Hình ảnh do tài khoản X CoinMamba "chế tác" đã phản ánh những tranh luận gần đây trong cộng đồng crypto, khi xuất hiện ý tưởng áp phí lên các Layer 2 (L2) để tăng doanh thu cho mạng lưới Ethereum.
Hình ảnh nhà sáng lập Ethereum cầm bảng "thuế đối ứng" với tiêu đề: Vitalik tuyên bố áp thuế quan trả đũa lên các giải pháp Layer 2 trên Ethereum (Nguồn: @CoinMamba)
Phần đa bày tỏ lo ngại về tác động của Layer 2 đến doanh thu và giá trị của Ethereum. Dữ liệu cho thấy phí giao dịch hàng ngày của Ethereum sụt giảm đáng kể, dao động 1-5 triệu USD mỗi ngày, so với mức 30 triệu USD ổn định trong năm 2021 và 2022.
Doanh thu từ phí trên Ethereum giảm. (Nguồn: The Block)
Các Layer 2 - vốn được thiết kế để giảm tải cho Layer 1 - bằng cách xử lý giao dịch ngoài chuỗi, đang vô tình "hút cạn" nguồn thu từ phí gas - một yếu tố cốt lõi duy trì giá trị kinh tế của Ethereum.
Nếu không có biện pháp can thiệp, Ethereum có thể mất đi sức hút như một tài sản sinh lợi, ảnh hưởng đến cả các validator và holder.
Theo dữ liệu từ Etherscan, nguồn thu nhập chính của mạng Ethereum từ các chuỗi mở rộng L2 - phí blob - đã giảm xuống mức thấp nhất hàng tuần trong năm nay.
Tính đến tuần kết thúc ngày 30/3, Ethereum chỉ thu về 3,18 ETH từ phí blob, tương đương khoảng 6.000 USD vào ngày 1/4. Con số này giảm sốc 73% so với tuần trước và "bốc hơi" hơn 95% so với đỉnh 84 ETH vào tuần 16/3.
Bản nâng cấp Dencun (tháng 3/2024) được kỳ vọng sẽ giúp Ethereum xử lý dữ liệu giao dịch L2 nhanh hơn và rẻ hơn bằng cách lưu trữ vào các "blob" - kho tạm thời ngoài chuỗi.
Tuy nhiên, động thái này lại khiến doanh thu từ phí giao dịch của mạng lưới sụt giảm, bởi thực tế các giải pháp L2 còn chưa "lấp đầy" hết công suất khả dụng của blob.
Dữ liệu từ Dune Analytics cho thấy, tuần cao điểm Ethereum thu gần 1 triệu USD từ phí blob vào tháng 11, nhưng từ đó đến nay, con số này tụt dốc không phanh.
Thu nhập phí blob hàng tuần của Ethereum lao dốc trong những tuần gần đây (Nguồn: Dune)
“Tương lai của Ethereum sẽ xoay quanh hiệu quả hoạt động của nó như một công cụ cung cấp dữ liệu cho Layer 2”, Arndxt - tác giả của bản tin Threading on the Edge, nhận định xác đáng về tình trạng của Ethereum.
Nhưng bài toán còn phức tạp hơn thế, ông Michael Nadeau - nhà sáng lập The DeFi Report, tính toán rằng lượng giao dịch trên Layer 2 phải tăng gấp 22.000 lần mới có thể bù đắp doanh thu phí giao dịch mà Ethereum từng có trước đây.
Hiện tại, mạng lưới này đang phải đối mặt với một bài toán khó: Cắt giảm phí để tăng khả năng mở rộng, nhưng lại hy sinh doanh thu.
Bởi thế mà, ý tưởng "đánh thuế" lên các Layer 2 diễn ra sôi nổi trong cộng đồng Ethereum.
Trái với phe ủng hộ quan điểm tăng phí, tăng doanh thu cho Layer 1, ông Ye Zhang - đồng sáng lập Scroll - đã thẳng thừng gọi việc " áp thuế quan L2" là "độc hại" đối với mạng lưới Ethereum.
Vị này lập luận, các khoản phí bổ sung có thể cản trở sự phát triển và phân quyền của mạng lưới.
Ye Zhang - đồng sáng lập Scroll - nhận định việc" áp thuế quan L2" là "độc hại" đối với mạng lưới Ethereum. (Nguồn: @yezhang1998)
Các giải pháp Layer 2 như Arbitrum, Optimism hay Base đã giúp giảm chi phí giao dịch và tăng khả năng mở rộng, thu hút hàng triệu người dùng mới - điều mà Layer 1 khó có thể đạt được một mình.
Việc đánh phí lên các Layer 2 có thể làm tăng chi phí cho người dùng cuối, đẩy họ sang các blockchain đối thủ.
Solana và Avalanche được biết đến với chi phí giao dịch thấp và thông lượng cao. Solana với khả năng xử lý lên đến 65.000 giao dịch mỗi giây, và Avalanche với 4.500 giao dịch mỗi giây. Điều này khiến chúng trở thành những lựa chọn thay thế hấp dẫn nếu các chi phí trên Ethereum tăng lên.
Hơn nữa, một số ý kiến nhấn mạnh rằng doanh thu giảm không phải là dấu hiệu của sự thất bại, mà là kết quả tự nhiên của việc tối ưu hóa hiệu suất mạng lưới thông qua Layer 2.
Thay vì "áp thuế" các giải pháp này, cộng đồng nên tập trung vào việc tích hợp chúng sâu hơn, chẳng hạn như khuyến khích Layer 2 đóng góp phí để đốt ETH hoặc hỗ trợ các dự án cộng đồng, như Vitalik Buterin từng đề xuất.
Liệu mạng lưới nên ưu tiên lợi ích tài chính ngắn hạn của Layer 1 hay đặt cược vào tầm nhìn dài hạn của một hệ sinh thái mở rộng, đa tầng?
Khi các Layer 2 ngày càng chiếm lĩnh hoạt động giao dịch, câu hỏi đặt ra là làm thế nào để cân bằng giữa việc duy trì giá trị của ETH và đảm bảo Ethereum không đánh mất vị thế trước các đối thủ cạnh tranh.
Cuộc thảo luận này, dù bắt nguồn từ một ý tưởng hài hước, nhưng buộc cộng đồng phải đối mặt với những thách thức thực tế trong việc định hình tương lai của mạng lưới Ethereum.
