidia duy trì lợi thế cạnh tranh bằng cách nào?
Nvidia liên tục cập nhật sản phẩm với tốc độ mà không hãng nào theo kịp – từ phần cứng đến hệ sinh thái phần mềm hỗ trợ.
Hãng cũng thiết kế các cụm máy chủ (cluster) tối ưu, cho phép khách hàng mua với số lượng lớn và triển khai nhanh chóng. CEO Jensen Huang không ngừng xuất hiện tại các hội nghị công nghệ toàn cầu để công bố sản phẩm mới, ký kết hợp tác và “giữ nhiệt” thị trường.
Đáng chú ý, Nvidia cam kết sẽ ra mẫu chip flagship mới mỗi năm, thể hiện tham vọng đổi mới liên tục. Với cam kết này, người đứng đầu "vương triều" Nvidia như đang gửi thông điệp đến đối thủ: muốn bắt kịp, bạn sẽ phải chạy theo một đoàn tàu đang tăng tốc không ngừng.
Địa chính trị – giới hạn của “Vương triều AI” Nvidia
Song, sức ép với Nvidia không chỉ đến từ cạnh tranh thị trường, mà còn từ căng thẳng chính trị giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới Mỹ - Trung Quốc.
Tháng 4/2025, công ty phải ghi nhận khoản lỗ 5,5 tỷ USD sau khi Mỹ cấm xuất khẩu dòng chip H20 cho Trung Quốc – dù đây chỉ là phiên bản giảm hiệu năng để tuân thủ quy định trước đó.
Người đứng đầu tập đoàn Nvidia đã nhiều lần thuyết phục chính quyền Mỹ rằng cấm Nvidia bán chip cho Trung Quốc chỉ khiến Mỹ mất lợi thế nghiên cứu công nghệ, khi Bắc Kinh sẽ nhanh chóng phát triển hệ sinh thái AI nội địa. Tuy nhiên, đến nay, chưa có thỏa thuận chính thức nào được thông qua./.
Nguồn tham khảo: Bloomberg
