Việc áp thuế suất cố định 20% lợi nhuận từ crypto tại Nhật Bản sẽ mở đường cho dòng vốn nhỏ lẻ quay lại thị trường, và thúc đẩy ngành công nghiệp blockchain tăng tốc.
Bước khỏi 'vùng xám' pháp lý
Sau cú sập Mt. Gox năm 2014, crypto tại Nhật rơi vào khoảng trống pháp lý. Bitcoin từng không được xem là tiền tệ hay công cụ tài chính, khiến ngân hàng và công ty chứng khoán bị cấm cung cấp dịch vụ liên quan.
Giai đoạn 2016–2017, Cơ quan Dịch vụ Tài chính (FSA) mới ban hành khung pháp lý đầu tiên thông qua các sửa đổi của Đạo luật Dịch vụ Thanh toán (PSA). Crypto được hợp pháp hóa, các sàn phải tuân thủ yêu cầu AML, KYC và thủ tục đăng ký.
Tuy nhiên, lợi nhuận từ crypto lại bị xếp vào nhóm “thu nhập khác”, chịu thuế lũy tiến tới 45% và thêm 10% thuế cư trú. Tổng mức thuế tối đa 55%, trở thành rào cản lớn với nhà đầu tư cá nhân.
Ngay cả sau khi các sửa đổi năm 2017 được ban hành, quy định đối với tài sản số tại Nhật Bản vẫn tiếp tục siết chặt do những cú sốc mới trong hệ sinh thái crypto.
Năm 2018, sàn giao dịch Coincheck bị hack khoảng 350 triệu USD, trở thành một trong những vụ tấn công gây thiệt hại lớn nhất thời điểm đó.
Cũng trong năm này, các sàn giao dịch crypto tại Nhật đã thành lập Hiệp hội Sàn giao dịch Tiền ảo Nhật Bản (JVCEA) - một tổ chức tự quản của ngành, về sau được FSA cấp phép hoạt động. FSA đồng thời thành lập một nhóm nghiên cứu nhằm tăng cường bảo mật cho các sàn giao dịch tài sản số.
Đến năm 2019, cơ quan quản lý tiếp tục làm rõ các định nghĩa trong lĩnh vực crypto và yêu cầu các nền tảng phải công bố ý định cung cấp dịch vụ tại Nhật, đồng thời tuân thủ đầy đủ quy định báo cáo.
Các bước làm rõ và bổ sung quy định này lại chứa đựng những yếu tố thúc đẩy tăng trưởng. Năm 2022, luật mới cho phép các tổ chức được chứng nhận phát hành stablecoin bảo chứng bằng tiền pháp định. FSA cũng bắt đầu phân loại một số loại tiền mã hóa là “sản phẩm tài chính”.
Tóm lược nhanh cách Nhật Bản quản lý tiền mã hóa
| Nội dung | Chi tiết |
| Tình trạng pháp lý | Tiền mã hóa hợp pháp từ năm 2017 theo Luật Dịch vụ Thanh toán (PSA) |
| Cơ quan quản lý | Cơ quan Dịch vụ Tài chính (FSA) |
| Các luật chính | PSA, Luật Công cụ Tài chính và Giao dịch (FIEA) |
| Quy định sàn giao dịch | Yêu cầu giấy phép FSA; quy định nghiêm ngặt AML/KYC, bắt buộc hiện diện tại địa phương, vốn tối thiểu 10 triệu yen |
| Phân loại token | Token có tính chất đầu tư được phân loại lại thành chứng khoán theo FIEA (từ 2025) |
| ETF Crypto | Phân loại lại mở đường cho ETF Bitcoin/Ethereum được phê duyệt |
| Thuế (2025) | Thuế lũy tiến lên đến ~55% đối với thu nhập từ crypto |
| Thuế (2026) | Dự kiến áp dụng thuế lãi vốn cố định 20% |
| Quy định DeFi | Giấy phép mới cho nền tảng phi lưu ký (CAISPs) |
| Stablecoin | Cho phép tối đa 50% dự trữ bằng trái phiếu chính phủ Nhật (JGBs); quản lý theo PSA sửa đổi |
| Chống rửa tiền / chống tài trợ khủng bố (AML/CFT) | Áp dụng Travel Rule; yêu cầu chia sẻ danh tính và báo cáo nghiêm ngặt |
| Hội nhập quốc tế | Tuân thủ Khung Báo cáo Tài sản Crypto (CARF) của OECD |
| Đào coin (Mining) | Hợp pháp, không được quản lý trừ khi liên quan đến bán token |
Áp thuế 20% - chất xúc tác mới cho thị trường
Đề xuất áp dụng thuế cố định 20% cho crypto được giới chuyên môn đánh giá là “điểm cân bằng” quan trọng, đưa crypto tiệm cận nhóm tài sản tài chính truyền thống.
Dữ liệu thị trường cho thấy tài sản crypto nắm giữ bởi nhà đầu tư Nhật duy trì xu hướng tăng, số lượng tài khoản cũng gia tăng ổn định. Trong bối cảnh thu nhập thực tế giảm bởi lạm phát, nhà đầu tư Nhật ngày càng săn tìm các kênh sinh lời mới, sẵn sàng chấp nhận mức rủi ro cao hơn.
-Giá trị crypto nắm giữ trên sàn Nhật qua các năm (Đồ họa: Reuters)
Khoảng cách giữa tài khoản chứng khoán và tài khoản crypto vẫn còn lớn, theo CEO Coincheck Satoshi Hasuo, nhà đầu tư chứng khoán hiện nhiều gấp ba lần. Bài toán của ngành là thu hút nhóm nhà đầu tư truyền thống này bước sang tài sản số.
Trong khi chờ cải cách thuế, lực lượng doanh nghiệp lớn đã nhập cuộc mạnh.
SBI VC Trade được cho là đang cân nhắc cung cấp mức đòn bẩy cao hơn trong dịch vụ giao dịch crypto. SBI Holdings cũng vừa thành lập liên doanh với Circle nhằm giới thiệu dịch vụ cho vay stablecoin USDC.
Trong khi NFT gần như “chết lâm sàng” tại nhiều nơi trên thế giới, các doanh nghiệp Nhật Bản lại tận dụng chúng để thu hút khách du lịch và khai thác các thương hiệu phổ biến như Hello Kitty. Đầu năm 2025, HTT Digital đã hợp tác với 22 doanh nghiệp, bao gồm Sanrio (cha đẻ Hello Kitty) cùng những tên tuổi lớn như Nissan và Yamaha, để ra mắt một bộ sưu tập NFT.
Với việc sản phẩm mới liên tục mở rộng và chính phủ từng bước đưa tài sản số vào hệ thống tài chính quốc gia, ngành crypto tại Nhật Bản đang sẵn sàng bước vào giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ hơn./.
