HSBC: Chứng khoán Việt Nam có thể hút hơn 10 tỷ USD khi được nâng hạng

Trong kịch bản lạc quan nhất, thị trường chứng khoán Việt Nam có thể đón nhận hơn 10 tỷ USD vốn ngoại nếu được FTSE Russell nâng hạng vào kỳ rà soát tháng 10 tới – theo đánh giá từ bộ phận nghiên cứu đầu tư toàn cầu HSBC.

Báo cáo của HSBC cho biết, ngày 7/10, FTSE Russell – một trong ba tổ chức cung cấp chỉ số chứng khoán hàng đầu thế giới bên cạnh MSCI và S&P Dow Jones – sẽ tiến hành rà soát định kỳ, trong đó Việt Nam là ứng viên cho việc nâng từ "thị trường cận biên" lên "thị trường mới nổi".

Nếu được nâng hạng, cổ phiếu Việt Nam sẽ được đưa vào các rổ chỉ số quan trọng như FTSE All-World, FTSE Asia và FTSE Emerging Markets (EM). Điều này đồng nghĩa nhiều quỹ đầu tư thụ động (passive funds) tham chiếu theo các chỉ số này sẽ mua vào cổ phiếu hoặc ETF Việt Nam, trong khi các quỹ chủ động (active funds) có quyền tự quyết đầu tư.

Theo kịch bản khả quan nhất của HSBC, tổng dòng vốn ngoại có thể đạt tới 10,4 tỷ USD, nhưng tổ chức này cũng lưu ý rằng dòng vốn sẽ chảy vào từng giai đoạn, do FTSE thường thông báo trước khoảng 6 tháng trước khi áp dụng phân loại mới.

Cơ sở dự báo này được HSBC xây dựng trên thực tế rằng 38% các quỹ chủ động châu Á và 30% các quỹ tại thị trường mới nổi đã nắm giữ cổ phiếu Việt Nam, với tỷ trọng trung bình 0,5% danh mục. Số lượng các quỹ chuyên đầu tư vào Việt Nam cũng tăng nhanh, từ 17 quỹ nắm 3 tỷ USD năm 2014 lên hơn 100 quỹ quản lý 11 tỷ USD hiện nay.

HSBC ước tính, nếu được nâng hạng với quy mô vốn hóa hiện tại, cổ phiếu Việt Nam sẽ chiếm khoảng 0,6% trong chỉ số FTSE Asia và 0,5% trong FTSE EM. Với tỷ trọng đó, các quỹ thụ động có thể giải ngân khoảng 1,5 tỷ USD. Nếu tỷ trọng tăng lên 1,3%, dòng vốn có thể lên tới 3 tỷ USD.

Với nhóm quỹ chủ động – vốn đã nắm giữ một phần cổ phiếu Việt – HSBC dự báo dòng vốn rót thêm dao động từ 1,9 – 7,4 tỷ USD, tùy vào tỷ trọng phân bổ thực tế.

Trước đó, một số tổ chức trong nước cũng từng đưa ra dự báo tích cực. Chứng khoán VPBank (VPBankS) ước tính quy mô dòng vốn vào Việt Nam từ 3 – 7 tỷ USD, trong khi Vietcap cho rằng con số này có thể đạt 6 – 8 tỷ USD.

Việt Nam được FTSE Russell đưa vào danh sách theo dõi nâng hạng từ tháng 9/2018. Đến nay, thị trường đã đáp ứng 7/9 tiêu chí cần thiết. HSBC cho rằng, việc Luật Chứng khoán sửa đổi (có hiệu lực từ 1/1/2025) và việc vận hành hệ thống giao dịch KRX từ tháng 5 sẽ giúp Việt Nam tiến gần hơn tới tiêu chuẩn nâng hạng.

Tuy nhiên, HSBC cũng cảnh báo về một số rào cản như quy trình đăng ký giao dịch cho nhà đầu tư nước ngoài còn phức tạp, hay giới hạn sở hữu nước ngoài tại một số ngành nhạy cảm như ngân hàng, hàng không, viễn thông.

Những hạn chế này có thể dẫn đến tình trạng tạo lập giá riêng cho khối ngoại – khi nhà đầu tư nước ngoài chỉ có thể giao dịch với nhau nếu room đã kín. Dù FTSE không yêu cầu loại bỏ hoàn toàn các giới hạn này để nâng hạng, HSBC cho rằng đây vẫn có thể là vấn đề mà nhà đầu tư quốc tế sẽ quan tâm.

Tính đến ngày 1/9, chỉ có 12 cổ phiếu trong rổ VN-Index đã kín room ngoại. Trung bình, tỷ lệ sở hữu nước ngoài trên toàn rổ đạt 17%, chưa bằng một nửa mức room tối đa (42%) – cho thấy vẫn còn nhiều dư địa đón dòng vốn mới nếu thị trường được nâng hạng./.