Nâng hạng thị trường: Việt Nam vẫn chưa được xướng tên trong "shortlist" của MSCI

Morgan Stanley Capital International (MSCI) - tổ chức cung cấp chỉ số thị trường và đánh giá phân loại thị trường tài chính toàn cầu - vừa công bố kết quả phân loại thị trường năm 2025.

Theo đó, thị trường chứng khoán Việt Nam không được đề cập trong báo cáo, đồng nghĩa với việc chưa thể góp mặt trong danh sách xem xét nâng hạng từ thị trường cận biên (frontier market) sang thị trường mới nổi (emerging market).

MSCI cho rằng, Việt Nam có một số chuyển biến tích cực, nhưng vẫn còn nhiều rào cản khiến thị trường chưa đáp ứng được tiêu chuẩn nâng hạng.

Tổ chức này ghi nhận một số tiến triển gần đây, bao gồm việc Bộ Tài chính đã ban hành lộ trình yêu cầu doanh nghiệp niêm yết công bố thông tin bằng tiếng Anh, bắt đầu từ tháng 1/2025 và dự kiến hoàn tất vào năm 2028.

Bên cạnh đó, từ cuối năm 2024, Việt Nam đã triển khai cơ chế non pre-funding, cho phép công ty chứng khoán bảo lãnh thanh toán cho nhà đầu tư thay vì yêu cầu nộp đủ tiền trước khi giao dịch.

Tuy vậy, MSCI đánh giá các cải cách này vẫn còn ở giai đoạn đầu, chưa được thực thi đầy đủ và chưa chứng minh được hiệu quả rõ ràng.

Các quy định về công bố thông tin tiếng Anh cần thêm thời gian để đánh giá tính tuân thủ và khả năng áp dụng rộng rãi. Trong khi đó, cơ chế thanh toán mới dù đã có trong quy định, nhưng hiện vẫn đang trong quá trình thử nghiệm và chưa mang lại cải thiện đáng kể trong việc nâng cao khả năng tiếp cận của nhà đầu tư quốc tế.

Trong bản đánh giá chi tiết từng tiêu chí, MSCI tiếp tục chấm điểm thấp cho Việt Nam ở một số khía cạnh quan trọng.

Cụ thể, hơn 10% giá trị vốn hóa thị trường vẫn bị giới hạn bởi tỷ lệ sở hữu nước ngoài, tình trạng "hết room" diễn ra phổ biến ở nhiều cổ phiếu lớn, cản trở nhà đầu tư nước ngoài tiếp cận nhóm doanh nghiệp dẫn dắt – yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng nhân rộng danh mục chỉ số.

Thủ tục chuyển nhượng ngoài sàn dù đã được nới lỏng, nhưng vẫn phức tạp và mất thời gian do yêu cầu kiểm tra hồ sơ và xác nhận từ cơ quan lưu ký. MSCI cũng bày tỏ lo ngại về tính ổn định của hệ thống thông tin, sự thiếu nhất quán trong công bố dữ liệu, cũng như việc thiếu bản tiếng Anh hoặc chậm trễ trong dịch thuật và công bố thông tin.

Ngoài ra, một số yếu tố kỹ thuật như việc chưa áp dụng tài khoản tổng (omnibus), sự minh bạch của giao dịch ngoại hối còn hạn chế, cùng các quy định kiểm soát rủi ro trong giao dịch phái sinh vẫn chưa đáp ứng được tiêu chuẩn của thị trường mới nổi.

MSCI nhấn mạnh, để được đưa vào danh sách xem xét nâng hạng, một thị trường cần hoàn tất cải cách, vận hành ổn định và được cộng đồng đầu tư toàn cầu xác nhận về tính hiệu quả. Với Việt Nam, những cải tiến gần đây dù có tiềm năng, nhưng vẫn chưa đủ cơ sở để tổ chức này khởi động quy trình tham vấn chính thức.