Pi Network – bí ẩn chưa lời giải: Vì sao vẫn "hút nhiệt" dù dự án dày đặc hoài nghi?

Ra mắt từ năm 2019 với lời hứa “đào coin bằng điện thoại”, Pi Network từng được xem như "cánh cửa" dẫn số đông bước vào thế giới crypto. Sau 6 năm phát triển, dự án này vẫn gây nhiều tranh cãi vì tính minh bạch. 

Pi Network được sáng lập bởi nhóm cựu sinh viên Stanford, sử dụng giao thức Stellar Consensus Protocol (SCP) thay cho cơ chế Proof-of-Work. Người dùng chỉ cần mở app, thông qua việc bấm nút là “đào” được Pi.

Sau nhiều năm trì hoãn, tháng 2/2025 Pi mới mở mainnet cho phép giao dịch bên ngoài. Nhưng triển khai gặp nhiều trục trặc: chậm chạp trong việc xét duyệt KYC, token không giao dịch tức thì, quyền truy cập không đồng đều.

Dẫu vậy, cơn sốt Pi Network vẫn tiếp diễn, giá Pi từng tăng lên gần 3 USD, trước khi giảm xuống còn khoảng 0,34 USD vào suốt giai đoạn vừa qua. Gần đây nhất, chịu ảnh hưởng chung từ thị trường, đồng "coin tím" đã giảm hơn 20% còn 0,2 USD. 

Giá Pi Network rớt sâu về 0,27 USD trong ngày hôm nay (Nguồn: CoinMarketCap)

Những dấu hỏi quanh Pi Network

1. Tập trung quyền lực, thiếu tính phi tập trung: Dù quảng bá “mạng mở”, mọi node xác thực vẫn do đội ngũ cốt lõi điều hành, chưa trao quyền cho cộng đồng. Đây là điểm trái ngược với nguyên lý phi tập trung của crypto.

2. Tokenomics mập mờ: Nguồn cung tối đa 100 tỷ Pi, phân bổ: 65% phần thưởng cộng đồng, 20% cho core team, 10% quỹ foundation, 5% thanh khoản. Thực tế, số token lưu hành phụ thuộc tiến độ di chuyển coin sang mạng chính. Mỗi nhóm chỉ được mở khóa theo từng phần thưởng khai thác đã được di chuyển (MMR) đã được xác minh.

3. Mô hình giới thiệu kiểu đa cấp: Khai thác Pi phụ thuộc chủ yếu vào các lượt giới thiệu và "vòng tròn bảo mật". Mô hình này gợi nhắc các chương trình tiếp thị đa cấp, đặt ta câu hỏi về tính về vững khi tốc đổ tăng trưởng người dùng mới chậm lại. 

4. Thanh khoản hạn chế, chưa được sàn lớn chấp nhận: Hiện, Pi mới chỉ có mặt ở một số sàn tầm trung như OKX, Gate.io, Bitget, MEXC. Binance, Coinbase vẫn đứng ngoài, viện dẫn lo ngại về tokenomics và sự tập trung.

5. Biến động giá & giao dịch đáng ngờ: Từ mức đỉnh gần 3 USD vào đầu năm 2025, giảm 90% về khoảng 0,3 USD vào ngày 3/9/2025 . Trong khi đó, một ví tiền điện tử có tên "GAS…ODM" đã âm thầm tích lũy 331 triệu đồng Pi , càng làm dấy lên nghi ngờ về hoạt động nội gián.

Loạt giao dịch đáng ngờ của Pi Network (Nguồn: PIScan)

6. Rủi ro dữ liệu cá nhân từ KYC: Để đưa Pi đã đào lên Mainnet, người dùng bắt buộc phải hoàn tất quy trình KYC (xác minh danh tính). Điều này đồng nghĩa với việc phải tải lên giấy tờ tùy thân do chính phủ cấp và thực hiện bước “selfie trực tiếp” để nhận diện khuôn mặt.

Theo nhiều báo cáo, dữ liệu này đang được lưu trữ trên máy chủ tập trung thay vì cơ chế người dùng tự quản, làm dấy lên lo ngại về quyền riêng tư và rủi ro an ninh dữ liệu.

Những tranh cãi này không hề mới: trước đây, đã từng có cáo buộc liên quan đến bên cung cấp dịch vụ KYC thứ ba, khiến dư luận càng hoài nghi về cách Pi xử lý thông tin nhạy cảm và liệu họ có thực sự triển khai đủ biện pháp bảo vệ hay chưa.

Đáng chú ý, Việt Nam đang dẫn đầu các quốc gia truy cập nhiều nhất vào website minepi.com chiếm 10,2%, theo sau đó là Hàn Quốc (8,2%), Ấn Độ (6,66%), Mỹ (6,6%) và Ethiopia (5,2%).

Vì sao cơn sốt Pi chưa hạ nhiệt?

Sự kết hợp giữa mô hình “đào thử miễn phí,” hiệu ứng cộng đồng và những tín hiệu đều đặn từ hệ sinh thái giúp hàng triệu người vẫn gắn bó với dự án, bất chấp lời chỉ trích xung quanh Pi Network. 

Cách tiếp cận đơn giản, định vị như "tiền mã hóa của kỷ nguyên smartphone” của Pi - đã mở cửa cho bất cứ ai muốn tham gia thị trường crypto. Cơ chế tăng thưởng 25% cho mỗi lượt giới thiệu hoạt động hay nhân đôi lợi ích từ “vòng tròn bảo mật” biến việc chạm màn hình thành một trò chơi dễ gây nghiện, thay vì phải đọc tìm hiểu các kiến thức "thuần tech" phức tạp. 

Thêm vào đó, loạt chiến dịch như "PiFest" hay "Map of Pi" đã giữ nhiệt độ cộng đồng, đem lại cảm giác gắn kết. Dù con số “60 triệu người dùng” vẫn gây tranh cãi, dữ liệu xác thực khoảng 12 triệu tài khoản hoạt động, cũng đủ để Pi vượt xa phần lớn dự án crypto.

Điểm khác của Pi Network nằm ở chỗ kim chỉ nam của dự án là xây dựng cộng đồng trước rồi mở rộng tiện ích sau. Với niềm tin của những người ủng hộ, hiển nhiên tầm nhìn quan trọng hơn "thực tại" của Pi...