Trong tuần từ 13 - 17/10, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã bơm ròng gần 9.000 tỷ đồng vào hệ thống ngân hàng; lãi suất trên thị trường liên ngân hàng tăng mạnh và lên cao nhất trong hơn hai tháng.
Cụ thể, NHNN đã cho các tổ chức tín dụng vay tổng cộng 60.000 tỷ đồng thông qua kênh cầm cố giấy tờ có giá với mức lãi suất 4%/năm. Trong khi đó, các khoản vay cũ đáo hạn trong tuần đạt hơn 51.426 tỷ đồng, đưa lượng bơm ròng thực tế trong tuần lên 8.574 tỷ đồng.
Diễn biến đáng chú ý là lãi suất trên thị trường liên ngân hàng có xu hướng tăng liên tục trong suốt tuần, đặc biệt ở kỳ hạn qua đêm. Bắt đầu tuần ở mức 4,73%, lãi suất qua đêm đã tăng đều qua các phiên và đạt đỉnh 5,75% vào ngày 16/10 – mức cao nhất kể từ đầu tháng 8. Như vậy, chỉ trong một tuần, lãi suất kỳ hạn này đã tăng hơn 1 điểm phần trăm.
Lãi suất các kỳ hạn dài hơn, từ một tuần đến ba tháng, cũng ghi nhận mức tăng đồng loạt. Tại phiên 16/10, các kỳ hạn này dao động trong khoảng 5,72% – 5,79%, phản ánh áp lực thanh khoản đang dâng lên trong hệ thống.
So với thị trường quốc tế, dữ liệu từ Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) chi nhánh New York cho thấy mức chênh lệch giữa lãi suất qua đêm có bảo đảm (SOFR) và lãi suất qua đêm tại Việt Nam trong cùng phiên là 1,45 điểm phần trăm – một mức chênh lệch đáng kể, cho thấy sức ép từ xu hướng chính sách tiền tệ toàn cầu vẫn hiện hữu.
Theo báo cáo thị trường tiền tệ tháng 9 của CTCP Chứng khoán Vietcap (Viecap), lãi suất liên ngân hàng được dự báo sẽ còn chịu áp lực trong tháng 10. Hai nguyên nhân chính được chỉ ra là xu hướng tăng trưởng tín dụng thường tăng tốc vào quý cuối năm và lượng lớn các giao dịch repo, ước tính khoảng 180.000 tỷ đồng, sẽ đáo hạn trong tháng này.
Tuy nhiên, Vietcap cũng cho rằng áp lực tăng lãi suất có thể được kiểm soát nếu NHNN tiếp tục duy trì chính sách cung ứng thanh khoản thông qua kênh OMO. Ngoài ra, kỳ vọng Fed thực hiện đợt cắt giảm lãi suất điều hành thứ hai trong năm tại cuộc họp cuối tháng 10 cũng được xem là yếu tố tích cực hỗ trợ thị trường.
Tỷ giá "hạ nhiệt"
Về tỷ giá, trong phiên 17/10, NHNN công bố tỷ giá trung tâm ở mức 25.101 đồng/USD, giảm 8 đồng so với phiên trước đó nhưng tăng tới 759 đồng so với đầu năm, tương đương mức tăng hơn 3,1%.
Trong báo cáo vĩ mô tháng 10, nhóm phân tích của CTCP Chứng khoán MB (MBS) nhận định việc Fed giảm lãi suất trong tháng 9 và khả năng giảm thêm 0,5 điểm phần trăm trong quý 4 có thể tạo điều kiện để NHNN tiếp tục duy trì chính sách nới lỏng, giữ môi trường lãi suất thấp nhằm hỗ trợ tăng trưởng. Tuy vậy, MBS cũng cảnh báo một số yếu tố rủi ro có thể khiến tỷ giá biến động khó lường trong thời gian tới.
Đầu tiên là khả năng thặng dư thương mại thu hẹp do xuất khẩu chậm lại vào quý cuối năm, trong khi nhập khẩu từ Mỹ có thể vẫn cần duy trì để tránh bị áp thuế đối ứng.
Bên cạnh đó, chênh lệch giá vàng giữa thị trường trong nước và thế giới cũng tạo ra áp lực nhất định.
Cuối cùng, nếu không có tín hiệu rõ ràng về sự suy yếu của kinh tế Mỹ hoặc thị trường lao động, Fed có thể áp dụng lập trường cứng rắn hơn để kiểm soát lạm phát, qua đó tác động ngược trở lại đến tỷ giá USD/VND./.
