Nhiều tờ báo sử dụng cụm từ “bất ngờ” để đề cập về sự xuất hiện của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank - Mã CK: VCB) trong danh sách cổ đông nắm trên 1% vốn Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank - Mã CK: EIB).
“Với việc mua vào 78,79 triệu cổ phiếu EIB (tương ứng 4,51% vốn điều lệ), Vietcombank trở thành cổ đông lớn thứ hai của Eximbank, chỉ sau Gelex. Thương vụ này ước có giá trị khoảng 1.400 tỷ đồng”, trích một bản tin. Trong khi đó, một tờ khác thì ước tính khoản lãi của Vietcombank khi đầu tư vào EIB, đại khái: Sau 2 năm đầu tư vào Eximbank, Vietcombank lời gấp hơn 4 lần.
Đặt trong bối cảnh cơ quan quản lý vẫn đang nỗ lực siết chặt tình trạng sở hữu chéo trong hệ thống ngân hàng - bên cạnh việc Vietcombank bấy lâu nay vẫn được tiếng là dẫn đầu hệ thống về sự tuân thủ và chuẩn mực - thì kịch bản nhà băng do Nhà nước nắm chi phối này gom mua lượng lớn cổ phiếu EIB vẫn cần phải kiểm chứng thêm về tính hợp lý.
Nhắc lại một sự kiện cũ, ngày 6/12/2018, Vietcombank đã hoàn tất chuyển nhượng 6,6 triệu cổ phiếu EIB, qua đó giảm tỷ lệ sở hữu tại Eximbank xuống còn 4,84% vốn điều lệ. Cùng khoảng thời gian, Vietcombank cũng đã bán ra 19,3 triệu cổ phiếu MBB của Ngân hàng TMCP Quân Đội (MBBank), giảm tỷ lệ sở hữu xuống 4,98% vốn điều lệ.
Các giao dịch trên, bên cạnh nguồn lợi tài chính cả nghìn tỷ đồng, còn giúp Vietcombank thoả mãn quy định sở hữu theo Thông tư 36/2014/TT-NHNN về quy định các giới hạn, tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
Tính đến ngày 31/12/2023, Vietcombank vẫn còn nắm giữ khoảng 4,5% vốn Eximbank
Sau khi "về đích” Thông tư 36, Vietcombank nhiều năm qua vẫn duy trì việc nắm giữ lượng lớn cổ phiếu EIB và MBB còn lại.
Tính đến ngày 31/12/2023, Vietcombank ghi nhận tỷ lệ vốn góp tại Eximbank ở mức 4,5%, với giá vốn ở mức 319,9 tỷ đồng; tỷ lệ vốn góp tại MBBank ở mức 4,35%, với giá vốn đạt 802,2 tỷ đồng.
Các khoản đầu tư vừa nêu được Vietcombank hạch toán tại tiểu mục “Đầu tư dài hạn khác”, thuộc mục “Góp vốn, đầu tư dài hạn”. Cập nhật tới cuối quý II/2024, số dư của khoản mục góp vốn, đầu tư dài hạn của Vietcombank không có nhiều biến động, đạt mức 1.528,9 tỷ đồng.
Luật Các Tổ chức Tín dụng số 32/2024/QH15 (Luật TCTD năm 2024) có hiệu lực thi hành từ ngày 01/07/2024 đã giúp minh bạch hoá đáng kể cơ cấu sở hữu tại các nhà băng, chi tiết đến từng 1% cổ phần, và Eximbank cũng không phải ngoại lệ.
Theo quan sát của người viết, nhiều nhà băng đã gửi thông báo đến các cổ đông về việc thực hiện nghĩa vụ cung cấp, công bố thông tin của cổ đông sở hữu từ 1% vốn điều lệ trở lên, sau đó tổng hợp, gửi báo cáo bằng văn bản cho NHNN và công khai trên trang chủ theo quy định.
Tức là các nhà băng sẽ “truyền đạt lại” sau khi nhận được thông tin mà cổ đông sở hữu từ 1% vốn điều lệ trở lên cung cấp. Tất nhiên, luật cũng quy định nghĩa vụ công khai của các cổ đông này.
Vietcombank xuất hiện trong danh sách cổ đông sở hữu trên 1% vốn Eximbank theo danh sách cập nhật đến ngày 10/10/2024
Tại danh sách công bố ngày 16/7/2024, Eximbank ghi nhận CTCP Chứng khoán VIX (Mã CK: VIX), bà Lương Thị Cẩm Tú và bà Lê Thị Mai Loan là những cổ đông nắm trên 1% vốn điều lệ. Đến ngày 13/8, nhà băng này ghi nhận thêm một cổ đông khác, là CTCP Tập đoàn Gelex (Mã CK: GEX), nắm 174,6 triệu cổ phiếu, tương ứng 10% vốn điều lệ.
Cập nhật gần nhất - tính đến ngày 10/10, Eximbank ghi nhận thêm Vietcombank trong danh sách cổ đông nắm trên 1% vốn. Cụ thể, Vietcombank nắm giữ 78,7 triệu cổ phiếu EIB, chiếm 4,51% vốn điều lệ.
So với thời điểm năm 2018, số lượng cổ phiếu EIB do Vietcombank nắm giữ tăng mạnh sau các đợt chia cổ tức bằng cổ phiếu mà Eximbank thực hiện trong khoảng thời gian từ năm 2023 đến nay.
Căn cứ khoản 2 và khoản 5 Điều 49 Luật Các tổ chức tín dụng 2024, cổ đông sở hữu từ 1% vốn điều lệ trở lên của tổ chức tín dụng phải cung cấp cho tổ chức tín dụng các thông tin sau đây:
(i) Họ và tên; số định danh cá nhân; quốc tịch, số hộ chiếu, ngày cấp, nơi cấp của cổ đông là người nước ngoài; số Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc giấy tờ pháp lý tương đương của cổ đông là tổ chức; ngày cấp, nơi cấp của giấy tờ này.
(ii) Thông tin về người có liên quan cụ thể như sau:
- Thông tin về người có liên quan là cá nhân, bao gồm: họ và tên; số định danh cá nhân; quốc tịch, số hộ chiếu, ngày cấp, nơi cấp đối với người nước ngoài; mối quan hệ với người cung cấp thông tin.
- Thông tin về người có liên quan là tổ chức, bao gồm: tên, mã số doanh nghiệp, địa chỉ trụ sở chính của doanh nghiệp, số Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc giấy tờ pháp lý tương đương; người đại diện theo pháp luật, mối quan hệ với người cung cấp thông tin.
(iii) Số lượng, tỷ lệ sở hữu cổ phần của mình tại tổ chức tín dụng đó.
(iv) Số lượng, tỷ lệ sở hữu cổ phần của người có liên quan của mình tại tổ chức tín dụng đó.
Tổ chức tín dụng phải công bố công khai thông tin về họ và tên cá nhân, tên tổ chức là cổ đông sở hữu từ 1% vốn điều lệ trở lên của tổ chức tín dụng và thông tin quy định tại khoản (iii), (iv) Mục này trên trang thông tin điện tử của tổ chức tín dụng trong thời hạn 07 ngày làm việc kể từ ngày tổ chức tín dụng nhận được thông tin cung cấp.
