Trong 8 tháng đầu năm 2025, giải ngân vốn đầu tư công đạt kết quả tích cực với tổng số vốn thực hiện gần 410.000 tỷ đồng. Tuy vậy, lãnh đạo Bộ Tài chính cho rằng tiến độ giải ngân vẫn đang chịu tác động từ nhiều khó khăn, vướng mắc.
Theo đó, tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 8/2025 chiều 6/9, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương cho biết, giải ngân vốn đầu tư công 8 tháng đầu năm đạt gần 410.000 tỷ đồng.
Con số trên đạt tỷ lệ 46,3% so với kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (bao gồm phần bổ sung trong năm), và 49,5% nếu tính theo chỉ tiêu giao từ đầu năm. So với các năm trước, tiến độ giải ngân năm nay được đánh giá là vượt trội.
Đáng chú ý, so với cùng kỳ năm 2024 (giải ngân 40,4%), kết quả năm 2025 cao hơn cả về tỷ lệ lẫn giá trị tuyệt đối, với mức chênh lệch khoảng 135.000 tỷ đồng.
Thứ trưởng Trần Quốc Phương chia sẻ về giải ngân vốn đầu tư công với báo chí tại Họp báo (Ảnh: Bộ Tài chính)
Tuy nhiên, để hoàn thành mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch vốn trong năm theo yêu cầu của Chính phủ, lãnh đạo Bộ Tài chính thẳng thắn thừa nhận nhiều vướng mắc vẫn cần được xử lý, đòi hỏi các giải pháp mạnh mẽ và đồng bộ hơn trong thời gian tới.
Thứ nhất, liên quan đến tổ chức và sắp xếp bộ máy chính quyền hai cấp. Việc thay đổi mô hình hành chính đã ảnh hưởng nhất định đến tiến độ giải ngân vốn đầu tư công.
Điển hình như một số xã chưa kịp kiện toàn bộ máy, thiếu nhân sự ở các vị trí then chốt (kế toán, quản lý dự án…), khiến thủ tục triển khai và thanh quyết toán phải chờ hoàn thiện. Để tháo gỡ, Bộ Chính trị và Trung ương đã chỉ đạo các địa phương khẩn trương rà soát, kiện toàn nhân sự, bảo đảm hoạt động thông suốt.
Thứ hai, nhiều dự án phải rà soát, điều chỉnh để phù hợp với mô hình chính quyền mới. Trước đây công trình do cấp huyện quản lý, nay phải chuyển giao sang đầu mối khác. Dù đã có hướng dẫn cụ thể, quá trình triển khai thực tế vẫn phát sinh những vướng mắc khác nhau tùy từng địa phương, song đa số đều nỗ lực khắc phục.
Thứ ba, liên quan đến phân bổ vốn. Tính đến nay, vẫn còn khoảng 38.500 tỷ đồng vốn ngân sách Trung ương chưa được phân bổ. Trong đó, 18/42 bộ ngành và 29/34 địa phương chưa phân bổ hết số vốn được giao. Nguyên nhân chủ yếu do nhiều dự án chưa được phê duyệt, hoặc phải thay đổi chủ đầu tư, chuyển đổi công năng, thậm chí tạm dừng triển khai. Việc sắp xếp lại bộ máy hành chính cũng khiến quá trình rà soát và ổn định danh mục đầu tư mất thêm thời gian.
Thứ tư, là những khó khăn về thể chế, pháp luật. Quốc hội vừa sửa đổi, bổ sung một số luật liên quan đến đầu tư công, trong đó có Luật Đầu tư công và Luật Ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, các nghị định, thông tư hướng dẫn vẫn đang trong quá trình hoàn thiện. Riêng Bộ Tài chính hiện đang hoàn tất hai nghị định quan trọng để sớm trình Chính phủ ban hành.
Thứ năm, nhóm vấn đề về tổ chức thực hiện dự án. Công tác giải phóng mặt bằng còn nhiều vướng mắc; giá nguyên vật liệu biến động mạnh; thủ tục đầu tư kéo dài; thời tiết bất lợi cũng ảnh hưởng tiến độ thi công.
Ngoài ra, việc chậm trễ trong quy hoạch, điều chỉnh thiết kế hay thay đổi quy định xây dựng đều tác động trực tiếp đến tiến độ và hiệu quả đầu tư. Sau khi sắp xếp lại bộ máy, nhiều địa phương phải dành thêm thời gian cho khâu chuyển tiếp trước khi đồng loạt triển khai.
