Ủy ban châu Âu phản bác cảnh báo của ECB về rủi ro đồng stablecoin

Ủy ban châu Âu (EC) sắp ban hành hướng dẫn mới, gỡ bỏ rào cản pháp lý stablecoin được phát hành bên ngoài EU, bất chấp cảnh báo từ Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB). 

Siết chặt hay nới lỏng?

Trước đó, bộ quy định MiCA yêu cầu các stablecoin phát hành tại EU phải giữ phần lớn tài sản dự trữ tại các ngân hàng trong khu vực. Tháng 4, ECB từng phát hành tài liệu “non-paper”, cảnh báo stablecoin xuyên biên giới có thể làm suy yếu khả năng giám sát và gây rủi ro khi nhà phát hành không nắm đủ dự trữ nằm trong quyền kiểm soát của EU. 

ECB cũng lo ngại các công ty nước ngoài có thể tận dụng danh tiếng của đạo luật MICA mà không tuân thủ các quy định nghiêm ngặt tương ứng.

Thực tế, EU đang xem xét khả năng cho phép phát hành stablecoin kiểu "multi-issuance" - tức là một token được đồng phát hành bởi một tổ chức trong EU và một tổ chức ngoài EU, khiến chúng có thể thay thế lẫn nhau và dùng chung dự trữ.

ECB phác thảo mô hình phát hành nhiều loại stablecoin chung, ví dụ với Mỹ (Nguồn: ECB,Thành viên DFF diễn dịch)

Theo đó, ECB nêu ra 3 vấn đề đáng quan ngại, bao gồm:

1. Rủi ro về ổn định tài chính và giám sát

▪️Khi xảy ra khủng hoảng, nếu EU không có đủ tài sản dự trữ, họ buộc phải trông chờ vào bên thứ ba (ngoài EU) chuyển tài sản sang để hoàn trả, điều này không bảo đảm.

▪️Có thể gây ra hiện tượng “rút tiền ồ ạt” nếu người nắm giữ token mất niềm tin – ảnh hưởng dây chuyền đến hệ thống ngân hàng EU.

2. Xói mòn chủ quyền tài chính – chiến lược tự chủ của EU

▪️Cho phép các tổ chức ngoài EU hưởng lợi từ danh tiếng của đạo luật MiCA mà không tuân thủ các quy định nghiêm ngặt tương ứng.

▪️Khuyến khích đầu tư vào tài sản USD thay vì EUR – làm suy yếu vai trò của stablecoin neo theo EUR, tăng phụ thuộc vào stablecoin neo theo USD như Tether hay USDC.

3. Khung pháp lý không rõ ràng

▪️Các điều khoản trong luât MiCA hiện chỉ áp dụng rõ ràng cho các tổ chức nội khối.

▪️Không có cơ chế công nhận tương đương pháp lý với bên thứ ba (ví dụ: Mỹ).

Tuy nhiên, EC lại có cách tiếp cận mềm mỏng hơn, cho rằng rủi ro của stablecoin đối với chính sách tiền tệ không nghiêm trọng như mô tả của Ngân hàng Trung ương châu Âu. 

Thông qua báo cáo có tiêu đề “Stablecoin và đồng euro số: Bạn hay thù của chính sách tiền tệ châu Âu?” - do nhóm chuyên gia độc lập biên soạn theo yêu cầu của Ủy ban Kinh tế và Tiền tệ (ECON) của Nghị viện châu Âu, EC khẳng định rào cản pháp lý hiện tại đã đủ mạnh để kiểm soát stablecoin nước ngoài.

Theo đó, các tác động của stablecoin tới chính sách tiền tệ hiện chỉ mang lại ảnh hưởng rất nhỏ, nhờ sự ưa chuộng đồng euro và hệ thống thanh toán EU hiện đại. 

Họ lập luận rằng người dân châu Âu có mức độ tin tưởng rất cao vào đồng euro, trong khi các stablecoin như USDT chủ yếu được sử dụng cho giao dịch trên sàn tiền mã hóa chứ chưa lan rộng vào thanh toán bán lẻ. 

Bên cạnh đó, Cointelegraph dẫn lời một quan chức EC phản biện rằng nguy cơ rút vốn quy mô lớn là rất thấp. Một phát ngôn viên EC cho rằng: “Ngay cả trong kịch bản xấu nhất, người dùng bên ngoài vẫn chủ yếu rút token tại Mỹ – nơi phần lớn token đang lưu hành và được bảo chứng”.

Ông Juan Ignacio Ibañez - Tổng thư ký Liên minh MiCA Crypto Alliance, gọi động thái này là “tích cực” và “mang tính giải tỏa” cho thị trường. Theo ông, việc xem stablecoin phát hành tại Mỹ và EU là tương đương sẽ duy trì khả năng sử dụng xuyên biên giới – yếu tố cốt lõi của công nghệ blockchain.

Ngược lại, nếu bị phân biệt theo khu vực pháp lý, trải nghiệm người dùng sẽ bị gián đoạn và làm giảm giá trị của stablecoin.

Tính ứng dụng của stablecoin so với một số loại hình tiền tệ khác (Nguồn: EC,Thành viên DFF diễn dịch)

Cơ chế “cân bằng dự trữ” (rebalancing mechanism)

Một điểm khác biệt rất đáng chú ý là cách tiếp cận đối với cơ chế “cân bằng dự trữ” (rebalancing mechanism).

EC xem xét cơ chế này như một giải pháp kỹ thuật linh hoạt: thay vì buộc tổ chức như Tether đặt toàn bộ dự trữ tại EU, có thể yêu cầu họ phân bổ dự trữ tương ứng với mức độ sử dụng token trong khối.

Ví dụ, nếu 40% USDT lưu hành nằm trong EU, thì 40% tài sản bảo chứng nên đặt tại ngân hàng EU.

Trong khi đó, ECB cho rằng "rebalancing" chỉ hiệu quả trong điều kiện thị trường ổn định, và hoàn toàn không có giá trị cưỡng chế trong khủng hoảng – khi các nhà chức trách nước ngoài (như Mỹ) có thể đơn phương phong tỏa tài sản để bảo vệ lợi ích trong nước.

Thêm vào đó, về mặt lập pháp, ECB cho rằng các điều khoản trong MiCA không tạo căn cứ pháp lý rõ ràng cho mô hình "multi-issuance" xuyên biên giới, và việc triển khai nếu có phải do đồng lập pháp EU (Nghị viện và Hội đồng) quyết định chứ không thể thông qua hướng dẫn hành chính.

EC sẽ hợp thức hóa stablecoin ngoài EU?

Nguồn tin từ Financial Times cho biết, EC sắp ban hành hướng dẫn chính thức, đề xuất rằng các stablecoin ngoài khối – nếu cùng thương hiệu với phiên bản đã được cấp phép – sẽ được xem là tương đương (interchangeable) trong nội bộ EU.

Hướng dẫn này sẽ lấp đầy khoảng trống pháp lý với loại tài sản số vận hành như tiền mặt kỹ thuật số nhưng nằm ngoài hệ thống ngân hàng truyền thống.

Thông báo dự kiến được công bố trong vài ngày tới, diễn ra ngay sau phát biểu của Chủ tịch ECB Christine Lagarde trước Nghị viện châu Âu. 

 “Stablecoin gây rủi ro cho chính sách tiền tệ và ổn định tài chính, đặc biệt khi hoạt động xuyên biên giới, do đó cần những quy định chặt chẽ”, bà Lagarde nhận định. 

Hiện có khoảng 250 tỷ USD stablecoin đang lưu hành, và theo Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent, con số này có thể đạt 2.000 tỷ USD trong vài năm tới – góp phần củng cố vị thế toàn cầu của đồng USD.

Trong khi đó, các ngân hàng trung ương, đặc biệt là ECB, lo ngại rằng luật pháp chưa đủ chặt có thể tạo lỗ hổng gây rủi ro hệ thống.

Dù vậy, một số chuyên gia lưu ý rằng một số nhà phát hành lớn có thể đang đặt dự trữ tại các quốc gia có hệ thống ngân hàng yếu, tiềm ẩn nguy cơ mất cân bằng nếu khủng hoảng xảy ra. ECB cũng đang thúc đẩy kế hoạch phát hành đồng euro kỹ thuật số (CBDC) – một giải pháp cạnh tranh trực tiếp với stablecoin./.