Việc các ngân hàng thương mại đồng loại tăng lãi suất huy động trong những tuần cuối năm 2025 không phải một cú "đảo chiều chính sách", mà là hệ quả của áp lực thanh khoản ngắn hạn đang gia tăng trong hệ thống, theo đánh giá của CTCP Chứng khoán Vietcap (Vietcap).
Trong báo cáo cập nhật ngành ngân hàng mới công bố, nhóm phân tích của Vietcap cho rằng có 3 yếu tố khiến mặt bằng lãi suất tăng nhanh, bao gồm (1) yếu tố mùa vụ; (2) khoảng cách lớn giữa tăng trưởng tín dụng và huy động; và (3) áp lực tỷ giá vẫn còn hiện hữu.
Trong bối cảnh đó, NHNN đã sử dụng linh hoạt các công cụ điều tiết, bao gồm kênh OMO và nghiệp vụ hoán đổi ngoại tệ, nhằm hỗ trợ thanh khoản hệ thống.
"Việc NHNN nâng lãi suất cho vay OMO từ 4% lên 4,5% là động thái phù hợp và kịp thời để điều tiết thanh khoản. Điều này cho thấy NHNN sẵn sàng linh hoạt hỗ trợ thanh khoản ngắn hạn thay vì siết chặt mặt bằng lãi suất" – báo cáo của Vietcap nêu.
Lãi suất tiền gửi bình quân gia quyền của các ngân hàng tư nhân (Đơn vị: %)
Theo Vietcap, diễn biến trên cũng tạo điều kiện để các ngân hàng thương mại điều chỉnh lãi suất huy động. Đợt tăng gần đây chủ yếu được dẫn dắt bởi các ngân hàng tư nhân, đặc biệt là nhóm ngân hàng quy mô nhỏ, trước khi lan sang khối ngân hàng thương mại nhà nước.
Tuy nhiên, nhóm phân tích cho rằng mặt bằng lãi suất tuyệt đối sau điều chỉnh vẫn ở mức thấp và trong tầm kiểm soát. Mặt bằng lãi suất tuyệt đối nhìn chung vẫn mang tính hỗ trợ.
Đồng thời, Vietcap cho rằng NHNN nhiều khả năng sẽ tiếp tục duy trì lập trường chính sách tiền tệ nới lỏng nhằm hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng, trong khi các căng thẳng thanh khoản mang tính thời điểm dự kiến sẽ hạ nhiệt dần sau giai đoạn cao điểm cuối năm.
NIM ngân hàng tạo đáy trong năm 2025
Đối với ngành ngân hàng, Vietcap cho rằng biên lãi ròng (NIM) sẽ tiếp tục chịu áp lực trong ngắn hạn, chủ yếu trong quý 4/2025 và quý 1/2026, khi chi phí vốn gia tăng do lãi suất liên ngân hàng và lãi suất huy động duy trì ở mức cao hơn.
Tuy nhiên, theo Vietcap, NIM nhiều khả năng sẽ tạo đáy trong năm 2025 và có thể ổn định hoặc nhích tăng nhẹ trong năm 2026. Động lực đến từ việc nhu cầu tín dụng duy trì ở mức tốt trong khi nguồn cung tín dụng bị ràng buộc hơn, giúp môi trường cạnh tranh lãi suất cho vay bớt gay gắt.
Bên cạnh đó, tăng trưởng cho vay bán lẻ, giải ngân các khoản vay trung – dài hạn và sự cải thiện của chất lượng tài sản cũng được kỳ vọng sẽ hỗ trợ NIM trong trung hạn, dù rủi ro vẫn hiện hữu nếu tình trạng căng thẳng thanh khoản kéo dài hơn dự kiến./.
