Margin chứng khoán lập kỷ lục mới: Dư địa vẫn dồi dào!

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang chứng kiến đà tăng trưởng chưa từng có của dư nợ cho vay, đặc biệt là cho vay ký quỹ (margin). Dù vậy, tỷ lệ đòn bẩy toàn ngành vẫn đang ở ngưỡng an toàn, khi nền tảng vốn của các công ty đã được nâng lên đáng kể.

Số liệu thống kê đến cuối quý 3/2025 cho thấy, dư nợ cho vay tại các công ty chứng khoán đã chạm mức 383.000 tỷ đồng, tăng hơn 80.000 tỷ đồng so với cuối quý 2 và là mức cao kỷ lục từ trước đến nay.

Trong đó, dư nợ margin ước đạt 370.000 tỷ đồng, tăng 78.000 tỷ đồng (+27%) chỉ trong một quý. Dòng tiền ký quỹ dồi dào cũng góp phần thúc đẩy thị trường, với chỉ số VN-Index tăng hơn 250 điểm sau 3 tháng. Thanh khoản nhiều phiên đạt kỷ lục trên 3 tỷ USD.

Đà tăng trưởng nóng dư nợ margin diễn ra rộng khắp ở các công ty chứng khoán lớn. Tính đến cuối quý 3, toàn thị trường có 13 công ty ghi nhận dư nợ cho vay trên 10.000 tỷ đồng.

TCBS dẫn đầu với dư nợ cho vay trên 40.000 tỷ đồng, tăng gần 8.000 tỷ đồng so với cuối quý trước. SSI theo sau với hơn 39.200 tỷ đồng. Nhiều cái tên khác cũng chứng kiến dư nợ tăng vọt: VPBankS tăng thêm gần 9.300 tỷ đồng; VPS, ACBS, VIX đều tăng trên 5.000 tỷ đồng.

Ngược lại, một số công ty như HSC và Mirae Asset chứng kiến sự chững lại do vướng giới hạn tỷ lệ margin/Vốn chủ sở hữu (VCSH) ở mức tối đa 2 lần theo quy định. Do tăng vốn chậm hơn các đối thủ, những công ty này đã sớm chạm ngưỡng cho phép và không còn nhiều dư địa mở rộng dư nợ.

Margin chưa căng

Mặc dù giá trị dư nợ margin tuyệt đối đang ở mức cao chưa từng có, tỷ lệ đòn bẩy toàn ngành vẫn nằm trong tầm kiểm soát.

Tính đến cuối quý 2/2025, tổng vốn chủ sở hữu của các công ty chứng khoán vào khoảng 287.000 tỷ đồng, kéo theo tỷ lệ margin/VCSH toàn thị trường lên hơn 100%. Dù vậy, con số này vẫn thấp hơn đáng kể so với giai đoạn đỉnh điểm cuối 2021, khi tỷ lệ margin/VCSH từng vượt 120%.

Nói cách khác, dư nợ margin tăng mạnh chủ yếu do nền vốn chủ sở hữu cũng đã mở rộng, không hẳn là do các công ty dùng đòn bẩy vượt ngưỡng. Ước tính đến cuối quý 3/2025, dù tỷ lệ margin/VCSH tăng lên quanh ngưỡng 120%, song dư địa cho vay toàn ngành vẫn còn đáng kể.

Trên thực tế, chưa bao giờ tỷ lệ margin/VCSH chung của thị trường chạm ngưỡng 2 lần, ngay cả trong những giai đoạn giao dịch nóng nhất.

Đi sâu hơn, có sự phân hóa về mức độ “căng margin” giữa các công ty chứng khoán. Những công ty dẫn đầu về vốn như SSI, TCBS, VPBankS… hiện còn dư khá nhiều “room” cho vay. Phần lớn các đơn vị này duy trì tỷ lệ margin/VCSH trong khoảng 100 - 140%, thậm chí là dưới 80% đối với VNDirect và VIX.

Nhờ nền tảng vốn dày, các công ty này đáp ứng được nhu cầu vay margin tăng vọt mà chưa tiềm ẩn nguy cơ hệ thống.

Ngược lại, một số công ty khác đã gần cạn dư địa cho vay margin. Ngoài HSC và Mirae Asset như đã nêu trên, một số cái tên khác như Vietcap, KISVN, KAFI… cũng có tỷ lệ margin/VCSH vượt 120% vào cuối quý 3/2025.

Nhìn chung, bức tranh đòn bẩy hiện nay cho thấy tỷ lệ sử dụng margin tuy cao nhưng chưa đến mức báo động. Năng lực tài chính các công ty chứng khoán đã cải thiện rõ rệt so với giai đoạn 2021-2022, giúp thị trường hấp thụ lượng margin kỷ lục mà không rơi vào trạng thái “căng dây đàn” toàn hệ thống.

Cuộc đua tăng vốn đảm bảo dư địa cho vay

Năng lực cho vay margin tăng mạnh phần lớn nhờ các công ty chứng khoán đồng loạt tăng vốn trong thời gian qua. Trước làn sóng nhà đầu tư mới tham gia thị trường và nhu cầu sử dụng đòn bẩy cao, các công ty chứng khoán không ngồi yên chờ “cạn room” mà tích cực bơm thêm vốn chủ sở hữu. Xu hướng này được dự báo sẽ còn rầm rộ hơn trong bối cảnh thị trường đã được nâng hạng.

Việc tăng vốn không chỉ giúp nâng hạn mức cho vay margin mà còn tạo nguồn lực để các công ty mở rộng hoạt động khác và giảm áp lực rủi ro khi dư nợ lớn.

Trong năm 2025, loạt “ông lớn” đã gia nhập cuộc đua tăng vốn. Đầu tháng 9, SSI công bố kế hoạch chào bán 415,5 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu, dự kiến nâng vốn điều lệ từ 20.779 tỷ lên gần 25.000 tỷ đồng.

Mới đây, TCBS đã hoàn tất IPO hơn 231 triệu cổ phiếu (giá 46.800 đồng/cp), thu ròng khoảng 10.800 tỷ đồng, qua đó tăng vốn điều lệ lên 23.133 tỷ đồng. Khoảng 30% số tiền huy động từ IPO được TCBS dành phục vụ mở rộng cho vay margin.

Tương tự, VPBankS – công ty chứng khoán thuộc VPBank – đang triển khai đợt IPO 375 triệu cổ phiếu nhằm tăng vốn từ 15.000 tỷ đồng lên 18.750 tỷ đồng. VPS – công ty chứng khoán thị phần số 1 Việt Nam – IPO tối đa 202,3 triệu cổ phiếu, tăng vốn điều lệ từ 12.800 tỷ đồng lên 14.823 tỷ đồng.

Ngoài ra, loạt công ty khác như HSC, KAFI, TPS, MBS, Vietcap… cũng dự kiến phát hành thêm hàng trăm triệu cổ phiếu để nâng “bình chứa” vốn, đáp ứng nhu cầu thị trường./.