Tổng giá trị tiền mã hóa "chảy vào" các địa chỉ bất hợp pháp trong năm 2024 đạt 51,3 tỷ USD, theo ước tính mới nhất của Chainalysis. Các nhóm tội phạm đang chuyên nghiệp hóa, tận dụng AI, stablecoin và DeFi để che giấu giao dịch bất hợp pháp.
Chainalysis "phơi bày" quy mô đáng sợ các hoạt động bất hợp pháp trong ngành crypto.
Theo đó, lừa đảo (scam) chiếm tỷ trọng lớn nhất, gây ảnh hưởng lớn tớ thị trường. Các hoạt động như tống tiền bằng mã độc (ransomware), chợ đen trực tuyến (darknet market) tuy có tỷ trọng nhỏ hơn nhưng vẫn đáng lo ngại, chiếm hàng tỷ USD mỗi năm.
Thị trường ngày càng trưởng thành, nhưng tội phạm cũng "level up" không ngừng. Đã qua rồi cái thời hacker hoạt động riêng lẻ, giờ đây, mạng lưới ấy đã trở nên chuyên nghiệp hơn. Thậm chí, nhiều tổ chức còn được hậu thuẫn bởi chính phủ, điển hình như Lazarus Group.
Thay thế Bitcoin, Stablecoin trở thành "công cụ rửa tiền số 1"
Bitcoin từng là đồng tiền ưa thích của tội phạm mạng, nhưng giờ đây stablecoin đã chiếm 63% tổng giao dịch phi pháp. Nguyên nhân là bởi:
- Giao dịch nhanh: Stablecoin giúp chuyển tiền gần như ngay lập tức, trong khi Bitcoin có thời gian xác nhận lâu hơn.
- Ít biến động: Giao dịch stablecoin không bị ảnh hưởng bởi biến động giá, giúp rửa tiền dễ dàng hơn.
- Khó truy vết: Tội phạm sử dụng xáo trộn giao dịch (mixer), kết nối giữa nhiều blockchain độc lập (cross-chain bridge) và giao thức tài chính phi tập trung (DeFi) để làm mờ nguồn gốc tiền.
Stablecoin vượt qua Bitcoin về hoạt động bất hợp pháp trong năm thứ ba. (Nguồn: Chainalysis)
Tuy nhiên, các công ty phát hành stablecoin đang phản công. Điển hình, Tether đã đóng băng hàng trăm địa chỉ liên quan đến hoạt động bất hợp pháp, buộc tội phạm phải chuyển sang Monero, ví ẩn danh và các dịch vụ rửa tiền phi tập trung.
Thanh toán tiền chuộc ransomware giảm 35%, nhưng tội phạm mạng đang "tiến hóa"
Thoạt nhìn, các cuộc tấn công ransomware (tấn công bằng phần mềm độc hại để yêu cầu tiền chuộc) có vẻ đã giảm.
Số tiền mà nạn nhận phải trả cho kẻ tân công để lấy lại quyền truy cập dữ liệu hoạc hệ thống bị mã hóa thấp hơn 35% so với năm ngoái. Tuy nhiên, đây chưa hẳn là tin vui.
Các nhóm tội phạm như LockBit sau khi bị triệt phá đã tái xuất dưới tên mới, hợp tác với các nhóm nhỏ hơn như RansomHub, cho thấy khả năng "thích nghi" đáng sợ của chúng.
Ngoài ransomware, gian lận thị trường crypto vẫn hoành hành. Các sàn DEX (giao dịch phi tập trung) là "điểm nóng" cho các chiêu trò như "wash trading" - tạo khối lượng giao dịch giả để thổi giá coin. Trong năm 2024, 3,59% số token mới ra đời có dấu hiệu "rug pull", đẩy nhiều nhà đầu tư vào bẫy.
Báo cáo của Chainalysis cũng bổ sung các thông tin như:
- Triều Tiên đánh cắp 1,34 tỷ USD từ thị trường crypto.
- SEC triệt phá các vụ thao túng thị trường trị giá 2,57 tỷ USD.
- Dịch vụ rửa tiền đang phát triển, giúp tội phạm hợp thức hóa tài sản bất hợp pháp dễ dàng hơn.
Tội phạm crypto ngày càng tinh vi, trong khi chính quyền siết chặt quản lý stablecoin và tăng cường truy vết. Cuộc chiến giữa luật pháp và tội phạm crypto sẽ còn tiếp diễn, định hình tương lai của tài chính số./.
