Tháng 10/2025 đánh dấu một đợt short squeeze lịch sử tại thị trường bạc, khi giá bạc vọt lên mức kỷ lục 53,55 USD/ounce - vượt qua cả đỉnh của cuộc thao túng bạc năm 1980.
Sự kiện này phản ánh sự mất cân bằng giữa thị trường “giấy” và thị trường vật chất, cùng với dòng vốn ETF, căng thẳng địa chính trị và hiện tượng chênh giá địa phương giữa các trung tâm giao dịch lớn.
Cơ chế và bối cảnh của vụ Short Squeeze bạc
Một short squeeze xảy ra khi các nhà đầu tư đặt cược giá bạc sẽ giảm (giữ vị thế short) bị bắt buộc mua lại bạc để đóng vị thế khi giá tăng, dẫn tới hiệu ứng lan tỏa đẩy giá tiếp tục tăng mạnh. Trong thị trường bạc, hiệu ứng này càng dễ bị khuếch đại do khối lượng giao dịch “giấy” (hợp đồng tương lai, quyền chọn, các sản phẩm dẫn xuất) lớn hơn rất nhiều so với lượng bạc vật chất có thể giao nhận. Khi giá đi ngược lại với vị thế short, áp lực mua bắt buộc càng gia tăng, tạo nên một vòng xoáy tăng giá.
Tình trạng mất cân đối giữa bạc vật chất và thị trường giấy là điểm yếu cấu trúc của thị trường bạc. Theo phân tích, số lượng hợp đồng giấy (giấy cam kết giao nhận) vượt xa so với lượng bạc thật có sẵn. Khi một phần hợp đồng yêu cầu giao nhận vật chất đồng thời, thị trường có thể bị “cháy hàng vật chất” nhanh chóng. Trong đợt căng thẳng năm 2025, điều này trở nên rõ nét tại các trung tâm giao dịch như London, nơi nguồn cung vật chất bị rút cạn.
Về mặt lịch sử, sự kiện năm 2025 được so sánh với hành động tích trữ bạc của hai anh em Hunt vào năm 1980, khi giá bạc nhảy từ khoảng 6 USD lên gần 50 USD. Trong khi đó, đợt squeeze năm 2025 không do một cá nhân thao túng mà là hệ quả của nhiều nhân tố hội tụ, từ thị trường tài chính đến biến động cung cầu thực tế.
Nguyên nhân kích hoạt cú sốc giá bạc 2025
Một trong các cú huých tức thời cho sự kiện là thiếu hụt bạc vật chất tại các trung tâm giao dịch chủ chốt như London. Kho bạc vật chất trở nên khan hiếm, không đủ đáp ứng nhu cầu giao nhận, dẫn tới chênh lệch lớn giữa giá giao ngay (spot) và giá hợp đồng tương lai. Tỷ lệ cho vay bạc (lease rates) - hay chi phí vay bạc vật chất - lên tới hơn 30 %/tháng đối với hợp đồng một tháng, trong khi lãi vay qua đêm (overnight) vượt quá 100 % trước khi hạ xuống khoảng 30 % vào giữa tháng 10.
Chênh lệch cung cầu không đồng đều giữa các khu vực tạo ra cơ hội arbitrage lớn. Giá bạc ở London chịu áp lực cao hơn so với New York, khiến các nhà giao dịch vận chuyển bạc thực tế qua đường hàng không để thu lợi từ chênh lệch. Việc phải vận chuyển bạc bằng máy bay - điều hiếm gặp đối với kim loại có giá trị thấp hơn vàng - phản ánh mức độ bất thường của tình thế thị trường.
Trong bối cảnh chính sách, lo ngại về áp thuế nhập khẩu bạc từ Mỹ theo điều khoản Section 232 từng dấy lên, tạo ra sự bất định. Dù bạc được loại ra khỏi diện áp thuế chính thức vào tháng 4/2025, những đồn đoán về khả năng điều chỉnh chính sách vẫn khiến các nhà nắm giữ bạc giữ lại kho thay vì bán ra, càng làm gia tăng căng thẳng nguồn cung.
Phản ứng từ các thị trường bạc toàn cầu
Thị trường London, trung tâm giao dịch vật chất bạc hàng đầu, chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Khi bạc vật chất khan hiếm, chi phí vay bạc tăng cao, thanh khoản thị trường giảm mạnh và độ giãn giữa giá mua và bán (bid-ask spread) nới rộng đáng kể. Các nhà giao dịch trở nên e ngại giao dịch vật chất, khiến thị trường trở nên mỏng hơn và dễ biến động.
Mặt khác, giá bạc giữa các đầu mối giao dịch - cụ thể là London và New York - bị phân hóa rõ rệt. Vào ngày 14/10/2025, giao ngay bạc tại London là 51,89 USD/ounce, sau khi đã chạm mức đỉnh 53,55 USD trước đó, cho thấy chênh lệch vẫn khá lớn dù đã thu hẹp đôi chút nhờ các hoạt động arbitrage. Dòng bạc vật chất được vận chuyển giữa các thị trường giúp giảm bớt áp lực, nhưng thị trường vẫn duy trì mức giá cao kỷ lục.
Khác với vàng, bạc không được hỗ trợ bởi các ngân hàng trung ương trong thời kỳ biến động. Ngân hàng trung ương thế giới giữ rất ít bạc trong dự trữ so với vàng, khiến bạc thiếu “người mua cứu trợ”. Theo các nhà phân tích Goldman Sachs, nếu dòng vốn đầu tư rút khỏi bạc, có thể xảy ra điều chỉnh mạnh do cấu trúc thị trường London - một phần quan trọng của đợt tăng - dễ bị đảo ngược.
Những yếu tố gia tăng áp lực lên thị trường bạc
Một yếu tố nổi bật là sự gia tăng nhu cầu từ Ấn Độ. Người dân và nhà đầu tư Ấn Độ đẩy mạnh mua bạc trong thời gian trước khi kịch bản squeeze bùng nổ, khiến lượng bạc vật chất lưu thông tại các kho London càng thu hẹp. Vì thị trường bạc toàn cầu nhỏ hơn khoảng chín lần so với vàng, biến động vùng nhỏ như mua bán tại Ấn Độ cũng có thể tác động rất mạnh.
Dòng vốn đổ vào các ETF bạc cũng đóng vai trò quyết định. ETF bạc bắt buộc mua bạc vật chất để đảm bảo tài sản thế chấp. Khi vốn vào các ETF tăng, lượng bạc thực tế bị “khóa” trong kho vault tăng lên, làm giảm nguồn cung vật chất cho các giao dịch hàng ngày.
Thêm vào đó, thị trường kim loại quý đang trong xu hướng tăng mạnh chung. Trong năm 2025, bốn kim loại chính - vàng, bạc, bạch kim và palladium - đã tăng từ 58 % đến 82 %. Vàng từng chạm đỉnh 4.179,70 USD/ounce vào ngày 14/10/2025, tạo hiệu ứng lan tỏa đẩy nhà đầu tư chú ý sang bạc. Các yếu tố vĩ mô như căng thẳng thương mại Mỹ - Trung, chính sách lãi suất của Fed và rủi ro chính phủ Mỹ đóng cửa càng thúc đẩy dòng tiền tìm về tài sản trú ẩn.
Phản ứng của nhà đầu tư và những thách thức quản lý rủi ro
Các nhà đầu tư nắm vị thế short bạc chịu áp lực lớn khi giá liên tục leo dốc. Họ có thể lựa chọn đóng vị thế (cover) hoặc tiếp tục “ôm” rủi ro. Khi nhiều lệnh stop-loss được kích hoạt đồng loạt, hiệu ứng mua gấp (cascade buying) làm tăng tốc sóng giá.
Với những nhà sản xuất, sử dụng hợp đồng tương lai để phòng ngừa rủi ro (hedge), tổn thất do thị trường giấy thường được bù trừ bởi giá bạc vật chất. Tuy nhiên, biến động quá mạnh cũng tạo áp lực margin call và nhu cầu vốn ngắn hạn, khiến quản lý dòng tiền trở nên khó khăn hơn.
Vận chuyển bạc vật chất giữa các vùng địa lý trở thành hoạt động mạo hiểm nhưng lợi nhuận cao. Bạc vốn ít giá trị/khối lượng nên thường vận chuyển bằng tàu biển, nhưng trong tình trạng khan hiếm, nhà giao dịch phải dùng máy bay để chuyển bạc giữa các trung tâm - chi phí cao nhưng chấp nhận được nếu chênh lệch giá lớn.
Những đối tượng tham gia thị trường chịu ảnh hưởng khác nhau: nhà sản xuất và người dùng công nghiệp thường có thế chắn vật chất; nhà đầu tư giữ bạc dài hạn được hưởng lợi từ tăng giá; nhà spe-culative không có bạc vật chất dễ bị ép đóng vị thế; nhà arbitrage có khả năng tiếp cận bạc vật chất và vận chuyển linh hoạt thu lợi lớn.
Hệ lụy kinh tế và kịch bản bình ổn
Bạc là kim loại vừa có vai trò đầu tư vừa phục vụ ngành công nghiệp. Khi giá duy trì cao kéo dài, các ngành như sản xuất điện tử (do bạc dẫn điện), sản xuất tấm pin mặt trời (sử dụng bạc trong lớp dẫn), thiết bị y tế và lọc nước có thể gặp áp lực nguyên liệu. Nếu giá bạc tiếp tục cao, doanh nghiệp có thể phải đổi vật liệu, đẩy mạnh tái chế hoặc chuyển chi phí sang người tiêu dùng.
Về mặt danh mục đầu tư, bạc đã vượt trội nhiều tài sản khác trong năm 2025, điều này có thể làm thay đổi cấu trúc phân bổ tài sản của nhà đầu tư. Bạc trở thành công cụ “cân bằng” khi các tài sản truyền thống chịu áp lực. Tuy nhiên, biến động cực đoan cũng đòi hỏi quản trị rủi ro chặt chẽ hơn, nhất là với tỷ trọng bạc trong danh mục.
Đối với ngành khai thác, giá cao rõ ràng gia tăng tiềm năng lợi nhuận và cải thiện hiệu quả các dự án đang phát triển. Nhưng do bạc chủ yếu là sản phẩm phụ của khai thác kim loại khác, nguồn cung tăng nhanh là khó. Việc mở rộng sản xuất thường kéo dài nhiều năm, và ngành khai thác cần cân nhắc tính bền vững đầu tư khi giá có thể dao động mạnh.
Khi nào áp lực căng thẳng có thể giảm?
Đến giữa tháng 10/2025, một số dấu hiệu cho thấy đỉnh căng thẳng có thể đã đi qua. Tỷ lệ cho vay bạc tháng một đã giảm từ hơn 30 % xuống khoảng 14 %, mặc dù vẫn cao so với mức bình thường. Chênh lệch giá giữa London và New York cũng bắt đầu thu hẹp nhờ hoạt động arbitrage và dòng bạc vật chất di chuyển. Giá giao ngay bạc lúc này là 51,89 USD/ounce - thấp hơn đỉnh 53,55 USD.
Tuy nhiên, những cảnh báo từ giới phân tích vẫn nhấn mạnh rủi ro điều chỉnh mạnh. Bạc thiếu lớp đỡ từ ngân hàng trung ương, nên nếu dòng vốn đầu tư rút ra, cấu trúc thị trường London có thể đảo chiều nhanh. Lịch sử các vụ squeeze khác cho thấy giá có thể quay đầu rất nhanh khi áp lực cung được giải tỏa hoặc niềm tin thay đổi.
Vụ squeeze 2025 cũng gióng lên hồi chuông về lỗ hổng cấu trúc của thị trường bạc: sự cách biệt giữa thị trường giấy và vật chất, cơ chế giao nhận tương lai, tính minh bạch kho vật chất và giới hạn vị thế lớn. Để tránh các hiện tượng giống trong tương lai, khả năng cao thị trường sẽ phải tiến tới cải cách - như yêu cầu minh bạch kho bạc vật chất, giới hạn vị thế lớn, hoặc điều chỉnh cơ cấu giao nhận hợp đồng tương lai.
So với các vụ squeeze hàng hóa trước đây (như nickel, palladium) hoặc vụ short squeeze cổ phiếu (như GameStop), bạc có tính phức tạp cao hơn do yêu cầu vật chất và tổ chức phòng ngừa từ các nhà sản xuất. Những khác biệt này làm cho đợt squeeze có thể kéo dài hơn nhưng cũng dễ xảy ra điều chỉnh đột ngột.
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy bất ổn - với căng thẳng thương mại, chính sách tiền tệ linh hoạt, lạm phát và áp lực tìm tài sản trú ẩn - bạc trở thành tâm điểm. Sự kiện 2025 không chỉ là bài học cho thị trường kim loại quý, mà còn là lời cảnh tỉnh về vai trò cấu trúc, vận hành thị trường vật chất và rủi ro tiềm ẩn khi dòng vốn đầu tư ồ ạt dồn vào thị trường nhỏ như bạc.
Chỉ báo RSI 14 tuần của Bạc đạt mức 86, thuộc vùng cao hiếm gặp trong lịch sử, báo hiệu rủi ro điều chỉnh gia tăng.
Trong 40 năm qua, mỗi khi RSI vượt 86, giá Bạc trung bình giảm khoảng 18-19% sau 6-12 tháng, với tỷ lệ tăng gần như bằng 0%. Điều này cho thấy xác suất cao Bạc sẽ bước vào giai đoạn điều chỉnh giảm sâu trong các tháng tới, dù xu hướng dài hạn vẫn được theo dõi thêm.
-----------------------------
Trong chu kỳ kinh tế, dòng tiền đầu tư được luân chuyển giữa các loại tài sản đầu tư khác nhau để tối đa hóa lợi nhuận. Hiện nay Sở giao dịch hàng hóa VN mới được cấp phép liên thông trên thị trường hàng hóa quốc tế và đầu tư trực tiếp trên các sàn hàng hóa thế giới, với các sản phẩm thiết yếu như là: Đồng, Bạc, Cà phê, Đường, Nông sản...
Nhà đầu tư có thể tham gia giao dịch trực tiếp trên thị trường hàng hoá của Bô Công Thương. Với nhiều ưu điểm như: Mua bán 2 chiều, T0, miễn lãi margin ...
Liên hệ tư vấn: Trần Nhài - 0964.274.326
