World Network – dự án nhận diện sinh trắc học mống mắt do Sam Altman đồng sáng lập – vừa huy động thêm 135 triệu USD từ việc bán token $WLD cho quỹ a16z và Bain Capital Crypto. Khi AI ngày càng xóa nhòa ranh giới giữa người và máy, World ID có thể trở thành “tấm hộ chiếu số” xác minh con người thật trong không gian mạng.
135 triệu USD được huy động thông qua bán token $WLD
World Network là gì?
World Network (tên gọi mới từ tháng 10/2024, trước đây là Worldcoin) là một dự án kết hợp công nghệ AI, blockchain, và sinh trắc học nhằm giải quyết các vấn đề về định danh kỹ thuật số trong thời đại AI. Dự án tập trung vào các trụ cột chính:
🔹World ID: Một hệ thống định danh kỹ thuật số bảo vệ quyền riêng tư, sử dụng thiết bị quét mống mắt gọi là Orb. World ID giúp phân biệt con người với bot AI, ngăn chặn gian lận trực tuyến và đảm bảo tính minh bạch trong các hệ thống như bỏ phiếu, giao dịch tài chính,...
🔹Worldcoin Token ($WLD): Một loại tiền điện tử được sử dụng trong hệ sinh thái World Network. Người dùng quét mống mắt qua Orb sẽ nhận được một lượng WLD miễn phí như phần thưởng, đồng thời token này được dùng để giao dịch, quản trị, hoặc tham gia vào các ứng dụng phi tập trung (dApp) trong hệ sinh thái.
🔹World App: Ứng dụng di động cho phép người dùng quản lý World ID, ví WLD, và tương tác với các dịch vụ trong hệ sinh thái World Network. Ứng dụng này cũng hỗ trợ tích hợp mini-apps từ các nhà phát triển bên thứ ba.
🔹World Chain: Một blockchain Layer-2 trên nền tảng Ethereum, sử dụng công cụ OP Stack của Optimism. World Chain được thiết kế để tăng khả năng mở rộng, xử lý giao dịch nhanh hơn, rẻ hơn, và ưu tiên người dùng đã xác minh qua World ID.
Tính đến tháng 5/2025, World Network đã xác minh hơn 12 triệu người dùng từ hơn 100 quốc gia, với hơn 10 triệu lượt đăng ký và 7 triệu người dùng đã xác minh.
Dự án đã huy động tổng cộng hơn 250 triệu USD từ các quỹ đầu tư lớn như Andreessen Horowitz (a16z), Khosla Ventures, Bain Capital Crypto, và các nhà đầu tư cá nhân như Reid Hoffman và Sam Bankman-Fried (trước khi FTX sụp đổ). Gần đây nhất, World Foundation huy động thêm 135 triệu USD thông qua bán token cho a16z và Bain Capital Crypto. Tổng cộng, dự án đang có 385 triệu USD vốn huy động.
World ID đã được tích hợp vào các nền tảng như Tinder (qua Match Group), Stripe, và Razer, với kế hoạch hợp tác với Visa để phát hành thẻ ghi nợ chuyển đổi WLD thành tiền pháp định và tích hợp với PayPal và OpenAI.
Token $WLD và các thông tin cơ bản
$WLD là token chính của World Network, hoạt động trên blockchain Ethereum và Optimism. Dưới đây là các thông tin chính về token:
Tổng cung tối đa của $WLD được giới hạn ở 10 tỷ token trong 15 năm đầu tiên. Về cơ cấu, gần 20% tổng cung dành cho nhà đầu tư và đội ngũ phát triển (10% cho nhà đầu tư, 10% cho nhân viên). Phần lớn còn lại được phân phối cho người dùng thông qua việc quét mống mắt hoặc các chương trình khuyến khích.
Diễn biến giá của token $WLD (Nguồn: CoinMarketCap)
Giá $WLD có lịch sử biến động mạnh, từng đạt đỉnh 11,74 USD vào tháng 2/2024, nhưng cũng sụt giảm trong các giai đoạn thị trường bất ổn hoặc tin tức tiêu cực liên quan đến Sam Altman hoặc các vấn đề pháp lý.
Hiện $WLD được sử dụng để thanh toán, chuyển tiền, hoặc mua bán trong hệ sinh thái World App và World Chain. Trong tương lai, token này có thể được sử dụng để bỏ phiếu hoặc quản trị hệ sinh thái.
Ai là nhà sáng lập của World Network?
Đồng sáng lập của dự án là nhà vật lý Alex Blania và CEO của OpenAI Sam Altman. Trong khi Blania có nền tảng chuyên sâu về "deep learning" - phương pháp học máy và ứng dụng trong điện toán lượng tử, thì Altman lại là người dẫn đầu nhiều bước đột phá trong lĩnh vực AI.
Cả hai đều có tầm nhìn chung: Họ tin vào tiềm năng của AI, nhưng cũng nhận thức rõ những hệ lụy mà công nghệ này mang lại. Để đối mặt với thách thức đó, họ thành lập tổ chức Tools For Humanity (TFH) và khởi động dự án World Network.
Trong bối cảnh deepfake và bot ngày càng khó kiểm soát, việc phân biệt người thật hay bot sẽ là cơ sở cho các dịch vụ tài chính, mạng xã hội và quản trị DAO trong tương lai.
Trung tâm của dự án là khái niệm “Proof of Human” - chứng minh bạn là người thật. Để làm điều này, World Network sử dụng võng mạc mắt – loại dữ liệu sinh trắc học có độ chính xác cao nhất. Võng mạc của mỗi người là duy nhất, ngay cả cặp song sinh cũng không giống nhau, và hoa văn võng mạc hầu như không thay đổi theo thời gian. Hệ thống của World Network sử dụng một mã hóa riêng biệt từ ảnh võng mạc đã ẩn danh để xác thực danh tính người dùng một cách an toàn.
Quy trình xác minh "người thật" của World Network hoạt động thế nào?
Quy trình quét mống mắt (Nguồn: World Network)
Người dùng bắt đầu bằng việc tải World App về điện thoại và tạo World ID. Tiếp đó, họ quét mã QR của World ID tại một điểm xác minh được chỉ định, nơi có thiết bị gọi là Orb - thiết bị dùng để xác minh danh tính sinh trắc học một cách chính xác.
Orb sẽ chụp ảnh võng mạc và khuôn mặt của người dùng, tạo ra iris code (mã võng mạc) rồi kiểm tra tính toàn vẹn của dữ liệu. Ngay sau khi hoàn tất xác minh, ảnh gốc võng mạc sẽ bị xóa khỏi thiết bị Orb.
Iris code được mã hóa đầu-cuối (end-to-end) và gửi về điện thoại của người dùng qua khóa công khai. Để giải mã, chỉ có thể kết hợp khóa công khai với khóa riêng tư lưu trên thiết bị của người dùng - đảm bảo toàn quyền kiểm soát thuộc về người dùng và dữ liệu luôn an toàn.
World ID: Tiêu chuẩn mới cho 'danh tính kỹ thuật số'
Hiện tại, World ID đã có hơn 7 triệu người dùng được xác minh tại 160+ quốc gia và đang được tích hợp vào các nền tảng lớn như Shopify, Telegram và Reddit. Người dùng có thể liên kết World ID với giấy tờ tuỳ thân chính phủ như hộ chiếu hoặc bằng lái xe. Việc này hoàn toàn tự nguyện và chỉ phục vụ các tình huống cần xác minh độ tuổi, quốc tịch hoặc chứng nhận.
Điểm sáng là World ID sử dụng công nghệ blockchain kết hợp với Zero-Knowledge Proof (ZKP) – cho phép xác minh thông tin mà không cần tiết lộ dữ liệu cá nhân cụ thể. Ví dụ: một dịch vụ cần kiểm tra độ tuổi chỉ cần biết người dùng trên 18, mà không cần biết ngày sinh.
Các ứng dụng của World ID:
1. "Giải cứu" mạng xã hội khỏi các "tài khoản bot"
Các nền tảng như X (Twitter) đang đau đầu vì bot và tài khoản giả. Tỷ phú Elon Musk từng tiết lộ rằng khoảng 20% tài khoản trên X là rác và spam, làm méo mó dư luận, lừa đảo quảng cáo, thổi phồng nội dung.
World ID giúp xác minh người thật bằng sinh trắc học, từ đó chỉ cho phép một tài khoản duy nhất mỗi người – ngăn chặn bot, chặn tài khoản clone, giảm nạn spam và nâng cao uy tín nền tảng.
Elon Musk than vãn về việc có quá nhiều tài khoản ảo trên X
2. Giảm thiểu review giả trên thị trường thương mại điện tử
Trí tuệ nhân tạo đã giúp tạo review giả hàng loạt dễ như chơi. Theo chính phủ Anh, có đến 11-15% đánh giá trên thị trường e-commerce là giả mạo. World ID đưa ra giải pháp chủ động: chỉ người dùng thật đã xác minh mới được viết review. Điều này giúp làm sạch hệ thống đánh giá, giúp người mua ra quyết định đúng đắn và tăng độ tin cậy toàn thị trường.
3. Chống lừa đảo, deepfake
Các vụ giả mạo bằng deepfake đang leo thang. Từ việc lập trình viên Triều Tiên giả danh xin việc từ xa, đến vụ hack hàng triệu USD bằng video call deepfake giả dạng các CEO, CFO,...
World ID Deep Face được phát minh để loại bỏ vấn đề trên. Công nghệ này xác minh khuôn mặt người thật trong các buổi gọi video, có thể tích hợp vào Zoom, Google Meet, Twitch, YouTube… và cả các nền tảng tuyển dụng.
Những thách thức của World ID:
Với độ bảo mật cao và tính ứng dụng mạnh mẽ, World ID đang nổi lên như một hạ tầng xác minh danh tính tiềm năng trong kỷ nguyên AI. Tuy nhiên, tham vọng đó vẫn còn nhiều chướng ngại. Ba thách thức lớn nhất hiện nay gồm: (1) Tâm lý e ngại sử dụng dữ liệu sinh trắc, (2) Nguy cơ bị lạm dụng World ID, và (3) Hạn chế trong việc tiếp cận thiết bị Orb.
Việc thu thập dữ liệu sinh trắc học (quét mống mắt) đã gây ra lo ngại ở nhiều quốc gia. Các cơ quan quản lý tại Kenya, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Hồng Kông, Pháp, Anh, và Hàn Quốc đã điều tra hoặc cấm hoạt động của Worldcoin vì lo ngại vi phạm quyền riêng tư
World Network đang chủ động trấn an người dùng bằng công nghệ Tính toán nhiều bên ẩn danh (AMPC) – chia nhỏ mã mống mắt, lưu trữ phân tán, mã hóa và xử lý hoàn toàn dưới dạng số thay vì hình ảnh. Sau khi xác minh, chỉ có World ID được sử dụng cho các hoạt động tiếp theo, không cần truy xuất lại mống mắt.
Sự phổ biến của sinh trắc học trong đời sống cũng góp phần “làm quen” cho người dùng. Từ Apple Optic ID đến Samsung Face Recognition, việc mở khoá điện thoại bằng gương mặt hay mắt dần trở thành chuyện thường ngày. Đây là nền tảng tốt để thúc đẩy sự chấp nhận World ID trên quy mô toàn cầu.
Apple Optic ID (Trái) và Samsung Face Recognition (Phải)
Dù bảo mật vượt trội, World ID vẫn “vướng” ở khâu xác thực: Người dùng phải đến trực tiếp các trạm Orb để quét mống mắt. Đây là rào cản lớn – không chỉ vì khoảng cách địa lý, mà còn do chi phí sản xuất thiết bị Orb cao, khó triển khai trên quy mô toàn cầu.
Để “phá băng”, World Network mở mã nguồn thiết kế Orb, cho phép các bên thứ ba cùng sản xuất. Tại Hàn Quốc, hãng bắt tay với Chain Partners trong dự án Second Orb Project để đồng phát triển phần cứng. Phiên bản mới – Orb 2.0 – đã được tinh giản với ít linh kiện hơn 30%, tốc độ sản xuất nhanh hơn và xác thực cũng mượt hơn./.
